Του Δημήτρη Καιρίδη*
Τις τελευταίες μέρες σημειώθηκαν σημαντικές εξελίξεις για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Οι αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ επιβεβαίωσαν την ευρωπαϊκή ενότητα και εισήγαγαν μία νέα αρχή, αυτήν της αμοιβαιοποίησης του χρέους, δηλαδή την απαρχή ενός δημοσιονομικού πυλώνα, δίπλα στον νομισματικό, μιας ισχυρότερης οικονομικής ένωσης της Ευρώπης. Η εξέλιξη αυτή ενισχύει την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη και ενότητα αλλά και τη διεθνή θέση της Ευρώπης συνολικά.
Ταυτόχρονα, είχαμε την παρέμβαση του ευρωπαϊκού παράγοντα και, ιδίως, της προεδρεύουσας για αυτό το εξάμηνο, Γερμανίας, στα ελληνο-τουρκικά. Η παρέμβαση αυτή ήταν προϊόν της αποφασιστικής ελληνικής αντίδρασης, όπως εκφράστηκε από την άμεση κινητοποίηση του Πολεμικού μας Ναυτικού. Η ελληνική αντίδραση έφερε την ευρωπαϊκή παρέμβαση. Άλλωστε, πάγια ελληνική θέση είναι ότι η Τουρκία δεν είναι μόνο ένα ελληνικό πρόβλημα αλλά ένα, κατεξοχήν, ευρωπαϊκό και διεθνές πρόβλημα.
Ο τυχοδιωκτισμός του Ερντογάν λειτουργεί ως παράγοντας αφύπνισης για έναν ενισχυμένο γεωστρατηγικό ρόλο της Ευρώπης διεθνώς. Τα ελληνικά και κυπριακά κυριαρχικά δικαιώματα στη θάλασσα είναι και ευρωπαϊκά. Παράλληλα, η Ευρώπη κατανοεί ότι δεν μπορεί να είναι απούσα από τις κρίσιμες εξελίξεις στη Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή. Καθώς ο Αραβικός κόσμος συγκλονίζεται από τη διπλή αναταραχή που προκαλούν οι παρενέργειες της Αραβικής Άνοιξης, με τις πολλές εμφύλιες διαμάχες, αλλά και η αναπόδραστη μακροπρόθεσμα πτώση της τιμής του πετρελαίου, που οδηγεί στη φτωχοποίηση και την υποτίμηση της στρατηγικής αξίας ολόκληρης περιοχής, δημιουργείται ένα γεωστρατηγικό κενό, το οποίο διάφοροι τυχοδιώκτες, όπως η Τουρκία, επιχειρούν να εκμεταλλευτούν.
Μέχρι πρόσφατα, η Τουρκία επενέβαινε σε όμορες χώρες, όπως το Ιράκ και η Συρία. Η επέμβασή της στη Λιβύη αποτελεί μία κλιμάκωση που εντάσσεται τόσο στον ευρύτερο τουρκικό μεγαλοϊδεατισμό, όσο και στην προσπάθεια της Τουρκίας να κατοχυρώσει εκτεταμένα θαλάσσια δικαιώματα σε βάρος της Ελλάδας, ιδίως μετά την αποτυχία της να υπογράψει συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ με την Αίγυπτο, εξαιτίας της ανατροπής του φιλικού προς την Άγκυρα καθεστώτος των Αδελφών Μουσουλμάνων από τον Στρατηγό Αλ Σίσι, το καλοκαίρι του 2013.
Το γεωστρατηγικό κενό επιτείνεται από τη σταδιακή αποχώρηση των Αμερικάνων, που δεν έχει να κάνει μόνο με τις παράδοξες επιλογές του Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, αλλά και με τη μακροπρόθεσμη υποτίμηση της γεωστρατηγικής αξίας της Μέσης Ανατολής στους αμερικανικούς σχεδιασμούς. Καθώς η Αμερική κάνει ένα βήμα πίσω, η Ευρώπη οφείλει να κάνει ένα βήμα μπροστά. Η τύχη της Μεσογείου δεν μπορεί να αφεθεί στα χέρια αντιευρωπαϊκών δυνάμεων, όπως η Τουρκία. Ο τουρκικός τυχοδιωκτισμός προσθέτει κάθε μέρα και νέα ισχυρά επιχειρήματα στην ελληνική διπλωματική φαρέτρα και, χάρη στην ελληνική ετοιμότητα και αποφασιστικότητα, αφυπνίζει σταδιακά τη γεωστρατηγική Ευρώπη που θέλουμε και χρειαζόμαστε. Χωρίς θριαμβολογίες ή αυταπάτες, όλοι κατανοούν, ακόμη και οι πιο μεμψίμοιροι, σε πόσο πιο δύσκολη θέση θα ήμασταν αν είχε προχωρήσει το Grexit, που κάποιοι μεθόδευαν το 2015.
*καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Βουλευτής ΝΔ, Β1 Βορείου Τομέα Αθηνών
