ΤΟΥ ΛΟΥΚΑ ΑΘ. ΓΕΩΡΓΙΑΔΗ*
Το σοκ του BREXIT (ακόμη και αν αλλάξει η απόφαση…) έχει κάνει ήδη αισθητές τις παρενέργειες στην παγκόσμια οικονομία. Μέσα σε ελάχιστα 24ωρα, κάποιες πολλές εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ ή δολάρια εξαερώθηκαν σκορπώντας ανησυχία παντού. Χρηματιστήρια, αγορές ομολόγων, συνάλλαγμα, παράγωγα δίνουν τον τόνο για το τι θα επακολουθήσει και σε επίπεδο πραγματικής οικονομίας σε παγκόσμιο επίπεδο. Οι Βρετανοί μπορεί να έχουν μετανιώσει για την απόφασή τους αυτή, καθώς το τίμημα θα είναι βαρύτατο σε όλα τα επίπεδα. Από την άλλη, η Ευρώπη πρέπει να βρει τον δρόμο της και σε κάθε περίπτωση να σταθεί όρθια και να αντισταθμίσει τις ούτως ή άλλως αναμενόμενες μεγάλες απώλειες.
Ειδικά για την ελληνική οικονομία τα πράγματα είναι ακόμη πιο δύσκολα. Κι αυτό γιατί, αν ξανακάνουμε τα… καουμποιλίκια του 2015, τότε θα τεθούμε στο περιθώριο. Αν μη τι άλλο είναι ενθαρρυντικό ότι η κυβέρνηση έχει αποκτήσει… επαφή με την πραγματικότητα και δεν θα διακινδυνεύσει επ΄ ουδενί λόγω να κάνουν παρέα το BREXIT με το GREXIT! Η επαφή με την πραγματικότητα αποτέλεσε και το σημείο αναφοράς των ισπανικών εκλογών την περασμένη Κυριακή, όπου το κύριο μέρος του εκλογικού σώματος είδε το BREXIT, θυμήθηκε το περυσινό παρ΄ ολίγον GREXIT και έλαβε μια σοφή απόφαση. Η ελληνική κυβέρνηση, παρά τα γνωστά φληναφήματα περί της Ευρώπης που πρέπει να αλλάξει, ανησυχεί για τις επιπτώσεις του BREXIT στους πολιτικούς της σχεδιασμούς, αλλά πολύ περισσότερο στην οικονομία. Τα όσα περιμένουμε να δούμε θα είναι πολλά…
Κατ΄ αρχάς, η έξοδος των Βρετανών θα οδηγήσει σε αύξηση της συμμετοχής μας στον κοινοτικό προϋπολογισμό και σε λήψη μικρότερων ποσών μέσω των κοινοτικών προγραμμάτων. Από κει και πέρα, λόγω των αναταράξεων που θα προκληθούν στο διεθνές τραπεζικό σύστημα, δεν μπορούμε να περιμένουμε νέα ουσιαστική χαλάρωση των capital controls για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Αρκεί να σκεφτούμε ότι η ανησυχία για τις τοποθετήσεις των χρημάτων είναι τέτοια που οι αγορές πληρώνουν πλέον ασφάλιστρα για αγορά δεκαετούς γερμανικού ομολόγου!
Οι επιπτώσεις στον τουρισμό και τις ελληνικές εξαγωγές στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι δεδομένες, ενώ επενδυτικά σχέδια που είχαν προγραμματιστεί για τον χρηματοοικονομικό κλάδο της χώρας από το City του Λονδίνου, είτε θα ματαιωθούν, είτε στην καλύτερη περίπτωση θα «παγώσουν». Όλα αυτά, θα οδηγήσουν σε αναθεώρηση των δημοσιονομικών και μακροοικονομικών στόχων για φέτος αλλά και την επόμενη χρονιά, κάτι που σημαίνει ότι η ελληνική οικονομία θα συνεχίσει να αποτελεί έναν από τους βασικούς αδύναμους κρίκους.
Εξυπακούεται ότι αν δεν είχαν ανατραπεί τα πράγματα τον Ιανουάριο του 2015, σήμερα η δυναμική της οικονομίας θα ήταν δεδομένη και ως εκ τούτου οι όποιες παρενέργειες από το BREXIT θα ήταν σχετικώς πιο περιορισμένες. Τώρα, βρισκόμαστε σε ύφεση που μπορεί να γίνει μεγαλύτερη φέτος σε σχέση από τις αρχικές εκτιμήσεις, ενώ ουδείς μπορεί να υπολογίσει τι θα συμβεί το 2017, οπότε και αναμένεται να επιστρέψουμε στην ανάπτυξη.
Είναι προφανές ότι για ακόμη μία χρονιά η Ελλάδα θα βρεθεί με την πλάτη στον τοίχο. Το επενδυτικό περιβάλλον θα επιδεινωθεί, τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις θα έχουν μεγαλύτερη αδυναμία ανταπόκρισης στις υποχρεώσεις τους και η κυβέρνηση είναι υποχρεωμένη να διασφαλίσει τις δημοσιονομικές ισορροπίες. Αν τα πράγματα εξελιχθούν… δυσάρεστα και ενεργοποιηθούν «κόφτες» και λοιποί μηχανισμοί, τότε είναι προφανές ότι θα υπάρξει πρόβλημα στην κοινωνία.
Εάν, η κυβέρνηση δει το αδιέξοδο και δεν συμμορφωθεί ως προς τις συμφωνίες που έχει υπογράψει, τότε το κλίμα για τη χώρα μας θα καταστεί ακόμη πιο βαρύ. Οι Ευρωπαίοι, υπό την καθοδήγηση των Γερμανών, έχουν αποφασίσει να συγκροτήσουν μια Ευρωπαϊκή Ένωση όπου τα μέλη της θα έχουν δώσει τον λεγόμενο «ιερό όρκο» για την παραμονή και στήριξή της. Σε όποιον δεν αρέσει το… κλίμα, πολύ απλά μπορεί να φύγει. Βεβαίως, η… έξοδος είναι μια κουβέντα, καθώς τέτοιου είδους μεταβολές προκαλούν αλυσιδωτές αναταράξεις.
Είναι δεδομένο ότι η σημερινή κυβέρνηση επί 17 μήνες επιβάρυνε την κατάσταση στην οικονομία. Πήγαμε σε ένα πρόσθετο Μνημόνιο με πολλά επιπλέον δισ. ευρώ τα οποία ήταν αχρείαστα, αλλά και σε μέτρα τα οποία εν πολλοίς δεν αποδίδουν ή δεν θα αποδώσουν. Η κυβέρνηση «μαγείρεψε» το… αντιμνημονιακό μενού και το… έκαψε. Η προσαρμογή στη νέα πραγματικότητα ήταν αναγκαστική και χωρίς αύριο. Χάθηκε πολύτιμος χρόνος το τελευταίο ενάμιση έτος και ως γνωστόν στην οικονομία «ο χρόνος είναι χρήμα» και αυτό θα το συνειδητοποιήσουμε γρήγορα λόγω και των συνεπειών του Brexit.
Σε κάθε περίπτωση, ισχύει η γνωστή παροιμία «των φρονίμων τα παιδιά πριν πεινάσουν μαγειρεύουν». Εδώ και πεινάσαμε και φαγητό για μαγείρεμα δεν έχουμε. Και αν συνεχίσουμε να λειτουργούμε με όρους αριστερής ανωριμότητας, στο τέλος δεν πρόκειται να μας λυπηθεί κανένας. Όσο πετάμε την μπάλα στην εξέδρα, ισχυριζόμενοι ότι μας φταίνε οι… κακοί ξένοι, τόσο θα βυθιζόμαστε στο τέλμα της ανυποληψίας και στην αδράνεια.
Κοροϊδεύουμε τους εαυτούς μας και αποφεύγουμε να κάνουμε όλες αυτές τις δομικές μεταρρυθμίσεις στο Κράτος και στην οικονομία, ώστε να μπορέσουμε να σταθούμε στα πόδια μας και να επιβιώσουμε τις επόμενες δεκαετίες στην… αρένα της παγκοσμιοποίησης. Δεν θέλουμε να αλλάξουμε και είναι φανερό ότι έως το 2009 που ήμασταν… Ευρωπαίοι εν μέσω πλασματικής ευημερίας δεν μας έφταιγε κανένας ξένος.
Όταν αποκαλύφθηκε το… έκτρωμα που είχε δημιουργηθεί, τότε αρχίσαμε να ανακαλύπτουμε σενάρια συνωμοσίας σχετικά με τον πλούτο που θέλουν να μας πάρουν οι ξένοι κλπ. κλπ. κλπ. Είμαστε κατώτεροι των περιστάσεων και έχουμε ξεχάσει τι σημαίνει να προνοείς ώστε να έχεις φαγητό. Γιατί, αν δεν έχεις και πεινάσεις, τότε θα είναι πολύ αργά…
*ΛΟΥΚΑΣ ΑΘ. ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ-ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ
E–MAIL: loukas1972@gmail.com
Facebook: Λουκάς Γεωργιάδης, Loukas Georgiadis
Twitter: LoukGeorgiadis
