Του Ηλία Κουσκουβέλη*
Κατά την τελευταία περίοδο η Τουρκία ακολουθεί μία πολιτική παράνομων, υπερβολικών και, συχνά, παράλογων διεκδικήσεων απέναντι σε πολλά κράτη, ιδιαίτερα δε απέναντι σε εκείνα που γειτνιάζουν μαζί της.
Η εν λόγω συμπεριφορά, πέραν του ιδεολογικού, πολιτικού και θρησκευτικού υποβάθρου, οφείλεται και στο ότι η τουρκική ηγεσία δεν υφίσταται τις συνέπειες των πολιτικών και των πράξεών της, ιδιαίτερα σε τομείς τους οποίους τρίτοι, αντίπαλοι αλλά και φίλοι, θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν και να δράσουν, επιβάλλοντάς της κόστος.
Ενδεικτικά, σταχυολογώ κάποιους από αυτούς τους τομείς:
1. Εισβολή και παράνομη κατοχή της Κύπρου. Η Τουρκία συνεχίζει να διαπράττει τις γνωστές παρανομίες της, ενώ τα τελευταία χρόνια επιδίδεται σε παράνομες έρευνες στις θαλάσσιες ζώνες της Κύπρου, εντείνει την καταπίεση και τις αυθαιρεσίες σε βάρος των Τουρκοκυπρίων και, πρόσφατα, αντίθετα με τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, το άνοιγμα στο παραλιακό μέτωπο της Αμμοχώστου.
2. Αγία Σοφία. Ο Ερντογάν αποφάσισε να μετατρέψει την Αγία Σοφία σε τζαμί (όπως και τη Μονή της Χώρας), καλύπτοντας τα ψηφιδωτά και αυξάνοντας τον κίνδυνο πρόκλησης ζημιών σε αυτά. Είναι προφανές ότι η συγκεκριμένη απόφαση δυσαρεστεί τους Χριστιανούς, ωστόσο η επικαιρότητα έχει περάσει, η λήθη κάνει τη δουλειά της και ο Ερντογάν θα συνεχίσει ανενόχλητος το έργο του.
3. Οι S-400. Για το ΝΑΤΟ η απόκτηση από την Τουρκία των S-400 και οι δοκιμές που έχει πραγματοποιήσει δημιουργεί προβλήματα τόσο για τα Δυτικά οπλικά συστήματα όσο και για το κύρος της συμμαχίας. Η Τουρκία αγνοεί τνη βούληση των ΗΠΑ, ενώ ενισχύει διεθνώς την παραγωγή των ρωσικών αντιαεροπορικών συστημάτων.
4. Η γενοκτονία των Αρμενίων και η γενοκτονία των Ποντίων. Αυτές πρέπει να συνδυαστούν με τις πρόσφατες επιθέσεις κατά του Ναγκόρνο Καραμπάχ. Πέρα από το ιστορικό κομμάτι και τα ζητήματα μνήμης, η Τουρκία έχει ενεργό ρόλο στις τελευταίες συγκρούσεις, στον ανεφοδιασμό με όπλα των Αζέρων και, κυρίως, στην μετακίνηση τζιχαντιστών από διαφορετικές περιοχές του πλανήτη στον Καύκασο. Τα παραπάνω είναι γνωστά, ωστόσο μέχρι στιγμής το κόστος για την Τουρκία είναι ουσιαστικά μηδενικό.
5. Η οικονομία Τουρκίας. Η κακή οικονομική κατάσταση της εν λόγω χώρας προσφέρεται τόσο επικοινωνιακά όσο και για άλλες δράσεις. Επικοινωνιακά καθώς όλοι οι οικονομικοί δείκτες αποδεικνύουν την αλόγιστη πολιτική του Ερντογάν και του γαμπρού του. Τούτη η πολιτική σίγουρα θα είχε οδηγήσει την Τουρκία ξανά στο ΔΝΤ αν δεν υπήρχε ανοχή προς αυτήν των δανειστών της (π.χ., Ισπανία, Γερμανία, Ιταλία) και αν δεν υπήρχαν άλλοι δανειστές (Κατάρ, Αζερμπαϊτζάν, κ.ά.) που την στηρίζουν.
Τα παραπάνω αποδεικνύουν αν όχι ότι η Τουρκία και η ηγεσία της ασθενεί αλλά ότι η εν λόγω χώρα έχει πολλά τρωτά σημεία. Είναι προφανές ότι μπορεί να επιβληθεί σε αυτήν κόστος είτε επισήμως από κράτη (π.χ. κυρώσεις, εμπάργκο), είτε και από ιδιωτικούς φορείς οι οποίοι, ακόμη και διακριτικά, μπορούν αναμφίβολα να επηρεάσουν τις αγορές.
Μένει να δούμε αν και πόσο κράτη και ιδιώτες θα συνεχίσουν να ανέχονται τις αυθαιρεσίες του Ερντογάν και του ανελεύθερου καθεστώτος του.
*Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας
