Τίθεται το θέμα αν η Τουρκία τηρεί τις αρχές και τις αξίες της Συμμαχίας που ήταν προϋπόθεση για την προσχώρησή της στο ΝΑΤΟ
του Στέφανου Μάνου*
Η πολιτική τάξη φαίνεται να πιστεύει ότι δεν χρειάζεται να ενημερώνει την κοινή γνώμη για αποφάσεις εξωτερικής πολιτικής. Είτε διότι θεωρεί ότι τα ζητήματα ξεπερνούν τις ικανότητες του απλού λαού να τα κατανοήσει, είτε διότι στο σκοτάδι μπορεί πιο εύκολα να υποχωρήσει, είτε… Η εκάστοτε κυβέρνηση, όταν πρόκειται για ζητήματα εξωτερικής πολιτικής και άμυνας, θεωρεί ότι κατέχει την απόλυτη αυθαιντία να λαμβάνει αποφάσεις χωρίς να δίνει λογαριασμό στην κοινή γνώμη. Το φαινόμενο δεν περιορίζεται στην Ελλάδα, χαρακτηρίζει τις περισσότερες δυτικές δημοκρατίες. Πόσα ψέματα είπαν οι Άγγλοι Συντηρητικοί για να μπερδέψουν τους Βρετανούς και να περάσουν το Brexit; Πόσες ανοησίες ειπώθηκαν για να υποστηριχθεί η προμήθεια των εξωπραγματικά ακριβών γαλλικών φρεγατών Belh@rra; Μοναδική ίσως εξαίρεση η σοβαρή και αξιόπιστη Ελβετία.
Η ελληνική κοινή γνώμη είχε και έχει εξαιρετικά κακή γνώμη για το ΝΑΤΟ. Θα θυμάστε οι παλιότεροι το προεκλογικό σύνθημα του Ανδρέα Παπανδρέου «ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο» προάγγελος εξόδου από τις… επιζήμιες αυτές συμφωνίες. Ως πρωθυπουργός όμως ο Παπανδρέου έδεσε πιο σφιχτά τις συμφωνίες, χωρίς βέβαια να δώσει λογαριασμό στην κοινή γνώμη. Το ίδιο και ο ακόμη πιο «αριστερός» κ. Τσίπρας. Επί των ημερών του, στο επίσημο επίπεδο, οι σχέσεις Ελλάδας και ΝΑΤΟ και ΕΕ έφθασαν στο καλύτερο σημείο. Έμεινε μόνο το ΚΚΕ, προσκολλημένο στις αντιλήψεις του Ψυχρού Πολέμου, να καταγγέλλει τη συμμετοχή μας στο ΝΑΤΟ.
Έχω εντούτοις την εντύπωση ότι η κοινή γνώμη δεν ακολουθεί τις πολιτικές ηγεσίες. Ενώ η ΝΔ, το ΠΑΣΟΚ και ο ΣΥΡΙΖΑ, όταν ασκούσαν την εξουσία ή συμμετείχαν σε αυτή, ακολουθούσαν απολύτως φιλονατοϊκή πολιτική, η κοινή γνώμη είναι και παραμένει πλειοψηφικά εναντίον του ΝΑΤΟ.
Την περασμένη Κυριακή έγραψα ένα άρθρο για το ΝΑΤΟ και εξήγησα (όχι και πολύ καλά) ότι έτσι όπως είναι δεν ανταποκρίνεται στους ιδρυτικούς του στόχους.
Το ΝΑΤΟ ιδρύθηκε το 1949 με πρωτοβουλία των ΗΠΑ και αρχικά 12 μέλη. Η Ελλάδα και η Τουρκία κλήθηκαν να προσχωρήσουν το 1952. Το 1955 προσχώρησε η Δυτική Γερμανία. Το γεγονός προκάλεσε τη δημιουργία του Συμφώνου της Βαρσοβίας.
Το 1949 είχε μόλις τελειώσει ο πόλεμος που είχε αφήσει ερείπια και εκατομμύρια τάφους. Οι ηγεσίες και οι λαοί ονειρεύονταν ένα καλύτερο μέλλον, ήθελαν να πιστεύουν σε αρχές και ιδεώδη. Θα το διαπιστώσετε από το προοίμιο της Συνθήκης του ΝΑΤΟ: διαδηλώνουν οι συμβαλλόμενοι την πίστη τους στους σκοπούς και στις αρχές του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, έως και την επιθυμία τους να διαβιώσουν ειρηνικά με όλους τους λαούς και όλες τις κυβερνήσεις. Είναι αποφασισμένοι να διαφυλάξουν την ελευθερία, τις κοινές παραδόσεις και τον πολιτισμό των λαών που θεμελιώνονται στις δημοκρατικές αρχές της ατομικής ελευθερίας και του κράτους του νόμου.
Αναζήτησα το κείμενο του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών στο οποίο αναφέρεται το Προοίμιο του ΝΑΤΟ και το παραθέτω. Οι σκοποί και οι αρχές του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών που ισχύει από το 1945 είναι: «Να σώσουν οι συμβαλλόμενοι λαοί τις επερχόμενες γενεές από τη μάστιγα του πολέμου. Να διακηρύξουν την πίστη τους στα θεμελιώδη δικαιώματα του ανθρώπου, στην αξιοπρέπεια και την αξία του ανθρώπου, στην ισότητα των δικαιωμάτων ανδρών και γυναικών και εθνών μεγάλων και μικρών».
Θα επαναλάβω τις κρίσιμες επιδιώξεις του ΝΑΤΟ:
-να σώσουν τις επερχόμενες γενεές από τη μάστιγα του πολέμου
-να διαβιώσουν ειρηνικά με όλους τους λαούς και όλες τις κυβερνήσεις
-να διαφυλάξουν την ελευθερία
-να διαφυλάξουν τις κοινές παραδόσεις και τον πολιτισμό των λαών που θεμελιώνονται στις δημοκρατικές αρχές της ατομικής ελευθερίας και του κράτους του νόμου
-να διακηρύξουν την πίστη τους στα θεμελιώδη δικαιώματα του ανθρώπου, στην ισότητα των δικαιωμάτων ανδρών και γυναικών, και εθνών μεγάλων και μικρών
Σε ένα κείμενο της ελληνικής κυβέρνησης στο ΝΑΤΟ διάβασα ότι η Ελλάδα προωθεί την ένταξη των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων στη Συμμαχία, πάντα όμως με σεβασμό στις αρχές και στις αξίες της τελευταίας- Πολύ σωστά!
Τίθεται λοιπόν το θέμα αν η Τουρκία τηρεί τις αρχές και τις αξίες της Συμμαχίας που ήταν προϋπόθεση για την προσχώρησή της στο ΝΑΤΟ. Θα ζητούσα από το ΝΑΤΟ να εξετάσει αν η συμπεριφορά της Τουρκίας στη Συρία. στη Λιβύη, στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, με τους Κούρδους, με τους δημοσιογράφους, με τους S- 400, με το casus belli, με τις γυναίκες και με άλλα που έχουν σχέση με τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Τουρκία είναι συμβατά με τις ιδρυτικές αρχές και τα ιδεώδη του ΝΑΤΟ.
Στο ιδρυτικό του ΝΑΤΟ δεν προβλέπεται η αποπομπή ενός μέλους. Αν όμως υπάρξει η θέληση, θα βρεθεί ο τρόπος. Η γνώμη μου είναι, και αυτό εξηγεί την εισαγωγή, ότι οι πολιτικές ηγεσίες, όπως έπραξαν μέχρι σήμερα, θα προσπαθήσουν να σπρώξουν κάτω από το χαλί τις παραβιάσεις αρχών του ΝΑΤΟ, θα προσποιηθούν ότι δεν συμβαίνει ποτέ. Η απάντηση σε αυτή την κοντόφθαλμη στρουθοκαμηλική στάση είναι το ξύπνημα της κοινής γνώμης. Η κοινή γνώμη, στις χώρες- μέλη του ΝΑΤΟ, να απαιτήσει την αποπομπή χώρας- μέλους που καταπατά βάναυσα τις ιδρυτικές αρχές της Συμμαχίας.
Αντιμετωπίζω με συμπάθεια τη δήλωση του προέδρου της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν ότι το ΝΑΤΟ είναι εγκεφαλικά νεκρό. Η Τουρκία δεν έχει πλέον θέση στο ΝΑΤΟ. Κυρίως διότι παρασύρει την Ευρώπη σε περιπέτειες. Το ΝΑΤΟ, για να κερδίσει τις καρδιές των λαών, πρέπει να μείνει πιστό στις αρχές του και να αποβάλει την Τουρκία που τις παραβιάζει.
*πρώην υπουργός
