Του Θανάση Φροντιστή*
Πήρα αφορμή για το σημείωμα αυτό από τις δημοσιεύσεις για το σχεδιαζόμενο έργο της μετατροπής της Αστυπάλαιας σε πράσινο νησί, σε νησί που θα φωτίζεται και
θα κινείται με καθαρή ενέργεια από ΑΠΕ. Ένα έργο που θα πραγματοποιήσει η Γερμανική VOLKS WAGEN, ως πείραμα για μεταγενέστερη γενίκευση.
Το Σύμπαν, «η συμπαντική φύση», έκανε και σε μας τους γήινους ένα ανεκτίμητο δώρο: απεριόριστη και δωρεάν ηλιακή ενέργεια! Δεν είναι πράγματι περίεργο που οι άνθρωποι κάνουν χρήση μόνο ενός πολύ μικρού ποσοστού αυτής της ενέργειας; Δεν είναι περίεργο ότι οι άνθρωποι, αντί γι’ αυτό το «θείο δώρο», τη δωρεάν και καθαρή ηλιακή ενέργεια, χρησιμοποιούν από καταβολής κόσμου άλλες, δαπανηρές και ρυπογόνες μορφές ενέργειας, όπως το ξύλο αρχικά, τον άνθρακα αργότερα, τον ατμό στη συνέχεια, την αιολική ενέργεια στους ανεμόμυλους και την υδροηλεκτρική στους νερόμυλους και το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο πιο πρόσφατα; Τελευταία, και την ηλιακή ενέργεια, με ειδικούς συλλέκτες, καθώς και την σύγχρονη αιολική ενέργεια με τις πανύψηλες ανεμογεννήτριες, που και οι δύο προσφέρουν καθαρή ενέργεια μεν όχι όμως και τόσο οικονομική.
Ο πρώτος καινοτόμος άνθρωπος, «ο εφευρέτης Προμηθέας», με τη συγκέντρωση και εστίαση των ακτίνων του ηλίου μετέτρεψε την ηλιακή ενέργεια σε φωτιά, που επηρέασε καταλυτικά τη μοίρα του ανθρώπου. Στην αρχή φώτισε και θέρμανε τα σπήλαια όπου κατοικούσε, ενώ τον βοήθησε αποτελεσματικά να κόψει και να σκάψει τεράστιους κορμούς δέντρων με τη βοήθεια βέβαια και των πρωτόγονων λίθινων εργαλείων του και να δημιουργήσει τα πρώτα πλεούμενα, ακόμα και τα πρώιμα ποντοπόρα σκάφη, που αρχικά κινούνταν με κουπιά και αργότερα και με πανιά, αξιοποιώντας έτσι και την αιολική ενέργεια. Πολύ αργότερα ο άνθρωπος ανακάλυψε και τη δύναμη του ατμού και με ατμομηχανές κίνησε επίγεια ή θαλάσσια μέσα μεταφοράς. Αυτές τις πρώιμες καινοτομίες-εφευρέσεις του, τις…. ανακάλυψε ξανά ο άνθρωπος, είτε με τις τεράστιες σύγχρονες ανεμογεννήτριες στα αιολικά πάρκα, είτε με τους συλλέκτες της ηλιακής ενέργειας και τα πάνελ, που είτε την μετατρέπουν σε θερμική είτε σε ηλεκτρική, που τη διοχετεύουν σε πολλές και διάφορες οικιακές, ή βιομηχανικές χρήσεις, με πρόβλημα όμως προς το παρόν την μη απεριόριστη δυνατότητα αποθήκευσής της
Θα σταθώ σ’ αυτή την τελευταία μορφή σύγχρονης εκμετάλλευσης της ηλιακής ενέργειας αλλά με κόστος όμως τα πάνελ με τους συλλέκτες συγκέντρωσης και με τους κατάλληλους συσσωρευτές όπου την αποθηκεύουν για μεταγενέστερη χρήση. Στο σημείο αυτό εγείρεται ένα τεράστιο ερώτημα που τίθεται στους ερευνητές της ηλιακής ενέργειας αλλά και σαν πεδίο για εκπόνηση διδακτορικών διατριβών! Το ερώτημα μου, εξ όσων γνωρίζω, τίθεται για πρώτη φορά δημόσια. Μερικοί θα το χαρακτηρίσουν αφελές ερώτημα ενός αδαούς περί τα ενεργειακά. Με δεδομένη όμως την τεράστια σημασία αυτής της ερώτησης αν απαντηθεί, την θέτω:
«Με δεδομένο ότι όλα τα κτίρια, βιομηχανικά, κατοικίες, ή για στέγαση γραφείων και εγκαταστάσεων έχουν πολλά παράθυρα και πόρτες, πολύ μεγάλες πολλές φορές, με υαλοπίνακες, πολλά μάλιστα από αυτά τα κτίρια είναι κυριολεκτικά γυάλινα κτίρια, ΓΙΑΤΙ οι υαλοπίνακες αυτοί σε συνδυασμό με ΚΑΤΑΛΛΗΛΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΕΝΟΥΣ ΣΥΛΛΕΚΤΕΣ ηλιακής ενέργειας δεν ενσωματώνονται στον σχεδιασμό των κτιρίων ώστε να διασφαλίζουν στη συνέχεια στα κτίρια αυτά σχεδόν δωρεάν την ηλεκτρική ενέργεια με την μετατροπή της δωρεάν ηλιακής ενέργειας, το περίσσευμα της οποίας θα αποθηκεύεται για άλλες χρήσεις, όπως π.χ. η αυτοκίνηση; Γιατί πρέπει να χρησιμοποιούνται στα ίδια αυτά, ακόμα και τα γυάλινα κτίρια, χωριστοί συλλέκτες, χωριστά πάνελ με πρόσθετη, όχι ασήμαντη επένδυση; Γιατί οι συλλέκτες αυτοί με κατάλληλο σχεδιασμό δεν μπορούν να ενσωματωθούν σε κτίρια που ούτως ή άλλως είναι γεμάτα υαλοπίνακες; Τι έχει εμποδίσει και εξακολουθεί να εμποδίζει την έρευνα και την ανάπτυξη στον τομέα αυτό, που, με δεδομένη την τεράστια επιφάνεια των υαλοπινάκων όλων των κτιρίων θα μπορούσε να λύσει διαπαντός το πρόβλημα της ενέργειας με τη χρήση και μόνο της δωρεάν ηλιακής ενέργειας, ιδίως σε χώρες με μεγάλη ηλιοφάνεια;
Ποιος σύγχρονος Προμηθέας θα δώσει τη σωστή απάντηση στο ερώτημά μου, η οποία θα απαξιώνει τον άνθρακα, το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο που κρατούν την ανθρωπότητα αιχμάλωτη των ενεργειακών κολοσσών που εκμεταλλεύονται τις πηγές των ενεργειακών αυτών πρώτων υλών; Ποιοι εμποδίζουν την ανάπτυξη και ενσωμάτωση στους υαλοπίνακες των παραθύρων και των θυρών όλων των κτιρίων των κατάλληλων συλλεκτών ηλιακής ενέργειας, που με ελάχιστο πρόσθετο κόστος επένδυσης θα κάλυπτε ΟΛΕΣ τις ανάγκες όλων των κτιρίων και των εγκαταστάσεών τους σε ενέργεια, χωρίς να τα αποστερούν από το φως, καθώς και τις ανάγκες των ηλεκτρικών αυτοκινήτων και των εργοστασίων;
Όπως αντιλαμβάνεται ο αναγνώστης, η ερώτησή μου είναι απλή, δεν είναι όμως απλοϊκή. IT’S THE SIXTY DOLLAR QUESTION όπως θα λέγαμε σε απλά… Αμερικάνικα. Γιατί οι επιφάνειες των υαλοπινάκων αυτών και μόνο στα νεόδμητα κτίρια διεθνώς είναι αρκετά δισεκατομμύρια τ.μ., υποθέτω. Που θα έλυναν το πρόβλημα ενέργειας ως ενσωματωμένο τμήμα των κτιρίων και όχι ως χωριστές κατασκευές, οι οποίες, όπως και οι ανεμογεννήτριες, πέρα από το υψηλό τους κόστος, προσβάλλουν και την αισθητική του περιβάλλοντος. Σε αναζήτηση λοιπόν ενός σύγχρονου καινοτόμου, εφευρέτη Προμηθέα, που, πιστεύω ότι δεν θα αργήσει να εμφανιστεί. Εκτός αν κρύβεται και δουλεύει πάνω σε αυτό το δημιουργικό πρόβλημα.
*Οικονομολόγος-Συγγραφέας
