Την Τετάρτη, 9 Δεκεμβρίου, ΕΚ και Συμβούλιο κατέληξαν σε προσωρινή συμφωνία για το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης για την ελάττωση των κοινωνικών επιπτώσεων του οικολογικού επαναπροσανατολισμού της οικονομίας.
Το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης (ΤΔΜ), ύψους 17,5 δισ. ευρώ, είναι ένα από τα βασικά εργαλεία της ΕΕ για τη στήριξη των περιφερειών κατά τη μετάβαση προς την κλιματική ουδετερότητα έως το 2050.
Κατά τη διάρκεια των συνομιλιών τους, τα θεσμικά όργανα της ΕΕ συμφώνησαν να διευρύνουν το πεδίο εφαρμογής του Ταμείου ώστε να χρηματοδοτούνται επίσης οι πολύ μικρές επιχειρήσεις, τα πανεπιστήμια και τα δημόσια ερευνητικά ιδρύματα, η ψηφιακή καινοτομία και οι δραστηριότητες στους τομείς της εκπαίδευσης και της κοινωνικής ένταξης. Θα χρηματοδοτηθούν επίσης επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τεχνολογίες αποθήκευσης ενέργειας, στην αύξηση της ενεργειακής απόδοσης και την παραγωγή θερμότητας για τηλεθέρμανση με βάση ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αλλά και την «έξυπνη» και βιώσιμη τοπική κινητικότητα.
Ο παροπλισμός ή η κατασκευή πυρηνικών σταθμών ηλεκτροπαραγωγής, οι δραστηριότητες που συνδέονται με προϊόντα καπνού και οι επενδύσεις που σχετίζονται με την παραγωγή, την επεξεργασία, τη μεταφορά, τη διανομή, την αποθήκευση ή την καύση ορυκτών καυσίμων δεν θα μπορούν να χρηματοδοτηθούν μέσω του ΤΔΜ.
Με πρωτοβουλία του Κοινοβουλίου, θα θεσπιστεί ένας «Μηχανισμός Πράσινης Ανασυγκρότησης», εάν αυξηθούν οι πόροι του ΤΔΜ μετά την 31 Δεκεμβρίου 2024. Οι πρόσθετοι πόροι θα κατανεμηθούν μεταξύ των κρατών μελών, ενώ τα κράτη μέλη που κατορθώνουν να μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από τις βιομηχανικές εγκαταστάσεις τους θα λαμβάνουν αυξημένη χρηματοδότηση.
Άλλα βασικά μέτρα που συμφωνήθηκαν
·Στα εδαφικά τους σχέδια δίκαιης μετάβασης, τα κράτη μέλη πρέπει να επικεντρωθούν στη στήριξη των εξόχως απόκεντρων περιφερειών και των νησιών και να διαθέσουν συγκεκριμένα ποσά από τις εθνικές τους πιστώσεις
·Οι προβληματικές επιχειρήσεις μπορούν να λάβουν στήριξη σύμφωνα με τους προσωρινούς κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις που έχουν θεσπιστεί για την αντιμετώπιση εξαιρετικών περιστάσεων
·Θα μπορούν να μεταφερθούν πόροι από άλλα ταμεία συνοχής, σε εθελοντική βάση
·Το ποσοστό χρηματοδότησης της ΕΕ (συγχρηματοδότηση) που θα παρασχεθεί σε επενδύσεις ορίζεται σε 85% κατ’ ανώτατο όριο για τις λιγότερο ανεπτυγμένες περιφέρειες, 70% για τις περιφέρειες μετάβασης και 50% για τις περισσότερο αναπτυγμένες περιφέρειες.
Δηλώσεις
Ο εισηγητής Μανώλης Κεφαλογιάννης (ΕΛΚ, Ελλάδα) δήλωσε ότι «το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στέλνει ισχυρό πολιτικό μήνυμα: πρέπει να αντιμετωπιστούν οι κοινωνικές, οικονομικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις της ενεργειακής μετάβασης στις περιφέρειες που πλήττονται περισσότερο. Υιοθετήσαμε μια ρεαλιστική προσέγγιση, που θα μας επιτρέψει να μεταβούμε σε μια νέα πράσινη εποχή, χωρίς να αφήσουμε κανέναν στο περιθώριο».
Επόμενα βήματα
Το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο αναμένεται τώρα να εγκρίνουν το περιεχόμενο της συμφωνίας.
Σχετικές πληροφορίες
Η Επιτροπή δημοσίευσε, στα τέλη Ιανουαρίου 2020, νομοθετική πρόταση σχετικά με το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης (ΤΔΜ), την πρώτη νομοθετική πρόταση για την εφαρμογή των προτεραιοτήτων που καθορίζονται στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, ακολουθούμενη τον Μάιο από τροποποιημένη πρόταση που περιλαμβάνει αύξηση των πόρων του Ταμείου. Τον Ιούλιο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καθόρισε το χρηματοδοτικό κονδύλιο του ΤΔΜ σε 7,5 δισ. ευρώ από το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο 2021-2027, το οποίο συμπληρώνεται με 10 δισ. από το Μέσο Ανάκαμψης της ΕΕ.
