Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της οργάνωσης «Δημοσιογράφοι χωρίς Σύνορα», η ελευθερία του τύπου στην χώρα μας βρίσκεται σε πολύ χαμηλή θέση πανευρωπαϊκά (65η θέση, 2020). Αυτό είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό και πρέπει να μας προβληματίσει καθώς συμβαίνει και σε άλλα κράτη μέλη σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό. Παρόλο που η Ευρώπη έχει παραδοσιακά μεγάλο σεβασμό για την ελευθεροτυπία, τελευταία παρατηρούμε μια καταστρατήγηση αυτής της ελευθερίας.
Το Νοέμβριο του 2020, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με ψήφισμα του, καταδίκασε τις «προσπάθειες ορισμένων κυβερνήσεων κρατών μελών να φιμώσουν τα ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης που ασκούν κριτική και να υπονομεύσουν την ελευθερία και την πολυφωνία». Οι ευρωβουλευτές εκφράζουν την ιδιαίτερη ανησυχία τους σχετικά με την κατάσταση των δημόσιων μέσων ενημέρωσης σε ορισμένες χώρες της ΕΕ, όπου αποτελούν πλέον «παράδειγμα φιλοκυβερνητικής προπαγάνδας». Ιδιαίτερα στην εποχή της πανδημίας, έχουμε πολλά παραδείγματα οπού έχει παραβιαστεί η ελευθέρια του τύπου σε χώρες όπως η Ουγγαρία.
Τα έκτακτα μέτρα που έλαβαν ορισμένες κυβερνήσεις ως απάντηση στο ξέσπασμα της Covid-19 είχαν αντίκτυπο στην ελευθερία του τύπου. Επίσης, παρατηρήθηκε και μια προσπάθεια τρομοκράτησης του κόσμου για λογούς τηλεθέασης.
Η ελευθερία του τύπου αποτελεί θεμελιώδες συστατικό κάθε δημοκρατικής πολιτείας και κάθε φιλελεύθερου συντάγματος. Η ελευθερία της έκφρασης, η ελευθερία και ανεξαρτησία των μέσων ενημέρωσης και ο πλουραλισμός κατοχυρώνονται στο ενωσιακό κεκτημένο, στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ, καθώς και στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Οι πολίτες έχουν δικαίωμα σε έγκυρη και αντικειμενική ενημέρωση. Οι δημοσιογράφοι επιτελούν αυτό το λειτούργημα και πρέπει να είναι ελεύθεροι και ανεξάρτητοι να μεταδώσουν την αλήθεια χωρίς εξαρτήσεις. Η πολιτεία αλλά και οι ιδιοκτήτες των ΜΜΕ οφείλουν να σέβονται την ελευθέρια του τύπου και να μην παρεμβαίνουν στο έργο των δημοσιογράφων. Πράγματι, η συγκέντρωση της ιδιοκτησίας των ΜΜΕ στα χέρια λίγων απειλεί την πολυφωνία και τον πλουραλισμό, δυσχεραίνοντας έτσι και την αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης. Υπάρχουν μάλιστα φαινόμενα παραβίασης της ελευθέριας του τύπου καθώς ασκούνται πιέσεις στους δημοσιογράφους υπέρ της μιας ή της άλλης άποψης ενώ και οι ιστοσελίδες που είναι υπεύθυνες για τον έλεγχο των ψευδών ειδήσεων δεν είναι πάντα αντικειμενικές. Είναι αμφίβολο κατά ποσό οι υπεύθυνοι για τις ψευδείς ειδήσεις είναι ανεξάρτητοι ή εξυπηρετούν αλλότρια συμφέροντα.
Η Ένωση Ευρωπαίων Δημοσιογράφων καταδικάζει τις παρεμβάσεις στο έργο των δημοσιογράφων και την παραπληροφόρηση. Επίσης, καταδικάζει τις διώξεις κατά δημοσιογράφων που προσπαθούν να καλύψουν τα γεγονότα και να ενημερώσουν αντικειμενικά την κοινή γνώμη. Είμαστε υπέρ της απομόνωσης των ψευδών ειδήσεων αλλά είμαστε και υπέρ μιας ανεξάρτητης αρχής που θα ελέγχει την ακρίβεια των ειδήσεων διότι διαφορετικά πρόκειται απλώς για λογοκρισία των ειδήσεων ανάλογα με τα συμφέροντα που εξυπηρετούνται. Επίσης, ζητάμε την απεμπλοκή των ΜΜΕ από κάθε είδους οικονομική και πολιτική εξάρτηση. Θα είμαστε στις επάλξεις για να προστατεύσουμε το δικαίωμα στην ανεξάρτητη και ακηδεμόνευτη δημοσιογραφία, καθώς, κατά τον Μάγιερ, «η δημοσίευση είναι η ψυχή της δικαιοσύνης». Με αλλά λόγια, δικαιοσύνη άνευ ελευθεροτυπίας είναι κενό γράμμα!
