Η κρίση που διανύουμε, ανεξαρτήτως των διαφορετικών αιτιών που την συντηρούν, ξεκινά το 2008 και αποτελεί μία από τις πλέον παρατεταμένες κρίσεις της παγκόσμιας οικονομικής ιστορίας.
Του Πάνου Β. Λειβαδά*
Ασχέτως του πότε θα επιτευχθεί βιώσιμη ανάκαμψη, πολλές από τις αλλαγές που συντελούνται στην κοινωνία, στην οικονομία και στο επιχειρείν, αν και εμφανίζονται ως εφήμερες ή αμυντικές, θα παραμείνουν μόνιμα στην ζωή μας. Μία στρατηγική απλά για την υπέρβαση της συγκεκριμένης κρίσης είναι ανεπαρκής. Η νέα στρατηγική πρέπει να είναι «δυναμική» και όχι «στατική» και συγχρόνως να επιτυγχάνει την εξάλειψη των αιτίων που οδήγησαν στην κρίση. Στόχος δύσκολος: οι άνθρωποι που απαιτούν από τους Ηγέτες μεγάλη αποφασιστικότητα, για να τους οδηγήσουν εκτός κρίσης, είναι συχνά οι ίδιοι που τους αμφισβητούν όταν αυτοί απαιτούν άβολες προσαρμογές στον κόσμο που ανατέλλει. Η υιοθέτηση «βέλτιστων πρακτικών» θα συνεχιστεί, αλλά η ανεύρεση των «επόμενων πρακτικών» γίνεται αναπόφευκτη. Πώς προσανατολιζόμαστε, λοιπόν, μέσα στον νέο κόσμο ενισχυμένης ασάφειας;
Είναι φυσιολογικό οι άνθρωποι στην κορυφή ενός οργανισμού, στα πολύ δύσκολα, να καταφεύγουν σε ασφαλή χαρακώματα: βραχυπρόθεσμες διορθωτικές κινήσεις, πολλές περικοπές, στην προσωπική εξειδίκευση που τους δίνει πλεονέκτημα και ό,τι άλλο «αρκεί να περάσει η καταιγίδα». Οι σημερινές όμως συνθήκες δεν αποτελούν «περαστική καταιγίδα». Τα συνήθη χαρακώματα δεν προσφέρουν προστασία και καμία «φωτισμένη Ηγεσία» δεν επαρκεί για να προσφέρει την απαιτούμενη προσαρμοστικότητα. Κανείς δεν εξειδικεύεται στην αντιμετώπιση ενός τέτοιου «μπαράζ» ανελέητων προκλήσεων.
Τώρα δεν είναι η ώρα των ασφαλών αναχωμάτων αλλά της ενεργητικής και δυναμικής προσαρμογής. Οι συνεχείς κλυδωνισμοί προσφέρουν μοναδική ευκαιρία να κλείσεις τους λογαριασμούς σου με το παρελθόν, να αλλάξεις ρόλους στο παιχνίδι, να αναδιατάξεις οργανογράμματα, να ορίσεις εκ νέου την δουλειά που κάνουν οι άνθρωποι σου. Να ξεκαθαρίσεις εκείνα τα στοιχεία του DNA του οργανισμού που πρέπει να συντηρηθούν και εκείνα που πρέπει να προσεγγιστούν με νέα ματιά. Λόγω της παρατεταμένης αναστάτωσης, στις αποφάσεις της Ηγεσίας πρέπει να συνυπάρξουν η Ανάλυση και η Πολιτική. Θα συνεχίσουμε να αναλύουμε βεβαίως, ορθολογικά, τους κινδύνους και τις ευκαιρίες μίας απόφασης αλλά επιβάλλεται να συνεκτιμούμε και τις προσδοκίες, τους φόβους και τις ομαδοποιήσεις που διαμορφώνονται γύρω από κάθε απόφαση.
Δυστυχώς θα υπάρξουν και απώλειες. Γι’ αυτό οι ηγέτες πρέπει να δείχνουν κατανόηση. Για να υλοποιήσει κανείς αλλαγές στα δύσκολα, πρέπει να βρει στήριξη και βοήθεια. Όχι λόγω τυφλής αφοσίωσης, αλλά ενός κοινού πάθους να βρεθεί ο δρόμος του Μέλλοντος. Και τι βοήθεια θα ήταν αυτή αν δεν αισθάνεται ο άλλος ότι του προσφέρεται πεδίο να αποδώσει και χωρίς φόβο να προτείνει ή να ασκήσει κριτική; Ακόμα και να συγκρουστεί, αρκεί η σύγκρουση να αφορά ζητήματα ή λειτουργίες και να μην είναι προσωποποιημένη.
Οι εντάσεις και οι «υψηλές θερμοκρασίες» δεν πρέπει να αποθαρρύνονται αλλά να παρακολουθούνται. Αν η θερμοκρασία είναι διαρκώς χαμηλή, οι άνθρωποι αποφεύγουν άβολες ερωτήσεις και δύσκολες αποφάσεις. Αν η θερμοκρασία είναι συνεχώς υψηλή, οι άνθρωποι πανικοβάλλονται και ακινητοποιούνται.
Οι προϊστάμενοι πρέπει να δίνουν το παράδειγμα για την ευθύτητα του λόγου, των πράξεων αλλά και του ρίσκου που πρέπει να αναλαμβάνεται. Οι υφιστάμενοι πρέπει να ενθαρρυνθούν να δίνουν την άποψη τους, προστατευόμενοι από πιέσεις του οργανισμού που τους καθιστούν σιωπηλούς.
Η Εταιρική Προσαρμοστικότητα αποδεικνύεται πολύτιμη. Οι σημαντικές αλλαγές, σπανίως αποτελούν το προϊόν μίας χαρισματικής έμπνευσης της κλειστής ηγετικής ομάδας και εφαρμόστηκε σε όλο τον οργανισμό. Αντιθέτως, συχνά προέρχονται από πειραματισμούς που εφαρμόστηκαν ή από επιτυχημένες μικρο-προσαρμογές, που ξεκίνησαν στα διάφορα περιβάλλοντα του οργανισμού.
Η αλληλεπίδραση μεταξύ των ανθρώπων και των τμημάτων του οργανισμού είναι νευραλγικοί παράγοντες. Η στατική Ηγεσία δεν επαρκεί για να βρει τον δρόμο προς το Μέλλον. Η Ηγεσία πρέπει να φροντίζει να αναδεικνύει περισσότερη Ηγεσία μέσα από τα βάθη του κάθε οργανισμού.
*Διευθύνων Σύμβουλος, Green Properties
