Το μέλλον της εργασίας… Του Ανδρέα Ανδριανόπουλου

Η κυβέρνηση ανακοίνωσε την επικείμενη θέσπιση της εβδομάδας των τεσσάρων εργάσιμων ημερών. Κατ’ επιλογήν των εργαζομένων βέβαια και με 10ωρη ημερήσια απασχόληση. Ώστε να καλυφθούν ουσιαστικά οι εβδομαδιαίες ώρες εργασίας. Παρά την προφανή διστακτικότητα αυτό αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς το μέλλον. Ανεξάρτητα από τις αναμενόμενες αντιδράσεις της αριστερής αντιπολίτευσης, που δεν στηρίζονται όμως σε πραγματικούς και εύλογους κινδύνους, η κίνηση αυτή δείχνει μια διορατικότητα για το αύριο.

Είναι απαραίτητο να καταλάβουμε πως τα πράγματα αλλάζουν. Και πως αύριο τίποτα δεν θα είναι όπως χθες. Κι είναι καλό που το πολιτικό σύστημα, ή έστω ένα κομμάτι του, προσπαθεί να δει μακριά και να προλάβει. Οι νέες τεχνολογίες, η Τεχνητή Νοημοσύνη, η Αυτοματοποίηση, η Ρομποτική, το Ίντερνετ των πραγμάτων, τα αυτοκίνητα άνευ οδηγού και τόσα άλλα βρίσκονται πλέον μαζί μας. Και μεταξύ πολλών άλλων θα επιφέρουν κατακλυσμικές μεταβολές στους όρους και στις συνθήκες εργασίας. Αναγκαστικά, και για την αποφυγή απολύσεων και σοβαρών κοινωνικών αναστατώσεων, θα πρέπει να συμπεριλάβουμε τα επιτεύγματα της τεχνολογίας στην αγορά εργασίας. Αυτό σημαίνει λιγότερες ώρες απασχόλησης και αναπλήρωση των όποιων χαμένων ωρών με τα άλματα της τεχνολογίας. Που αν κάποιος δει ιστορικά την πορεία των πραγμάτων δεν θα ‘ναι και τόσο ανατρεπτικά.

Το 1890 είχε υπολογισθεί πως στις ΗΠΑ ένας πλήρους απασχόλησης εργαζόμενος στη μεταποίηση δούλευε κατά μέσο όρο 100 ώρες την εβδομάδα. Κοντά στα μέσα του 20ού αιώνα, ο εργαζόμενος στη βιομηχανία δεν απασχολείτο πάνω από 40 ώρες την εβδομάδα. Η μείωση της τρέχουσας εβδομάδας σε 28 ώρες δεν είναι δα και τόσο ριζοσπαστικό. Χώρια που κάτι τέτοιο ενθουσιάζει τους εργαζομένους και κάνει θαύματα για την παραγωγικότητα. Όπου δοκιμάσθηκε η μείωση των ημερών εργασίας τα αποτελέσματα υπήρξαν εντυπωσιακά. Η εταιρεία Perpetual Guardian στη Νέα Ζηλανδία που το δοκίμασε, είδε τους ισολογισμούς της να εκτοξεύονται. Η Microsoft στην Ιαπωνία που το υιοθέτησε, διαπίστωσε πως η παραγωγικότητα των εργαζομένων της αυξήθηκε κατά 40%! Το ίδιο και στη Σουηδία με τις νοσοκόμες οίκων ευγηρίας. Η μείωση παντού των ημερών εργασίας ενθουσίασε τους εργαζομένους που έπαψαν να απουσιάζουν, να «αρρωσταίνουν» και να αποφεύγουν κάποια εργασιακά καθήκοντα.

Mια πρόσφατη μελέτη της McKinsey Global Institute δείχνει πως περίπου το 1/5 της παγκόσμιας εργατικής δύναμης θα επηρεασθεί – από την εφαρμογή της Τεχνητής Νοημοσύνης και της Αυτοματοποίησης γενικά. Μέχρι το 2022 υπολογίζεται πως το 50% των επιχειρήσεων θα υποχρεωθούν να μειώσουν λόγω αυτοματισμού τον αριθμό των μόνιμων εργαζομένων τους και πως γύρω στο 2030 τα ρομπότ θα αντικαταστήσουν 800 εκατ. εργαζομένους σε όλο τον κόσμο. Μελέτες στα Πανεπιστήμια του Stanford και της Utah των ΗΠΑ καταλήγουν σε παρόμοια συμπεράσματα. Για να μην ξεχαρβαλωθούν οι κοινωνίες και λείψουν τα εισοδήματα και οι απαραίτητες κοινωνικές υπηρεσίες είναι απαραίτητες οι αλλαγές στις δομές απασχόλησης. Με μείωση των ωρών, που θα αναπληρώνονται από τεχνολογικά μέσα και ρομποτικούς «βοηθούς» των εργαζομένων.