Το παρόν αποτελεί «σάλτο μορτάλε» με την προσδοκία τελικά να επαληθευτεί
Του Νίκου Αναγνωστάτου
Αν το τελευταίο μου πόνημα, με το οποίο τόλμησα την απομυθοποίηση εδραιωμένων εννοιών και πεποιθήσεων, της όποιας «αριστερής» και δήθεν προοδευτικής ιδεολογίας, ως βελτιωτική της διαβίωσης της κοινωνίας, και εν πολλοίς αποδείχθηκε η λανθασμένη αυτή έννοια και πρακτική, αλλά όχι ο απώτερος σκοπός ο οποίος για να πετύχει, και πρέπει να πετύχει, απαιτούνται άλλοι τρόποι, άλλες διαδρομές και ενέργειες, χαρακτηρίστηκε από τολμηρό μέχρι ριψοκίνδυνο, η παρούσα προσπάθειά μου να δείξω ότι η ελεύθερη οικονομία, ο καπιταλισμός, όπως αφοριστικά λέγεται, λειτουργεί προς όφελος της εργατικής τάξης, είναι «σάλτο μορτάλε», και ελπίζω, τεκμηριώνοντας τις απόψεις μου, να βγω ζωντανός και προσδοκώ δικαιωμένος.
Οι δεσμώτες και η αλήθεια
Για να μη χρειαστεί να διαρρήξουμε το ισχυρό προστατευτικό τείχος που έχει εγερθεί από συνδικαλιστές, εργατοπατέρες και λοιπές αριστερές δυνάμεις, για να διαφυλάξει δήθεν τα λεγόμενα δικαιώματα των εργαζομένων, θα χρειαστεί να το περιδιαβούμε προσεκτικά και υπονομευτικά, με την ελπίδα να βρούμε κάποιο παραθυράκι, κάποιο μικρό έστω ρήγμα να εισέλθουμε, για να δούμε από κοντά την επικρατούσα κατάσταση και κατά πόσο και σε ποια έκταση και βάθος έχουν επιβληθεί ιδέες και απόψεις καθηλωτικές και μονόπλευρες, έτσι ώστε, ως άλλοι δεσμώτες στο Σπήλαιο του Πλάτωνα, να χρειαστεί προσεκτική αλλά και επίμονη προσπάθεια να σπάσουμε τα δεσμά τους και να τους σύρουμε στην αλήθεια και στο φως του ηλίου.
Τα πιο πάνω ακούονται ως ιερογλυφικά και ίσως ακαταλαβίστικα, και για το λόγο τούτο θα επιχειρήσω όχι αποκρυπτογράφηση, διότι δεν υπάρχει καμία κρυπτογράφηση, αλλά απλές εξηγήσεις και ερμηνείες θα χρειαστούν, δεδομένου ότι τα πράγματα είναι απλά, όμως έντεχνα και μεθοδικά διαστρεβλωμένα, που όμως έχουν αφομοιωθεί και ενστερνιστεί από την εργατική τάξη, ως άλλη φύση. Θα χρειαστεί να διαλύσουμε την ομίχλη που τους περιβάλει και να αφαιρέσουμε τους στρεβλωτικούς φακούς από τους οποίους περνούν τα μηνύματα, για να φανεί ολοκάθαρη η αλήθεια.
Επιχειρηματίες και εργαζόμενοι
Έχουμε ένα έτοιμο παράδειγμα, στην «Πολιτεία» του Πλάτωνα, όταν στην αρχή των διαλόγων, ο Σωκράτης, για να απλοποιήσει το θέμα και να γίνει ευκρινές και νοητό, πρότεινε και δημιούργησαν εξ αρχής μια φανταστική Πολιτεία, την οποίαν ονόμασαν Καλλίπολη και την εμπλούτισαν με ανθρώπους όλων των αναγκαίων σε μια πόλη ειδικοτήτων και ό,τι άλλο χρειάζεται μια πολιτεία για να λειτουργήσει και να αποδώσει. Χωρίς να χρειαστεί να επεκταθούμε στην περίφημη «Πολιτεία», θα δεχθούμε ότι είναι αυτονόητο ότι σε μια κοινωνία υπάρχουν άνθρωποι όλων των ειδικοτήτων και επαγγελμάτων, αναλόγως των διαθέσεων και των ικανοτήτων του κάθε πολίτη, αλλά και τις εμφανείς ανάγκες της κοινωνίας, όπου ο κάθε πολίτης επιδιώκει να πετύχει τα μέγιστα, ανάλογα με τις επιδιώξεις τους και τις ικανότητές τους.
Συνεργασία τάξεων και όχι πάλη
Για να συντομεύουμε την ιστοριογραφία, μεταξύ άλλων, θα περιοριστούμε στους επιχειρηματίες και τους εργαζόμενους, με τους οποίους θα ασχοληθούμε και αναφέρονται στο παρόν πόνημα. Οι δύο αυτές τάξεις της κοινωνίας, οφείλουν να βρουν και να συμφωνήσουν ένα Μodus Vivendi, έναν τρόπο ομαλής και δημιουργικής συνεργασίας μεταξύ τους, προς όφελος και των δύο, αλλά και της κοινωνίας γενικότερα. Να μη χρειαστεί να γίνει καμιά «πάλη των τάξεων», αλλά μια συνεργασία τους. Η κάθε τάξη να μην βλέπει την άλλη ανταγωνιστικά, αλλά ένα αναγκαίο συνεργάτη για να πετύχουν το καλύτερο, διότι η κοινωνία χρειάζεται τους επιχειρηματίες και οι επιχειρηματίες χρειάζονται τους εργαζομένους. Τι θέλουν οι εργοδότες από τους εργαζόμενους; Να εργάζονται και να αποδίδουν το μέγιστο των δυνατοτήτων τους για την παραγωγή προϊόντων που τα χρειάζεται η κοινωνία. Τι θέλουν οι εργαζόμενοι; Να πληρώνονται σύμφωνα με τις συμφωνίες τους ή σύμφωνα με τους νόμους, αλλά πολλές φορές και σύμφωνα με τις ειδικές τους γνώσεις, ικανότητες και αποδόσεις. Τίποτε άλλο, τίποτε περισσότερο και όλοι θα είναι ευχαριστημένοι και ικανοποιημένοι.
Σχέση εργοδότη – εργαζομένου
Κάποιος θα μας πει ότι ο εργοδότης επιδιώκει το κέρδος και τούτο σε βάρος του εργαζόμενου! Γεγονός είναι ότι ο εργοδότης πράγματι επιδιώκει το κέρδος, αλλά είναι λάθος ότι κατά κανόνα εκμεταλλεύεται τους εργαζόμενους. Το τελευταίο αποτελεί μια λάθος γενίκευση και μια στρέβλωση, μια παραποίηση της σχέσης εργοδότη-εργαζομένου, ξανά από τους συνήθως ύποπτους, τους αριστερούς συνδικαλιστές και εργατοπατέρες, οι οποίοι σιδηροδέσμιοι των ιδεοληψιών τους και σε πλήρη σύγχυση ιδεών και εννοιών ευρισκόμενοι, αιτιολογούν έτσι την ύπαρξή τους και απολαμβάνουν την, αχρείαστη αυτού του σκοπού, θέση τους. Αν κάποιος εργοδότης δείχνει ενέργειες εκμετάλλευσης, έστω και σπάνια, κατ’ αρχήν υπάρχουν νόμοι και διατάξεις με τα νόμιμα όργανα που προβλέπονται και είναι πλέον ή βέβαιο ότι ο αδικούμενος εργαζόμενος θα βρει το δίκιο του. Πέραν των νόμων και διατάξεων, όπως θα αναλυθεί πιο κάτω, θα είναι χρήσιμο και αποτελεσματικό, παράλληλα για το αναφυέν πρόβλημα να εξετάζεται από μια επιτροπή ειδημόνων καλόπιστων και αντικειμενικών, ένα είδος διαιτησίας, διαφορετική από την υφιστάμενη, η οποία θα εξετάζει τα δεδομένα και θα παρεμβαίνει για την αποκατάσταση της τάξης και των σχέσεων των εργαζομένων με τον εργοδότη τους. Μετά από μια τέτοια ουσιαστική αλλά και αντικειμενική παρέμβαση, μόνο ένας τρελός εργοδότης δεν θα συμμορφωθεί.
Το κέρδος και η πολύπλευρη αξία του
Το κέρδος ασφαλώς όχι μόνο υπάρχει, αλλά είναι η κινητήριος δύναμη που ενεργοποιεί τον επιχειρηματία να δημιουργεί, ενώ ο ίδιος, είναι τόσο αφοσιωμένος στη δουλειά του, ώστε λόγω έλλειψης χρόνου, δεν απολαμβάνει τίποτε από τη ζωή του, για διασκέδαση και άλλες απολαύσεις της ζωής ούτε λόγος να γίνεται, ακόμη και την οικογένειά του στερείται. Το μόνο που ικανοποιεί τον εργοστασιάρχη ας πούμε, είναι η δημιουργία ακόμη ενός εργοστασίου, όπου κατά συνέπεια θα προσφέρει θέσεις εργασίας. Δηλαδή ο εργοστασιάρχης στην προκειμένη περίπτωση, όπως και τόσοι άλλοι επιχειρηματίες, μπορεί να χαρακτηριστεί, έστω και καθ’ υπερβολή, ως ένα είδος δούλου της κοινωνίας, του οποίου προορισμός είναι να δημιουργεί θέσεις εργασίες. Επομένως το κέρδος, όχι μόνο δεν είναι αμάρτημα αλλά μοχλός ανάπτυξης και προόδου. Χάριν του κέρδους, πέραν των όσο πιο πάνω αναπτύχθηκε, η κοινωνία απολαμβάνει ποικιλία και ποσότητα προϊόντων, τα οποία άλλως δεν θα υπήρχαν καν και η κοινωνία θα παρέμενε στη ζωή των αγελαίων ανθρώπων.
Η αξία και το όφελος του υγιούς ανταγωνισμού.
Σε μια κοινωνία, ας την χαρακτηρίσουμε τέλειων ανθρώπων, όπως εσφαλμένα ορισμένοι θεωρούν ότι χρειάζεται ο κομμουνισμός για να πετύχει, θα βασιλεύει μια απάθεια, μια νιρβάνα όπου όλοι θα είναι ήρεμοι και ικανοποιημένοι μεν, αλλά χωρίς πρόοδο, χωρίς νέα και εξελιγμένα προϊόντα, χωρίς καμία τεχνολογική εξέλιξη. Μια κοινωνία ήρεμη, χωρίς όνειρα και επιδιώξεις, αφού έχουν όλοι ό,τι χρειάζονται, ως άλλο νεκροταφείο, έστω και καθ’ υπερβολή. Προκύπτει επομένως αδήριτη ανάγκη, δημιουργίας κινήτρων στην κοινωνία, με την ώθηση των οποίων θα αναφύονται ιδέες, ορέξεις και όνειρα προόδου και δημιουργικής δραστηριότητας, Έτσι θα προέλθει αβίαστα ο ανταγωνισμός, της όποιας μορφής και κατεύθυνσης, έναυσμα προόδου και ανάπτυξης και με δημιουργία νέων, άγνωστων μέχρι τότε, προϊόντων και υπηρεσιών. Ας μην βαυκαλιζόμαστε λοιπόν με την έννοια ότι ο κομμουνισμός χρειάζεται μιαν άλλη κοινωνία. Απλά είναι λάθος και ως λάθος θα πρέπει να εξαλειφθεί και ασφαλώς να μην επαναλαμβάνεται, διότι προβλήματα και σύγχυση προκαλεί.
Καλοί και κακοί επιχειρηματίες
Θα μου πείτε, σύμφωνα με τα προλεχθέντα, ότι οι εργοδότες είναι άγιοι άνθρωποι και φιλάνθρωποι για να φροντίζουν τον εργαζόμενο; Όχι βέβαια! Οι επιχειρηματίες κατά κανόνα, ούτε άγιοι είναι ούτε φιλάνθρωποι. Πολύ απλά γνωρίζουν ότι χωρίς ευχαριστημένους εργάτες, η δουλειά δεν προχωρεί καλά. Για το λόγο τούτο είναι υποχρεωμένοι να έχουν ευχαριστημένους εργαζόμενους. Αν οι εργαζόμενοι αντιληφθούν το γεγονός τούτο και κλείσουν τα αυτιά τους στις πλανεύτρες Σειρήνες και τις ωδές των αριστερών εργατοπατέρων, οι οποίοι, όπως προείπαμε, για να αιτιολογήσουν την ύπαρξή τους και να στηρίξουν τις ιδεοληψίες τους, παρασύρουν τους εργαζόμενους σε ακραίες διαμαρτυρίες και αχρείαστες και ζημιογόνες και για τους εργαζόμενους, απεργίες. Οι εργοδότες στην μεγάλη πλειοψηφία τους, είναι λογικοί και πραγματιστές, που σημαίνει δεκτικοί διαλόγου και συνεννόησης όταν χρειάζεται. Αν ένας εργοδότης καταπιέζει και εκμεταλλεύεται τον εργαζόμενο, απλά αυτός είναι ένας λάθος εργοδότης και γρήγορα θα κλείσει την επιχείρησή του, αν δεν συμμορφωθεί με τις υποδείξεις των νόμων, των διατάξεων και των ειδημόνων στους οποίους θα καταφύγουν ειρηνικά οι εργαζόμενοι σε περίπτωση αυθαιρεσιών του εργοδότη τους. Θα είναι βέβαιο ότι θα ικανοποιηθούν χωρίς εξαλλοσύνες, απεργίες κττ. Μια τέτοια διαδικασία είναι απολύτως βέβαιο ότι θα αποβεί προς όφελος πάντων και κυρίως των εργαζομένων, διότι η έλλειψη ζημιών από αχρείαστες κινητοποιήσεις, δημιουργείται δυνατότητα αυξημένων αποδοχών.
Η ανύπαρκτη υ π ε ρ α ξ ί α.
Το σημείο τούτο είναι κατάλληλο να αναφερθούμε στις θεωρίες του Μάρξ δια του «ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ» του, η κυριότερη των οποίων είναι η περιβόητη υ π ε ρ α ξ ί α. Ο Μαρξ θεωρεί ότι οι συντελεστές παραγωγής είναι μόνο η ε ρ γ α σ ί α και η π ρ ώ τ η ύ λ η. Αγνοώντας τη δυναμική δημιουργική συνεισφορά του «κεφαλαίου» στην κατασκευή πρωτογενών μηχανημάτων και τη δημιουργία πλουτοπαραγωγικών αποτελεσμάτων. Δεδομένου, λέει, ότι η πρώτη ύλη προέρχεται από τη γη που ανήκει στον λαό, είναι δωρεάν και προστίθεται μόνο το κόστος της εργασίας και απόκτησης της ύλης. Αν αφαιρέσουμε λοιπόν τη δαπάνη της εργασίας, όλη η υπόλοιπη αξία και το εισπραχθέν ποσό του προϊόντος, είναι υπεραξία κατά τον Μαρξ, την οποία επωφελείται κυρίως ο εργοδότης «καπιταλιστής»! Προκύπτουν όμως δύο καίρια και καθοριστικά ερωτήματα: Πρώτον, παραβλέπει να μας πει ποιος θα παρήγαγε το προϊόν αυτό αν δεν υπήρχε κέρδος, αλλά και την εργατική συνεισφορά του ίδιου του επιχειρηματία στην παραγωγή του προϊόντος και δεύτερον, ποιος και με τι στοιχεία θα κοστολογούσε και θα προσδιόριζε το ποσό της εργασίας, ώστε να απομείνει η υπεραξία; Ας αγνοήσουμε λοιπόν τις ανούσιες θεωρίες του Μαρξ και ας επικεντρωθούμε στην πραγματικότητα, για να μπορέσουμε να καταλήξουμε σε χρήσιμα συμπεράσματα.
Η συνεισφορά του υγιούς ανταγωνισμού
Στην αγορά της ελεύθερης οικονομίας όπου υπάρχει έντονος ανταγωνισμός, ο επιχειρηματίας στηρίζεται, πρώτον, στην εξέλιξη της τεχνολογίας και δεύτερον, στην απόδοση των εργαζομένων. Η απόδοση του εργαζόμενου, πέραν της συνείδησής του η οποία έτσι κι αλλιώς έχει όρια, εξαρτάται και από την οικονομική του ικανοποίηση. Επειδή ο εργαζόμενος έχει πάντοτε περιθώρια αυξημένης απόδοσης, ο επιχειρηματίας αυξάνει τις αποδοχές των εργαζομένων για να πετύχει αυξημένη παραγωγή και καλύτερης ποιότητας προϊόντα. Οι εξειδικευμένοι εργάτες αμείβονται πάντοτε περισσότερο, αλλά και στα πλαίσια του ανταγωνισμού, αν ένας εξειδικευμένος ικανότερος εργάτης μιας άλλης επιχείρησης, για να τον δελεάσει να εργαστεί στη δική του επιχείρηση, τον αμείβει ακόμη περισσότερο από ό,τι ήδη αμείβεται εκεί που εργάζεται και έτσι δημιουργούνται επάλληλες αυξήσεις αποδοχών, εξαντλώντας ο κάθε επιχειρηματίας τα όρια του κέρδους, αφού το ίδιο θα πράξει ο άλλος επιχειρηματίας για να μην χάσει τον ικανό και αποδοτικό εργάτη του. Τούτο είναι αποτέλεσμα της ελεύθερης οικονομίας και αποδεικνύει ότι ενεργεί υπέρ των εργαζομένων
Ο οξυδερκής επιχειρηματίας και η τεχνολογία.
Ο ικανός και οξυδερκής επιχειρηματίας, εκμεταλλεύεται την εξέλιξη της τεχνολογίας που αυξάνει την παραγωγή και μειώνει την δαπάνη, έχει την δυνατότητα έτσι να παρέχει καλύτερες αποδοχές στους εργαζόμενους από τους ανταγωνιστές του, φροντίζοντάς τους ιδιαιτέρως για να εξασφαλίσει την ομαλή και απρόσκοπτη παραγωγική διαδικασία της επιχείρησής του. Είναι δε απολύτως βέβαιο ότι ο σωστός επιχειρηματίας, αν έχει οικονομικό περιθώριο, θα ικανοποιήσει από μόνος του τους εργαζόμενους, χωρίς να χρειαστούν κινητοποιήσεις και απεργίες, οι οποίες μόνο ζημιές δημιουργούν στους επιχειρηματίες και τις εξ αυτού δυσχέρειες ικανοποίησης αιτημάτων.
Ο ρόλος και η αξία του Κράτους.
Ο ρόλος του κράτους για να λειτουργήσει αποτελεσματικά η ελεύθερη οικονομία, είναι σημαντικός και καθοριστικός. Ο ρόλος και προορισμός αυτός του Κράτους είναι μόνο ρυθμιστικός και ελεγκτικός και ποτέ επιχειρηματικός, απλά διότι δεν ξέρει, και όταν το επιχειρεί, τα κάνει θάλασσα. Εκτός από περιπτώσεις για τις οποίες ο ιδιωτικός τομέας δεν ενδιαφέρεται για διαφόρους λόγους, αλλά το έργο πρέπει να γίνει διότι εξυπηρετεί κοινωνικούς λόγους.
Ρο ρυθμιστικό του ρόλο το Κράτος τον επιτελεί με νόμους και διατάξεις, για να επιτύχει (α) την αποτροπή δημιουργίας μονοπωλίων και ολιγοπωλίων για ευνόητους λόγους, (β) την εξασφάλιση του υγιούς ανταγωνισμού, υπέρ της οικονομικής παραγωγής και προαγωγής, για την βελτίωση και αναβάθμιση της κοινωνικής ζωής, (γ) την θεσμοθέτηση ελεγκτικών μηχανισμών, για την επιτέλεση του ελεγκτικού του ρόλου, τον έλεγχο δηλαδή της εμπορικής λειτουργίας εντός των νόμων και διατάξεων, καθώς και τον έλεγχο της αγοράς εργασίας για τυχόν παρεκτροπές εργοδοτών στις εργασιακές σχέσεις.
Η μεγάλη δυσκολία μιας κυβέρνησης είναι αν χρειαστεί, στα πλαίσια της παγκοσμιοποιημένης αγοράς, να εξασφαλίσει ανταγωνισμό προϊόντων, χωρίς να χρειαστεί να αδικήσει τους εργαζόμενους, όπως ισχύει για μερικές χώρες με πολύ φθηνή εργασία, οπότε είναι ανάγκη να δοθεί σημασία στην ποιότητα των προϊόντων που δεν παράγονται στις φθηνές χώρες.
Παράλληλα το κράτος δια της κυβέρνησης, να έχει στόχους βελτίωσης της ζωής των πολιτών και η φροντίδα των αδυνάμων, έτσι ώστε να εξασφαλιστεί η επιβίωσης των πάντων σε αξιοπρεπή πλαίσια και ανθρώπινα επίπεδα. Οίκοθεν νοείται ότι θα εξασφαλίζει την δωρεάν παιδεία και υγεία σε σύγχρονα και αξιοπρεπή επίπεδα, με τάση και πρόγραμμα συνεχούς βελτίωσης και ανέλιξης των κοινωνικών δομών και πολιτισμικών επιπέδων. Ιδιαίτερη σημασία πρέπει να δοθεί στην σωστή και σε βάθος Παιδεία, έτσι ώστε να καλλιεργηθεί και να ανέλθει επιπέδων η γνώση και η κρίση των πολιτών, απαραίτητη προϋπόθεση μιας προηγμένης και ποιοτικά δημιουργικής και πολιτισμένης κοινωνίας.
Επίλυση εργατικών διαφορών
Επειδή είναι φυσικό στις εργασιακές σχέσεις να δημιουργούνται διαφορές και διενέξεις μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων, αντί κινητοποιήσεων και απεργιών, αναγκαίο και χρήσιμο είναι, πέραν των υπαρχόντων Νόμων, διατάξεων και κρατικών οργάνων ελέγχου των εργοδοτών, να συσταθεί μία Επιτροπή Ειδημόνων, αλλά ανιδιοτελών και αντικειμενικών στην κρίση τους προσώπων, τελείως διαφορετική στην νοοτροπία και προέλευση, από την υπάρχουσα διαιτησία. Η Επιτροπή αυτή, αφού θα μελετούσε τα στοιχεία των διενέξεων, θα έλυνε επιτυχώς κάθε αναφυόμενη εργατική διαφορά μεταξύ επιχειρηματιών και εργαζομένων και έτσι θα εξαλειφόταν αυτομάτων οι «εργατοπατέρες» οι οποίοι από μόνοι τους δημιουργούν εντάσεις για να αιτιολογήσουν την ύπαρξή τους, αλλά και κάθε αχρείαστη μαξιμαλιστική αριστερή προσπάθεια. Ένα ακόμη καθήκον των εμπειρογνωμόνων, θα είναι να εντοπίζουν τους κακούς επιχειρηματίες, οι οποίοι είναι πάντα μειοψηφία, για να τους νουθετήσουν, πριν προκύψουν σοβαρά προβλήματα. Παρακάμπτονται έτσι οι συνδικαλιστές και οι εργατοπατέρες που ζημιώνουν τους εργαζομένους με τις αχρείαστες απαιτήσεις τους.
Συμπέρασμα:
Ο επιχειρηματίας έχει κάθε λόγο και συμφέρον να έχει ικανοποιημένους τους εργαζόμενους για καλύτερη παραγωγική απόδοση, αλλά και ο εργαζόμενος έχει κάθε λόγο να είναι συνεπής και αποδοτικός στην εργασία του, για να δώσει την ευχέρεια στον εργοδότη του να αναγνωρίζει την εργασία του και να τον ανταμείβει αναλόγως. Επομένως οι συνδικαλιστές και οι εργατοπατέρες κάθε μορφής και τάξης, οφείλουν να αντιληφθούν ότι η παρέμβαση των αριστερών συνδικαλιστών και παντός είδους εργατοπατέρων, ζημιώνουν τους εργαζόμενους με τις παρεμβάσεις τους και τις μαξιμαλιστικές αλλά ζημιογόνες αν όχι ανέφικτες αξιώσεις τους, ενώ η ελεύθερη οικονομία δημιουργεί πλούτο και συνθήκες που λειτουργούν υπέρ των εργαζομένων ό.ε.δ. (όπερ έδει δείξαι) που λέγαμε στα μαθηματικά!
