Του Ηλία Καραβόλια
Είναι επιβεβλημένο το Κράτος να ξαναβάλει πλάτη στις κοινωνίες εάν η μετάλλαξη του ιού πυροδοτήσει νέο κύμα μετάδοσης του. Αλλά το Κράτος στις μέρες μας έχει πλέον μπει στην σφαίρα του «σχετικού μετασχηματισμού» του κεφαλαίου : το υποκαθιστά εν μέρει, καθώς αυτό δεν μπορεί πάντα να οργανώνεται με γνώμονα την συσσώρευση (βλ. πανδημία).
Ποσό σχετίζονται όλα αυτά με τις καθημερινές τροχιές του βίου μας ; Άμεσα, δυστυχώς. Διότι η οργανική σύνθεση του κεφαλαίου περιλαμβάνει τον συντελεστή «ανθρώπινη εργασία». Χρειάζεται να ξέρουμε, ή μάλλον να υπενθυμίζουμε στον εαυτό μας, ότι το κεφάλαιο ως χρέος είναι μελλοντική απόσπαση υπεραξίας από τον ανθρώπινο μόχθο.
Τι «έγιναν» λοιπόν στην πραγματικότητα οι κυβερνήσεις ; Σε τι μεταλλάχθηκε το Κράτος αλλά και οι υπερεθνικοί θεματοφύλακες όπως η ΕΚΤ ; Στο έσχατο καταφύγιο για τους δρώντες (agents) στην αγορά χρέους : όλοι ξέρουν ότι μπορούν να αγοράσουν κρατικά ομόλογα, (ακόμη και αν έχουν αρνητικά επιτόκια), σχεδόν άφοβα, δεδομένης της παρέμβασης των κεντρικών τραπεζών. Η θεωρητική λήξη και εξόφληση του χρέους(ομολόγου) δεν είναι πλέον πρόβλημα σχετικό με την απόδοση του.
Αυτή η ατέρμονη ροή «ασφαλούς» κερδοσκοπικού κεφαλαίου είναι το κατ’ εξοχήν ενδογενές φαινόμενο που έψαχνε ο καπιταλισμός : πως θα ανακυκλώνεται «υποσχετικό» κεφάλαιο ώστε αυτό συνεχώς να μοχλεύεται ως διαρκές αγαθό και όχι ως ευκαιριακό προϊόν.
Με απλά λόγια : αφού πέθανε ο τόκος όλα πλέον επιτρέπονται. Και τώρα κανένας θεσμός( κράτος, κεντρικές τράπεζες, αγορές) δεν θα μπορεί πλέον να οργανώσει από μόνος του την συσσώρευση του άτοκου κεφαλαίου (που πάντα θα νομίζουμε ότι λιμνάζει και κάποτε θα «βγει» στην οικονομία. Αλλά αυτό θα βρίσκει τρόπους να αυτοαναπαράγεται…)
