Του Γιώργου Κωνσταντινίδη*
Τα τραγούδια που γράφτηκαν από το τέλος του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου και μετά και κυρίως τις δεκαετίες του ’60 και του ’70 υπήρξαν καθοριστικής σημασίας, γιατί έδωσαν νέα πνοή στο ελληνικό τραγούδι, θέτοντας πλέον τις στέρεες βάσεις για τη διαμόρφωση του έντεχνου λαϊκού τραγουδιού. Αναμφισβήτητα δύο από τους κορυφαίους, αν όχι οι κορυφαίοι πρωτεργάτες για τη μεταμόρφωση της ελληνικής μουσικής, ήταν οι μεγάλοι μας μουσικοσυνθέτες, Μάνος Χατζιδάκις και Μίκης Θεοδωράκης.
Οι δυο τους συνολικά και ταυτόχρονα ο καθένας τους ξεχωριστά πρωτοστάτησαν στην σύνθεση ποιοτικών τραγουδιών καθώς και στην μελοποίηση σπουδαίων Ελλήνων ποιητών και στιχουργών, όπως είναι ο Γιώργος Σεφέρης, ο Οδυσσέας Ελύτης, ο Γιάννης Ρίτσος, ο Μανώλης Αναγνωστάκης, ο Νίκος Γκάτσος, ο Μάνος Ελευθερίου, ο Τάσος Λειβαδίτης, ο Λευτέρης Παπαδόπουλος κ.ά.
Με αυτόν τον τρόπο δημιούργησαν μουσικά αριστουργήματα και με τα μνημειώδη έργα τους γνωστοποίησαν στο ευρύ κοινό την ποίηση και “επικοινώνησαν”, για να κάνω χρήση ενός σύγχρονου όρου, τα ποιητικά δημιουργήματα των μεγάλων Ελλήνων ποιητών στις λαϊκές μάζες. Πρόσφεραν έτσι μια πρωτόγνωρη μουσική εμπειρία και μια υψηλή μουσική παιδεία στον ελληνικό λαό, ο οποίος αγκάλιασε με μεγάλη θέρμη και εξέφρασε την τεράστια αποδοχή του προς την μελοποιημένη ποίηση, μετατρέποντας σε ανεπανάληπτες επιτυχίες πολλά από αυτά.
Αλήθεια, όμως, τί έμπνευση είχανε, όταν έγραφαν αυτά τα κορυφαία έργα τους! Ας αναλογιστούμε επίσης κάτω από ποιες πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες παρήγαγαν τη μοναδική μουσική τους και ποιες κοινωνικές αναπαραστάσεις είχανε βιώσει τότε, από την παιδική τους ηλικία έως την ενηλικίωσή τους. Πώς και κατά πόσο επηρεάστηκαν από τις δεδομένες συνθήκες της εποχής τους; Σύνθετα ερωτήματα και προβληματισμοί που δεν μπορούν εύκολα να απαντηθούν και να αξιολογηθούν επιτυχώς, διότι ο καθένας τους διέθετε ιδιαίτερα χαρίσματα, οπότε επηρέασε και επηρεάστηκε από τις εκάστοτε συνθήκες μέσα στις οποίες έζησε, μεγάλωσε και δημιούργησε.
*οικονομολόγος, διδάκτωρ Παντείου Πανεπιστημίου.
