Η θλιβερή ανάδειξη /ικανοποίηση του εγώ και η δολοφονική αδιαφορία για τους άλλους
Του Πέτρου Βενέτη
Είχα υποσχεθεί στον εαυτό μου να μην ασχοληθώ ξανά με τους ανεμβολίαστους, γιατί έχουν όλα ειπωθεί και γραφτεί ιδωμένα από όλες τις πλευρές.
Κάπου είχα κρατήσει, όμως, μια σημείωση για ένα κομμάτι από το «υπόγειο» του Ντοστογιέφσκι, που δίνει μια ενδιαφέρουσα ερμηνεία στο φαινόμενο.
«…Υπάρχει μια περίπτωση, μονάχα μία, που ο άνθρωπος μπορεί εξ επίτηδες, συνειδητά να θέλει κάτι ακόμα και βλαβερό γι’ αυτόν, κάτι ανόητο. Πολύ ανόητο μάλιστα, και τούτο για να έχει το δικαίωμα να θέλει για τον εαυτό του κάτι, έστω και εντελώς ανόητο, και να μην είναι δεσμευμένος με την υποχρέωση να θέλει μονάχα τα σωστά και λογικά.
Αυτό, βλέπετε, το εντελώς ανόητο, αυτό το καπρίτσιο, μπορεί κύριοι, να’ ναι για μας, σ’ ορισμένες μάλιστα περιπτώσεις, το συμφερότερο απ’ ότι υπάρχει στον κόσμο.
Και τελικά μπορεί να ‘ναι η πιο ωφέλιμη απ’ όλες τις ωφέλειες, ακόμα και στην περίπτωση που φανερά μας βλάφτει και αντιβαίνει στα πιο γερά συμπεράσματα της κρίσης μας για τα συμφέροντά μας – γιατί, εν πάση περιπτώσει, διατηρεί για μας το κυριότερο και το προσφιλέστερο, δηλαδή την προσωπικότητα και την ατομικότητά μας …».
Λυπάμαι, αληθινά, αυτά τα άτομα που είναι αναγκασμένα να καταφύγουν σε τέτοιες αποφάσεις, μέχρι αυτοθυσίας, για να μπορέσουν να επιβεβαιωθούν για την προσωπικότητά τους.
Μιλάμε για άτομα ανασφαλή, τα οποία ψάχνουν να δυναμώσουν την αυτοεκτίμησή τους, μέσα από την διαφοροποίηση.
Είναι δε τόσο μεγάλη αυτή η ανάγκη, που ξεπερνάει κάθε ηθικό φραγμό, καταπνίγει το super ego και δεν νοιάζεται αν, για τη δική του ανάγκη αυτοεκτίμησης θα ταλαιπωρήσει, ή και θυσιάσει συνανθρώπους του, ακόμα και συγγενείς ή φίλους του.
Δυστυχώς, η ανάλυση αυτή, εξηγεί και αυτή την τόσο σθεναρή και επίμονη αντίσταση, οπότε, φοβάμαι πως τα διάφορά μέτρα που τους περιορίζουν (ενώ παίρνονται για την προστασία των ίδιων και των υπολοίπων, που δεν έχουν λόγο να θυσιαστούν), από τους ίδιους εκλαμβάνονται σαν προσπάθεια να τους εντάξουν με το ζόρι στην γενικότερη ομάδα της «κοινής λογικής», όπου περιορίζεται η προσωπικότητα και ατομικότητά του.
