Του Δημήτρη Μπίστη*
Στο βιβλίο του «Συνδεδεμένοι» που έγραψε με τον επίσης καθηγητή στο Χάρβαρντ, Τζέιμς Φόουλερ, ο Χρηστάκης υποστηρίζει ότι η ευτυχία είναι μεταδοτική σαν τη γρίπη.
Το είχα σκεφθεί πολλές φορές και χθες το βράδυ μου το επιβεβαίωσε και ο κ.Χρηστάκης.
Μιλώ για τον Νίκο Χρηστάκη, ένα από τα 100 πρόσωπα που επηρεάζουν περισσότερο τον κόσμο σύμφωνα με το περιοδικό TIME.
Η συνάντηση μας είχε κανονισθεί εβδομάδες πριν και έγινε στο καφέ του Public.
Γιος Ελλήνων που γνωρίστηκαν στο προαύλιο του Γέιλ.
Βιολόγος, γιατρός, ειδικευμένος στην Παρηγορητική Ιατρική, την ανακούφιση δηλαδή ασθενών που βρίσκονται στα πρόθυρα του τέλους και Διδάκτωρ σήμερα Κοινωνικής Ιατρικής στο Χάρβαρντ.
Η πρώτη χειραψία μας έγινε έξω από τις τουαλέτες του 5ου ορόφου. Αυτός μόλις είχε τελειώσει την υπογραφή δεκάδων αντιτύπων του βιβλίου του και εγώ προετοιμαζόμουν για να του κάνω κάποιες ερωτήσεις μήπως και τον γνωρίσει καλύτερα το αθηναϊκό κοινό.
Στο βιβλίο του «Συνδεδεμένοι» που έγραψε με τον επίσης καθηγητή στο Χάρβαρντ, Τζέιμς Φόουλερ, ο Χρηστάκης υποστηρίζει ότι η ευτυχία είναι μεταδοτική σαν τη γρίπη.
Η μελέτη του ξεκίνησε παρατηρώντας τους συγγενείς και φίλους ανθρώπων που πέθαιναν.
«Αν η σύζυγος νοσήσει ή πεθάνει αυξάνεται ο κίνδυνος θανάτου του συζύγου του».
Το είχα σκεφθεί λοιπόν, αλλά από εδώ και πέρα αρχίζουν τα δύσκολα. Ποιοι φίλοι και ποιοι συγγενείς επηρεάζονται;
«Η κοινωνική επιρροή δε σταματά στους ανθρώπους που γνωρίζουμε», λέει ο Χρηστάκης.
«Αν επηρεάζουμε τους φίλους μας κι εκείνοι τους δικούς τους, τότε οι πράξεις μας μπορούν να εξαπλωθούν σε ανθρώπους που ποτέ δεν έχουμε γνωρίσει. (…)
Έτσι τελικά η φίλη της φίλης της φίλης μας, επιδρά περισσότερο στην ευτυχία μας, απ’ ό, τι ένα φουσκωμένο πορτοφόλι στην τσέπη μας».
Η ευτυχία, ή η δυστυχία μεταδίδονται πιο εύκολα σε μια παρέα ή (επιστημονικότερα) σε ένα κοινωνικό δίκτυο;
Και σε αυτό το ερώτημα νόμιζα ότι ήξερα την απάντηση αλλά ο Χρηστάκης με αιφνιδίασε.
«Ναι, τα κοινωνικά δίκτυα μεταδίδουν εύκολα και φόβο και πανικό, μεταδίδουν όμως πιο εύκολα την χαρά και την ευτυχία.»
Μήπως αυτό συμβαίνει σε όλο τον κόσμο αλλά όχι την Ελλάδα, τον ρώτησα αλλά το κοινό άρχισε να γελάει γεγονός που τον παρέσυρε και αυτόν σε γέλια και έτσι δεν πήρα απάντηση.
Μου είπε όμως κάτι άλλο που δεν πρέπει να ξεχάσω να σας πω.
Το Ίντερνετ παρά τα όσα λένε δεν θα επηρεάσει καθοριστικά τις σχέσεις μας.
Τέσσερις φίλες είχε η προγιαγιά μας που δεν είχε ούτε τηλέφωνο. Τέσσερις φίλες είχε η μαμά μας και τέσσερις φίλες (θα) έχει τελικά και η κόρη μας.
Και είναι πολύ κακό – κατά τον Χρηστάκη – που ορισμένοι μπερδεύουν τις λέξεις φίλος και γνωστός.
Οι επικοινωνίες δεν αλλάζουν τους ανθρώπους επέμεινε, μιλώντας αυτά τα ωραία ελληνικά όπου το χάος είναι κάος και η ευτυχία, ευτυκία.
Άλλο παράδειγμα: 150 άντρες είχε η βασική μονάδα του ρωμαϊκού στρατού, η Σπείρα, περίπου τόσους έχει και σήμερα ο Λόχος.
Γιατί υπάρχει ένα ανώτατο όριο στο μέγεθος μιας ομάδας τα μέλη της οποίας μπορούν να συνεργασθούν γνωρίζοντας τις δυνάμεις τους και τις αδυναμίες τους.
Για να μάθουμε λοιπόν ποιοι είμαστε θα πρέπει να κατανοήσουμε πώς συνδεόμαστε με τους άλλους.
Οι φοιτητές που έχουν μελετηρούς συγκατοίκους γίνονται πιο μελετηροί. Και τα παχύσαρκα παιδιά έχουν παχύσαρκους φίλους.
Γιατί κι αν δεν θέλουμε ίσως να το παραδεχτούμε τελικά καθοδηγούμαστε ασυναίσθητα από τους ανθρώπους που μας περιστοιχίζουν, σαν τα πουλιά ενός σμήνους.
* C.A.O. – Chief Administrative Officer OLVIOS MENTOR, P.C.C.
