Του Χρίστου Αλεξόπουλου
Τόσο η βιωνόμενη από τον άνθρωπο πραγματικότητα σε πλανητικό επίπεδο όσο και οι διαπιστώσεις και τα συμπεράσματα της επιστημονικής της προσέγγισης και ανάλυσης πιστοποιούν, ότι δεν υπάρχει λειτουργική ισορροπία μεταξύ του κλίματος, του συστήματος οργάνωσης και δραστηριοποίησης των κοινωνιών και της βιωσιμότητας της ανθρώπινης οντότητας και της βιοποικιλότητας.
Επίσης είναι πολύ εμφανές, ότι η γεωπολιτική ανισορροπία συμπορεύεται και με την κλιματική σε παγκόσμιο επίπεδο, με αποτέλεσμα να διαμορφώνονται πολύ οδυνηρές συνθήκες στις μη ισχυρές γεωπολιτικά και οικονομικά χώρες.
Στη Σύνοδο για το Κλίμα των G20, η οποία πραγματοποιήθηκε στη Ρώμη στις 30.10.2021, οι πολιτικές ηγεσίες των κρατών, που συμμετείχαν, αποδέχθηκαν την δέσμευση για τον περιορισμό της θερμοκρασιακής ανόδου μέχρι 1,5 βαθμούς Κελσίου. Όμως δεν έλαβαν συγκεκριμένα μέτρα. Εκείνο, που έκαναν, είναι να ευχηθούν την οικοδόμηση μονάδων παραγωγής καθαρής ενέργειας.
Ταυτόχρονα έγινε ορατή η έλλειψη αλληλεγγύης για την προστασία του κλίματος, αν και είναι απαραίτητη. Οι G20 παράγουν το 80% των αερίων του θερμοκηπίου και οι φτωχές χώρες εισπράττουν τις επιπτώσεις, χωρίς να υπάρχει βοήθεια από τους «ρυπαντές» για την αντιμετώπιση τους.
Παράλληλα διαπιστώνεται, ότι ο βαθμός ασυνεννοησίας αλλά και εθνοκεντρικού προσανατολισμού ανάλογα με τα οικονομικά συμφέροντα είναι πολύ υψηλός. Για παράδειγμα η Ρωσία στοχεύει στην επίτευξη ουδετερότητας σε σχέση με το διοξείδιο του άνθρακα το 2060. Ανάλογη στάση έχει και η Κίνα. Επίσης στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπάρχουν διαφοροποιήσεις. Η Πολωνία, η Ουγγαρία και η Τσεχία επιδιώκουν την αναστροφή της ακολουθούμενης πορείας από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Στην έκθεση του World Meteorological Organisation (Παγκόσμιου Μετεορολογικού Οργανισμού) του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, η οποία δημοσιοποιήθηκε στην Σύνοδο για το Κλίμα (COP26) στην Γλασκώβη, επισημαίνεται, ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη λόγω της εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου απειλεί με «μακροπρόθεσμες συνέπειες τις σημερινές και τις μελλοντικές γενιές».
Σύμφωνα με τον World Meteorological Organisation η θερμοκρασία το 2021 ήταν περίπου 1,09 βαθμούς Κελσίου υψηλότερη σε σύγκριση με τα προβιομηχανικά επίπεδα.
Επίσης, όταν υπεγράφη από την παγκόσμια κοινότητα η Συμφωνία για την Προστασία του Κλίματος στο Παρίσι (2015), η συγκέντρωση διοξειδίου του άνθρακα ήταν 403ppm, ενώ το 1992, όταν η ανθρωπότητα συνειδητοποίησε τον κίνδυνο της κλιματικής αλλαγής, ήταν 360ppm.
Εάν συνεχισθεί αυτή η ανοδική πορεία, σε μια 10ετία δεν θα υπάρχει η δυνατότητα τερματισμού της αποσταθεροποίησης του κλίματος, η οποία θα έχει ήδη δρομολογήσει καταστροφικές επιπτώσεις. Τουλάχιστον να αποφευχθεί η ισοπεδωτική τους προοπτική.
Είναι ελπιδοφόρα η συμφωνία 100 χωρών στη σύνοδο του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών στη Γλασκώβη να σταματήσουν την καταστροφή δασών μέχρι το 2030, τα οποία αποθηκεύουν μεγάλες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα και λειτουργούν ως φίλτρα και πνεύμονες του πλανήτη.
Από το 2015 έως το 2020 η απώλεια δασών σε παγκόσμιο επίπεδο έφτασε τα 10 εκατομμύρια εκτάρια ετησίως σύμφωνα με τον οργανισμό United Nations Food and Agriculture Organisation (Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών). Σε μερικά σημεία του πλανήτη μάλιστα αυτές οι καταστροφές έχουν γίνει και με την σύμφωνη γνώμη και προτροπή των κυβερνήσεων και των πολιτικών τους ηγεσιών. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του προέδρου της Βραζιλίας Bolsonaro σε σχέση με το τροπικό δάσος του Αμαζονίου με στόχο την οικονομική του εκμετάλλευση.
Είναι εμφανές, ότι η δυναμική της εξέλιξης στο πλαίσιο του ισχύοντος συστήματος κοινωνικής και οικονομικής οργάνωσης της παγκόσμιας κοινότητας προκαλεί ανισορροπίες, οι οποίες υποσκάπτουν το κλίμα και την βιωσιμότητα, ενώ παράλληλα δεν είναι εύκολα διαχειρίσιμες, εάν δεν ληφθούν και υλοποιηθούν σκληρά μέτρα.
Στην έκθεση για το κλίμα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών λίγο πριν από την έναρξη της συνόδου της Γλασκώβης επισημαίνεται, ότι οι κοινωνίες της παγκόσμιας κοινότητας θα πρέπει να επταπλασιάσουν τις προσπάθειες τους για την προστασία του κλίματος, ώστε να υπάρξει θετικό αποτέλεσμα.
Για να επιτευχθεί δε ο στόχος του περιορισμού της θερμοκρασιακής ανόδου κάτω από 1,5 βαθμούς Κελσίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, θα πρέπει η εκπομπή αερίων να μειωθεί 55% μέχρι το 2030 και να επιτευχθεί ουδετερότητα έως το 2050.
Πρέπει να τονισθεί, ότι πολύ σημαντικό για την προστασία του κλίματος και την αποκατάσταση συνθηκών ισορροπίας με το σύστημα κοινωνικής οργάνωσης και την βιωσιμότητα της ανθρώπινης οντότητας και της βιοποικιλότητας δεν είναι μόνο η λήψη αποφάσεων αλλά και η υλοποίηση τους σε λειτουργικό χρόνο.
Είναι μια πολύ δύσκολη εξίσωση, διότι προϋποθέτει αποφάσεις τόσο στο πολιτικό όσο και στο κοινωνικό πεδίο, οι οποίες οδηγούν στην αλλαγή του συστήματος κοινωνικής οργάνωσης και του τρόπου ζωής.
Για παράδειγμα μετρήσεις στο ανεπτυγμένο τμήμα του πλανήτη έδειξαν, ότι το καλύτερο, που μπορούν να κάνουν οι πολίτες για να προστατέψουν το κλίμα, είναι να μην χρησιμοποιούν αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης (Ι.Χ.). Θα αποφευχθεί η εκπομπή 2,4 τόνων διοξειδίου του άνθρακα ανά άτομο ετησίως. Και αυτό δεν είναι εύκολα αποδεκτό με τις κοινωνικές αξίες, που οριοθετούν την στάση των πολιτών και την υψηλή κινητικότητα ως συστατικού στοιχείου του τρόπου λειτουργίας των σύγχρονων κοινωνιών.
Αν συνυπολογισθούν και οι παρενέργειες σε άλλους ζωτικής σημασίας τομείς κοινωνικής δραστηριοποίησης, όπως είναι η οικονομία και η εργασιακή απασχόληση των πολιτών, τότε το πρόβλημα παίρνει ευρύτερες διαστάσεις και απειλείται η κοινωνική συνοχή, διότι η ενημέρωση σε συνθήκες παγκοσμιοποίησης και πολυπλοκότητας και η κοινωνική ευθύνη στις σύγχρονες μαζοποιημένες κοινωνίες δεν έχουν ουσιαστικό περιεχόμενο, ούτε διαπνέονται σε επαρκή βαθμό από το ανθρώπινο και το κοινωνικό συμφέρον.
Τέλος ο διαθέσιμος χρόνος για την πραγματοποίηση των απαραίτητων αλλαγών στον τρόπο λειτουργίας των κοινωνιών είναι οριακός και επιβάλλει πολύ γρήγορη λήψη αποφάσεων και υλοποίηση από το πολιτικό σύστημα, το οποίο μέχρι τώρα δεν συμπορεύεται και πολύ περισσότερο δεν προπορεύεται της δυναμικής της εξέλιξης, ώστε να την σχεδιάσει και να ελέγχει την πορεία της ως προς την οικοδόμηση και την εφαρμογή της απαραίτητης ισορροπίας κλίματος, κοινωνικής οργάνωσης και βιωσιμότητας.
Η ενεργοποίηση της κοινωνίας πολιτών και ιδιαιτέρως των νέων θα μπορούσε να λειτουργήσει ως καταλύτης για την αλλαγή πορείας και την άμεση ανάληψη των ευθυνών για την λήψη σκληρών αλλά λειτουργικών αποφάσεων από το πολιτικό σύστημα, οι οποίες υπηρετούν το ανθρώπινο και το κοινωνικό συμφέρον, ώστε να αποφευχθούν επικίνδυνες αναταράξεις για την συνοχή των κοινωνιών.
Πηγή: metarithmisi.gr
