Της Ξανθής Γούναρη
Ο θάνατος του Παντελή Παντελιάδη έκλεισε τον κύκλο μιας ολόκληρης επιχειρηματικής γενιάς. Ήταν ο τελευταίος όλων εκείνων των πρωτοπόρων εμπόρων, από τον Σπύρο Σκλαβενίτη και τον Γεράσιμο Βασιλόπουλο έως τους αδελφούς Βερόπουλους, που δημιούργησαν εκ του μηδενός τον εγχώριο κλάδο της οργανωμένης λιανικής τροφίμων, θυμίζοντας από πού ξεκίνησε η αγορά και πού έχει φτάσει σήμερα.
Με πάνω από μισό αιώνα παρουσίας στο λιανεμπόριο, ο ιδρυτής της εισαγωγικής ΟΠΤΙΜΑ και του ομίλου Metro ήταν ο πρώτος που έφερε στην «ανυποψίαστη» ελληνική αγορά τα Cash & Carry εν έτει 1976. Και τη «μόδα» των εκπτωτικών καταστημάτων επιχείρησε να εισάγει στην ελληνική αγορά, πολύ πριν έρθουν οι ευρωπαίοι discounters, ωστόσο δεν τα κατάφερε.
Είτε με το θεσμικό του ρόλο – οι περισσότεροι τον θυμόμαστε ως πρόεδρο του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Σούπερ Μάρκετ Ελλάδος, ενώ είχε διατελέσει και πρόεδρος του Συνδέσμου Εμπορικών Επιχειρήσεων Τροφίμων Ελλάδος – είτε ως επιχειρηματίας, η διαπραγματευτική του ικανότητα και η ευελιξία που διέθετε να προσαρμόζεται στα νέα δεδομένα δεν περνούσαν απαρατήρητες.
Από την Ιερισσό στη Βιέννη και το όνειρο για τη μεγαλύτερη εταιρεία τροφίμων
Γεννημένος στην Ιερισσό Χαλκιδικής, παιδί μίας φτωχής και πολύτεκνης οικογένειας, ο Παντελής Παντελιάδης φοίτησε, ως υπότροφος οικότροφος, στην Αμερικανική Γεωργική Σχολή, από την οποία αποφοίτησε το 1954.
Στη συνέχεια σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Διεθνούς Εμπορίου της Βιέννης και στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου από όπου και πήρε πτυχίο Ιδιωτικής Οικονομικής, το 1964.
Κατά τη διάρκεια των σπουδών του γνώρισε τη μετέπειτα σύζυγό του Ουρανία.
Αν και έχει ταυτιστεί με τον κλάδο των σουπερ μάρκετ, η πρώτη επιλογή του Παντελή Παντελιάδη δεν ήταν το εμπόριο. Μέχρι να καταλήξει το 1974 να ιδρύσει μαζί με τη σύντροφο της ζωής του την ΟΠΤΙΜΑ, με στόχο να γίνει μια από τις μεγαλύτερες εταιρείες στο χώρο των τροφίμων στην Ελλάδα, πέρασε από πολλές δουλειές, αλλά και χώρες.
Φύσει αισιόδοξος, όπως και η σύντροφος της ζωής του, ιδρύουν μαζί το 1974 την ΟΠΤΙΜΑ, με στόχο να γίνει μια από τις μεγαλύτερες εταιρείες στο χώρο των τροφίμων στην Ελλάδα. Η αρχική δραστηριότητα της εταιρείας ήταν οι εισαγωγές κονσερβών κρέατος και γάλατος εβαπορέ Από το 1979 γίνεται η στροφή στο τυρί, ξεκινώντας την εισαγωγή του, θρυλικού πλέον, Kerrygold.
ΜΕΤΡΟντας καταστήματα…
Στο μεταξύ όμως, μαζί με 8 παντοπώλες αποφάσισε να δημιουργήσει τον πρώτο συνεταιρισμό σούπερ μάρκετ.
Η ιστορία της METRO ΑΕΒΕ ξεκινά το 1976, όταν έγιναν τα εγκαίνια του πρώτου καταστήματος Cash & Carry στην Αθήνα και συγκεκριμένα στην οδό Πέτρου Ράλλη.
Έναν χρόνο αργότερα τα κεντρικά γραφεία της εταιρείας μεταφέρθηκαν από τον Πύργο Αθηνών στη Λεωφόρο Συγγρού και τρία χρόνια από την ίδρυσή της το προσωπικό της αριθμούσε 100 άτομα.
Το 1983 τα κεντρικά γραφεία και οι κεντρικές αποθήκες της μεταφέρθηκαν σε ιδιόκτητο κτίριο στη Μεταμόρφωση, ενώ την επόμενη χρονιά εγκαινιάστηκε το 10ο κατάστημα της αλυσίδας στην οδό Πειραιώς στο Μοσχάτο.
Το 1987 έγινε η πρώτη εταιρεία που εγκατέστησε φορητά τερματικά στα καταστήματά της για τις απογραφές και τις παραγγελίες.
Τρία χρόνια αργότερα, το 1990, ολοκληρώθηκε η τοποθέτηση scanning στα καταστήματα χονδρικής. Την ίδια χρονιά εγκαινιάστηκε το πρώτο κατάστημα της METRO εκτός Αθηνών, στη Ρόδο και το 20ο κατάστημα στην Ηλιούπολη.
Το 1994 το προσωπικό της ξεπέρασε τα 1.000 άτομα και έναν χρόνο αργότερα τα καταστήματά της έγιναν 30.
Το 1997 δημιουργήθηκε Κέντρο Ψυχαγωγίας και Μόρφωσης στη Μεταμόρφωση, ενώ εγκαινιάστηκε το 40ο κατάστημα στην Κέρκυρα.
Την επόμενη χρονιά η εταιρεία κέρδισε το πρώτο βραβείο Δημιουργίας από το Κέντρο Πληροφοριών του ΟΗΕ για τη συμμετοχή της στο Διαγωνισμό Φυλλαδίου, με την ευκαιρία της 50ης επετείου της Οικουμενικής Διακήρυξης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Ακόμη κι όταν «έχασε» την καλή συγκυρία του 1999 μη προλαβαίνοντας να εισάγει τον όμιλο στο Χρηματιστήριο, η «ατυχία» του ήταν επιφανειακή, αφού ποτέ δεν του έλειψαν τα κεφάλαια.
Αρχές του 2004 με 60 καταστήματα πλέον, πραγματοποιήθηκε αγορά έκτασης 100.000 τ.μ, στα Οινόφυτα Βοιωτίας, με σκοπό την εγκατάσταση του νέου Κέντρου Διανομής της εταιρείας.
Ήταν τότε που πραγματοποιήθηκε ο διαχωρισμός των σούπερ μάρκετ – τα οποία μετονομάζονται σε Μy Market- από τα Cash & Carry.
Νωρίτερα οι δύο του γιοί, ο Αριστοτέλης και ο Στέφανος, είχαν αναλάβει καίρια πόστα δίπλα του στη διοίκηση του ομίλου, ξεκινώντας ως απλοί αποθηκάριοι για να μάθουν τη δουλειά.
Σήμερα με χωριστά «χαρτοφυλάκια», ο Αριστοτέλης «τρέχει» το retail έχοντας ήδη καρπωθεί την επιτυχημένη ένταξη του δικτύου της Βερόπουλος στην οικογένεια των My market, ενώ ο μικρότερος Στέφανος έχει στην ευθύνη του την ΟΠΤΙΜΑ, τη μεγαλύτερη ελληνική εταιρεία στον χώρο των τυροκομικών προϊόντων, έχοντας στο portfolio της σήματα όπως HΠΕΙΡΟΣ, Dirollo, Kerrygold, Adoro, Ταλαγάνι, Λογάδι, Κατίκι Δομοκού Ορεινές Πλαγιές και Λεβέτι.
Η Επιτροπή Ανταγωνισμού και η παραίτηση
Πάντως στη διαδρομή του Παντελή Παντελιάδη στη λιανεμπορική αγορά δεν ήταν όλα ρόδινα. Το 2005 παραιτήθηκε από την προεδρία του ΣΕΣΜΕ μετά την καταδικαστική απόφαση της Επιτροπής Ανταγωνισμού και την επιβολή προστίμων στον Σύνδεσμο και σε 7 αλυσίδες σούπερ μάρκετ.
Οι εξηγήσεις του ίδιου αλλά και άλλων του κλάδου δεν έπεισαν τα μέλη της ανεξάρτητης αρχής. Το γεγονός αυτό, μαζί με τη δήλωση του τότε υπουργού Ανάπτυξης, Γιάννη Παπαθανασίου περί «βαλκανικού επαρχιωτισμού» ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι φέρνοντας σε ρήξη τον πρόεδρο του ΣΕΣΜΕ με την τότε κυβέρνηση της Ν.Δ.
«Και οι ύβρεις έχουν όρια» είχε σχολιάσει τότε.
Η περιπέτεια της φέτας
Έχοντας πάντα πρόχειρο ένα έξυπνο ανέκδοτο για κάθε περίσταση, ο Παντελής Παντελιάδης ήταν από τους λίγους λιανέμπορους της γενιάς του που με ιδιαίτερη άνεση κατάφερνε να πατάει σε δύο «βάρκες».
Από τη μια εκπροσωπούσε τα συμφέροντα του retail ως ιδιοκτήτης της αλυσίδας Metro, ενώ από την άλλη, προστάτευε – ή τουλάχιστον έτσι όφειλε να κάνει – τη βιομηχανία, αφού από το 1997 ήταν ιδιοκτήτης της εταιρείας προϊόντων γάλακτος Ήπειρος ΑΕΒΕ, η οποία είναι γνωστή για τη ομώνυμη φέτα που διακινεί.
Για την ιστορία να θυμίσουμε ότι η Ήπειρος ήταν το επιχειρηματικό «παιδί» του πρώην προέδρου του Χρηματιστηρίου Αθηνών Σπύρου Καπράλου, ο οποίος είχε πείσει μεταξύ άλλων τον Σωκράτη Κόκκαλη του ομίλου της Ιντρακόμ, τον Σπύρο Παπαγεωργίου της ΑΕΓΕΚ, το δικηγόρο Τρύφωνα Κουταλίδη, τον πατέρα του Ιωάννη Καπράλο, τον εφοπλιστή Βασίλη Κωνσταντακόπουλο, την Αθηνά Λαναρά κ.ά., να επενδύσουν στη δημιουργία μιας σύγχρονης τυροκομικής μονάδας.
Η εταιρεία ιδρύθηκε στον Αμμότοπο Άρτας, αλλά περί τα δύο έτη αργότερα παρ’ ολίγον να γίνει μια κακή ανάμνηση, καθώς όδευε με βεβαιότητα να διαλυθεί στα εξ ων συνετέθη.
Εν τέλει το 1997 πέρασε στα χέρια του Παντελή Παντελιάδη και η κατάληξη ήταν ακριβώς η αντίθετη, καθώς σήμερα η έχει ηγετικό μερίδιο στην ελληνική αγορά, ενώ ταυτόχρονα δραστηριοποιείται σε 23 χώρες του εξωτερικού και στις 5 ηπείρους.
Πηγή: ot.gr
