Του James Stavridis
Καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία μπαίνει στον δεύτερο μήνα του, μεγάλο μέρος της μέχρι στιγμής έκβασής του – συμπεριλαμβανομένων των αποτυχιών των Ρώσων στην εκτέλεση των πολεμικών τους σχεδίων – είναι αποτέλεσμα προβλημάτων επιμελητείας. Η Μόσχα δυσκολεύεται απίστευτα να εφοδιάσει με βενζίνη, πυρομαχικά και τρόφιμα στα στρατεύματά της στην πρώτη γραμμή.
Στην ουκρανική πλευρά, η ροή όπλων και άλλου υλικού από τον Οργανισμό του Βορειοατλαντικού Συμφώνου (NATO) και τις ΗΠΑ “κόβει την ανάσα” από πλευράς ταχύτητας.
Αμφίρροπο πεδίο
Ένα πεδίο των πολεμικών επιχειρήσεων, ωστόσο, είναι ακόμη εξαιρετικά αμφίρροπο: εκείνο της πληροφόρησης. Παρά την άφθονη τεκμηρίωση μέσω βίντεο για εκτεταμένα εγκλήματα πολέμου από ρωσικά στρατεύματα, τα οποία παρέχονται από ουκρανικές δυνάμεις και δημοσιογράφους διεθνών δικτύων, το Κρεμλίνο εξακολουθεί να διαχειρίζεται τον πόλεμο της πληροφορίας με ενεργητικότητα, φαντασία και αρκετά αποτελεσματικές ανταφηγήσεις.
Είναι μια γνωστή μέχρι στιγμής “τελετουργία”: η ουκρανική κυβέρνηση αποτελείται από ναζί. Τα πτώματα αμάχων στις πόλεις Μπούτσα και Ιρπίν αποτελούν “σκηνοθεσία”. Οι πυραυλικές επιθέσεις σε στόχους όπως μαιευτήρια και σιδηροδρομικοί σταθμοί είναι “επιχειρήσεις – προβοκάτσιες” που πραγματοποιούνται από τους Ουκρανούς. Και είναι η Ουκρανία, όχι η Ρωσία, που ετοιμάζεται να χρησιμοποιήσει νευροπαραλυτικά αέρια.
Από την πλευρά των Ρώσων, δεν πρόκειται για μικρής σημασίας επιχείρηση. Ένα σημαντικό μέρος του πλανήτη θα αντιμετωπίσει αυτή τη σύγκρουση μέσω του “μενού” πληροφοριών το οποίο καταναλώνει. Καθώς ο πόλεμος συνεχίζεται, αυτό θα επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό την παγκόσμια προθυμία να υποστηρίζει κανείς κυρώσεις και να ανέχεται τις ολοένα και υψηλότερες τιμές της ενέργειας.
Μέσα στη Ρωσία, φυσικά, ο Πούτιν έχει τον έλεγχο σχεδόν σε κάθε πτυχή των μέσων ενημέρωσης και του Διαδικτύου, τουλάχιστον προς το παρόν – και μπορεί έτσι να το χρησιμοποιεί για να αξιοποιεί τον εθνικισμό του ρωσικού λαού.
Στον υπόλοιπο κόσμο ωστόσο – ιδιαίτερα στην Κίνα και στην Ινδία, όπου ζει περισσότερο από το ένα τρίτο του παγκόσμιου πληθυσμού – υπάρχουν βαθιά αντικρουόμενες αφηγήσεις. Η Κίνα έχει υποστηρίξει προσεκτικά τη Ρωσία στη σύγκρουση· η Ινδία είναι λίγο-πολύ ουδέτερη. Το ίδιο ισχύει σε σημαντικό τμήμα της Λατινικής Αμερικής και της Αφρικής, όπου υπάρχει κάποια συμπάθεια για τους ισχυρισμούς του Πούτιν ότι η Δύση απειλούσε κατά κάποιο τρόπο τη Μόσχα.
Ο Ρώσος ηγέτης δίνει έμφαση στις εισβολές των ΗΠΑ στο Ιράκ και το Αφγανιστάν ως πολύ χειρότερες από την “ειδική του επιχείρηση” στην Ουκρανία. Οι Ρώσοι είναι ειδικοί από τεχνική άποψη στη χειραγώγηση πληροφοριών, παράγοντας τα λεγόμενα deepfake βίντεο, τα οποία διατίθενται παγκοσμίως μέσω μηχανών προπαγάνδας, όπως το Ρωσικό Δίκτυο Τηλεόρασης ή το RT.
Για παράδειγμα, στα μέσα Μαρτίου, ένα παραποιημένο ρεπορτάζ από την ουκρανική τηλεόραση το οποίο έδινε ψευδώς την αίσθηση ότι ο πρόεδρος Βολόντιμιρ Ζελένσκι είχε παραδοθεί έγινε viral στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Για να είμαστε ειλικρινείς, και οι Ουκρανοί έχουν οργανώσει παρόμοιες εκστρατείες παραπληροφόρησης.
Πώς μπορούν οι δυτικές δημοκρατίες και η Ουκρανία να κερδίσουν τη μάχη της πληροφόρησης; Ποιες είναι οι τεχνικές και οι τακτικές του πληροφοριακού πολέμου, οι οποίες είναι εξίσου σημαντικές με την παροχή αντιαεροπορικών και αντιαρματικών όπλων για την επιτυχία;
Ταπεινότητα
Η Αμερική πρέπει να ξεκινήσει με ταπεινότητα, καθώς θα προσπαθεί να υποστηρίξει τα επιχείρηματά της. Μερικές φορές οι άνθρωποι μού λένε, “Ναύαρχε, έχεις δίκιο, βρισκόμαστε σε έναν πόλεμο ιδεών”. Όχι ακριβώς – στην πραγματικότητα, έχουμε μπροστά μας ένα ανοικτό σούπερ μάρκετ ιδεών παντός τύπου.
Σε πολλά μέρη του κόσμου, οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους πρέπει τώρα να εξηγήσουν υπομονετικά στους ηγέτες και στους πολίτες γιατί αυτές οι ιδέες έχουν τόσο μεγάλη σημασία και τι μπορούν να κερδίσουν οι κοινωνίες τους από αυτές.
Για παράδειγμα, πρέπει να είμαστε σε θέση να εξηγήσουμε τις διαφορές μεταξύ του τρέχοντος πολέμου στην Ουκρανία και της προηγούμενης ρωσικής ανάμειξης στη Μέση Ανατολή. Αυτό που συμβαίνει στη Συρία είναι μια ηθική τραγωδία, ωστόσο τα γεωπολιτικά διακυβεύματα είναι πολύ υψηλότερα στην Ανατολική Ευρώπη. Εάν όμως είστε ένας έφηβος στην υποσαχάρια Αφρική ή στην κορυφογραμμή των Άνδεων στη Νότια Αμερική, αυτές οι διαφορές δεν είναι πάντα ευδιάκριτες.
Δεύτερον, υπάρχει ένας έντονος τεχνολογικός ανταγωνισμός. Η νίκη απαιτεί πόρους αφιερωμένους στην αφήγηση – μεταφορά των ιστοριών από τα αιματηρά πεδία των μαχών στις διπλωματικές αίθουσες συνεδριάσεων. Τα βίντεο πρέπει να είναι ευκρινή και πειστικά, να δείχνουν με εξονυχιστικές λεπτομέρειες τα εγκλήματα πολέμου τα οποία διαπράττονται καθημερινά στην Ουκρανία. Το περιεχόμενο αυτό πρέπει να μεταφερθεί εύληπτα στα κοινωνικά δίκτυα με δημιουργικούς τρόπους που να κεφαλαιοποιούν τα πλεονεκτήματα της Δύσης – από το να έρθουν στα χέρια ανθρώπων με κοινωνική και διαδικτυακή επιρροή σε δεκάδες χώρες-“κλειδά” έως τη δημιουργία ιστοτόπων επαγγελματικής ποιότητας, στους οποίους η πλοήγηση να είναι εύκολη.
Το κέρδισμα και η αξιοποίηση των εκατομμυρίων επισκέψεων σε ιστοτόπους μέσω κινητών τηλεφώνων που πραγματοποιούνται καθημερινά είναι ένα καθήκον-“κλειδί”. Το ίδιο και η συνεργασία με τους κολοσσούς της τεχνολογίας προκειμένου να βρει κανείς τρόπους για τον αποκλεισμό ιστότοπων και συνδέσεων στο Διαδίκτυο που εξυπηρευτούν αυταρχικές δυνάμεις. Η δορυφορική υπηρεσία διαδικτύου Starlink του Έλον Μασκ, η οποία παρέχεται δωρεάν στους Ουκρανούς, είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα.
Συντονισμός
Για την κυβέρνηση των ΗΠΑ, όλα τα παραπάνω απαιτούν μεγάλη διυπηρεσιακή συνεργασία. Δεν υπάρχει πλέον μια γενική υπηρεσία πληροφοριών των ΗΠΑ όπως συνέβαινε κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Αυτή η αποστολή σήμερα συντονίζεται σε γενικές γραμμές από το γραφείο του Αμερικανού υφυπουργού Εξωτερικών για τη δημόσια διπλωματία και τις δημόσιες υποθέσεις.
Ο προϋπολογισμός του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, ωστόσο, ο οποίος ποτέ δεν ήταν μεγάλος, έχει συντριβεί περαιτέρω την τελευταία δεκαετία. Χρειάζεται βοήθεια για την αποτελεσματική διεξαγωγή μιας ενημερωτικής εκστρατείας. Πολλές άλλες υπηρεσίες ασχολούνται με την προώθηση της εικόνας της Αμερικής στο εξωτερικό, συμπεριλαμβανομένων των Υπουργείων Εμπορίου, Άμυνας και Εσωτερικής Ασφάλειας. Πρέπει να συγχρονίσουν τα μηνύματά τους και να τα διαδώσουν σε παγκόσμια κλίμακα.
Η Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών (CIA) πρέπει να συνεχίσει τη βαθιά της εμπλοκή στην απόκτηση απόρρητων πληροφοριών και στη διάδοση των μη διαβαθμισμένων – μεταξύ άλλων και εντός της ίδιας της Ρωσίας. Οι άνευ προηγουμένου ανακοινώσεις ευαίσθητων πληροφοριών από την κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν πριν από τη ρωσική εισβολή ήταν καθοριστικές για την συγκρότηση ενός μπλοκ εκρηκτικής παγκόσμιας υποστήριξης για την ουκρανική υπόθεση.
Οι ΗΠΑ πρέπει να σφυρηλατήσουν έναν πιο επιθετικό διεθνή συγχρονισμό. Για παράδειγμα, οι επισκέψεις στο Κίεβο ή οι τηλεδιασκέψεις με τον Ζελένσκι από διεθνείς ηγέτες θα πρέπει να προγραμματίζονται ως μέρος μιας συνεκτικής εκστρατείας, όχι με τον τρέχοντα τυχάρπαστο τρόπο. Εκτός από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ, βασικοί σύμμαχοι όπως η Ιαπωνία και η Αυστραλία πρέπει να ενταχθούν οργανικά σε μια τέτοια επιχείρηση.
Δυστυχώς, οι Ρώσοι έχουν ένα σημαντικό προβάδισμα στον πόλεμο της πληροφορίας. Για μια δεκαετία, έχουν υπάρξει εξαιρετικά αποτελεσματικοί στο να “εισβάλουν” στις δυτικές δημοκρατίες, ιδιαίτερα με τη διασπορά θεωριών συνωμοσίας μετά από εθνικές εκλογικές αναμετρήσεις, τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρώπη.
Αξίες
Η Δύση, ωστόσο, έχει ένα σημαντικό πλεονέκτημα στο πεδίο του μηνύματος: οι αξίες της είναι ορθές. Η Ρωσία διεξάγει μια παράνομη εκστρατεία βάναυσων εγκλημάτων πολέμου στην Ουκρανία, ο ουκρανικός λαός υπερασπίζεται γενναία τη δημοκρατία του, η Δύση τού παρέχει σημαντική στρατιωτική, διπλωματική και οικονομική υποστήριξη – και η ιστορία θα κρίνει αυστηρά τους όποιους συνοδοιπόρους του Πούτιν.
Οι ΗΠΑ, ωστόσο, δεν μπορούν απλώς να χρησιμοποιούν τον πλούτο και τη δύναμή τους για να “βομβαρδίζουν” τον υπόλοιπο κόσμο με τα επιχειρήματά τους. Ο ανταγωνισμός στην παγκόσμια “αγορά” ιδεών θα απαιτήσει μια σημαντική δόση ταπεινοφροσύνης, σημαντικούς πόρους, μια καλά οργανωμένη εκστρατεία μεταξύ χωρών και κρατικών υπηρεσιών και – κυρίως – σταθερή πίστη στις αξίες οι οποίες σημαίνουν τόσα πολλά για εμάς.
Πηγή: capital.gr
