Του Ανδρέα Ανδριανόπουλου
Η χώρα, που συνορεύει προς Νότο με τη Μογγολία, υπήρξε πάμπλουτος κόμβος του ιστορικού Δρόμου του Μεταξιού κι άρχισε να παρακμάζει όταν στις αρχές του 20ού αιώνα ιδρύθηκε ο Υπερσιβηρικός Σιδηρόδρομος.
Διαβάζω συνέχεια δημοσιεύματα και αναρτήσεις σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης τον τελευταίο καιρό για τους μογγόλους σφαγείς που από την Ασιατική Σιβηρία έφθασαν στην Ουκρανία και κατέσφαξαν αμάχους στην Μπούτσα. Επειδή δεν ήμουν εκεί, δεν μπορώ ούτε να επιβεβαιώσω ούτε και να διαψεύσω τις σχετικές αναφορές. Γνωρίζω όμως την Μπουριάτια και κάπως τους ανθρώπους της. Και με ενοχλούν οι γενικεύσεις και η τυποποίηση ανθρώπινων τύπων.
Ταξίδεψα πριν από λίγα σχετικά χρόνια με τον Υπερσιβηρικό Σιδηρόδρομο από το Ιρκούτσκ και γύρω από τη μεγαλειώδη λίμνη Βαϊκάλη (τη βαθύτερη στον κόσμο) στην Ουλάν Ουντέ. Την πρωτεύουσα της Δημοκρατίας της Μπουριάτια. Στη Ρωσική Ομοσπονδία. Μάλιστα, την ίδια ημέρα της άφιξής μου, γιόρταζαν στην κεντρική πλατεία της πόλης, όπου υπάρχει και το μεγαλύτερο στον κόσμο χάλκινο κεφάλι του Λένιν, την επέτειο των γενεθλίων του Τζένγκις Χαν. Καβαλάρηδες με τόξα χτυπούσαν εν κινήσει στόχους, ενώ ταμπούρλα έκαναν έναν δαιμονιώδη θόρυβο που θύμιζε κλαγγές μάχης. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως ο λαός της περιοχής είναι βάρβαρος ή πολεμοχαρής. Δεν θα ξεχάσω πως σε ομιλία μου στο εκεί πανεπιστήμιο πολλοί ντόπιοι φοιτητές μού εξομολογήθηκαν δημόσια πως όνειρο και φιλοδοξία τους ήταν να φύγουν και να συνεχίσουν τις σπουδές τους στις ΗΠΑ.
Η χώρα, που συνορεύει προς Νότο με τη Μογγολία, υπήρξε πάμπλουτος κόμβος του ιστορικού Δρόμου του Μεταξιού κι άρχισε να παρακμάζει όταν στις αρχές του 20ού αιώνα ιδρύθηκε ο Υπερσιβηρικός Σιδηρόδρομος. Διότι το τσάι από την Κίνα άρχισε να φορτώνεται πολύ πιο ανατολικά, στο Βλαδιβοστόκ, και να μεταφέρεται ταχύτερα στη Δύση. Καταργήθηκαν έτσι τα καραβάνια που περνούσαν από περάσματα της ερήμου Γκόμπι, έμπαιναν στη Μογγολία και μέσω της θρυλικής μπουριατικής πόλης Κιάχτα – της πιο απομακρυσμένης από θάλασσα στην υφήλιο – συνέχιζαν με ευρωπαίους εμπόρους προς το Παρίσι, το Αμστερνταμ και την Αμβέρσα. Ο λαός λοιπόν της περιοχής κύλησε στη φτώχεια μέσω εξέλιξης της τεχνολογίας κι αδιαφορίας των κεντρικών Αρχών – τσαρικών ή σοβιετικών. Δεν υπήρξαν όμως ούτε βίαιοι ούτε ποτέ ιδιαίτερα επιθετικοί. Στην Κιάχτα εξάλλου ιδρύθηκε το ΚΚ της Μογγολίας.
Λόγω λοιπόν των μογγολικών φυλετικών τους καταβολών χαρακτηρίζονται ως απολίτιστοι και επιρρεπείς σε σφαγές. Κι όλα αυτά επειδή ο διοικητής μιας ρωσικής μονάδας στην Μπούτσα είχε καταγωγή από την Μπουριάτια. Ηταν όμως σταθμευμένος με το τάγμα του στο Καμπαρόφσκ (Ανατολική Σιβηρία, δίπλα στη ΒΑ Κίνα) και οι άνδρες του ήταν κατά βάση μέλη του «ξανθού γένους». Οπως κι αρκετοί μουσουλμάνοι από τον Βόρειο Καύκασο.
Παίζοντας λοιπόν πάνω στις προλήψεις των δυτικών ακροατηρίων περί αιμοδιψών Μογγόλων κ.λπ., η ουκρανική (ή η δυτική, γενικότερα) προπαγάνδα βάφτισε Μπουριάτους όσους ενεπλάκησαν στις σφαγές στην Μπούτσα. Καλό όμως είναι να πολεμάμε τα στερεότυπα. Σε τέτοιες δύσκολες εποχές, ακόμα περισσότερο. Αν υπάρξει συνειδητή διαστρέβλωση για κάτι τέτοιο, εύκολα μπορούν οι πάντες να σκεφτούν τι άλλο μπορεί να παρουσιαστεί μεταλλαγμένο. Οφείλουμε όλοι να προστατεύουμε την αλήθεια. Αν πράγματι μας ενδιαφέρουν η ελευθερία και οι δημοκρατικές αρχές.
