Του Γρηγόρη Τάσιου*
Η υγειονομική αξιοπιστία και η συμβολή της Ελλάδας στην παγκόσμια τουριστική επανεκκίνηση το 2021, που αναγνωρίστηκε διεθνώς, σε συνδυασμό με την επιθυμία των ανθρώπων να ταξιδέψουν μετά τους περιορισμούς της πανδημίας, δημιουργούν μια θετική δυναμική για τη σεζόν που ξεκίνησε.
Εκείνο που μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα, είναι πως πάμε σε μια σεζόν αρκετά καλύτερη από αυτή του 2021. Το πόσο καλύτερη, θα το δούμε στην πορεία. Πάντως, εάν δεν υπάρξουν απρόβλεπτες εξελίξεις, καθίσταται ρεαλιστική η εκτίμηση του υπουργείου Οικονομικών για έσοδα από τον τουρισμό που θα φτάνουν φέτος στο 80% εκείνων του προπανδημικού 2019. Ωστόσο, αν για τα δημόσια ταμεία η σεζόν σηματοδοτεί την ανάσα ανάκαμψης, για τα ταμεία των ξενοδοχείων τα ερωτηματικά συνεχίζουν να πολλαπλασιάζονται και ο κλάδος καλείται για μια ακόμη χρονιά να χτίσει αντοχές και να δώσει τη μάχη της επιβίωσης. Κι αυτό συμβαίνει για τέσσερις σοβαρούς λόγους:
1. Όλοι οι προορισμοί της χώρας δεν κινούνται οριζόντια με την ίδια δυναμική. Στην έναρξη της σεζόν είδαμε πτήσεις και αφίξεις στη νησιωτική χώρα, όμως στη Βόρεια Ελλάδα για παράδειγμα, στη Χαλκιδική, στην Πιερία ή στη Θάσο, η ροή των κρατήσεων δεν ήταν στο ίδιο επίπεδο. Μπορεί στη μεγάλη εικόνα για το σύνολο της χώρας η απώλεια της ρωσικής και της ουκρανικής αγοράς να μη φαίνεται σημαντική, όμως σε συγκεκριμένους προορισμούς και συγκεκριμένες επιχειρήσεις η απώλεια φάνηκε και είναι αιτία ανησυχίας.
Σε κάθε περίπτωση είναι σημαντικό να γίνει η αμερικανική αγορά προτεραιότητα και για τη Βόρεια Ελλάδα, εξασφαλίζοντας απευθείας συνδέσεις με τις ΗΠΑ μέσω του αεροδρομίου «Μακεδονία», όπως άλλωστε πρότεινε και ο νέος αμερικανός πρέσβης στην Ελλάδα, Τζορτζ Τσούνης. Συνολικότερα για την ηπειρωτική χώρα, πρέπει να δοθεί ειδική έμφαση στον οδικό τουρισμό από τις αγορές της Κεντρικής Ευρώπης. Το ειδικό βάρος του οδικού τουρισμού φάνηκε στην περίοδο της πανδημίας και αναδείχθηκε σε πλεονέκτημα που πρέπει να αξιοποιήσουμε. Επενδύοντας πρωτίστως στην αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό των χερσαίων συνόρων μας. Επιπλέον, μετά από πρότασή μας, ο ΕΟΤ σε συνεργασία με τις εταιρείες που διαχειρίζονται τους ελληνικούς αυτοκινητόδρομους, θα διεξάγει έρευνα αγοράς και τα συμπεράσματά της θα συμβάλουν στην αναβάθμιση της θέσης του οδικού τουρισμού, κλείνοντας την ψαλίδα των ανισοτήτων στις τουριστικές επιδόσεις μεταξύ των Περιφερειών της χώρας.
2. Τα ξενοδοχεία βλέπουν το λειτουργικό κόστος τους να απογειώνεται εξαιτίας του πληθωρισμού και του ενεργειακού κόστους. Με συμφωνημένες τιμές του 2019, τα ξενοδοχεία αγωνίζονται να αντεπεξέλθουν σε μια αύξηση κόστους από 25-30% ανά διανυκτέρευση δωματίου. Διότι σε περίπτωση που ανεβάσουμε τις τιμές για μεμονωμένους πελάτες μας στο ποσοστό αυτής της αύξησης, απλώς δεν θα έρθουν. Σε κάθε περίπτωση είναι μια ακόμη δύσκολη μάχη για τον κλάδο. Αναμένουμε τον Ιούλιο την εφαρμογή των μέτρων της κυβέρνησης για την ανακούφιση από τη ρήτρα αναπροσαρμογής στις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος, για να δώσουμε απαντήσεις στα ερωτήματα επιχειρηματικής βιωσιμότητας.
Πληρώνοντας ήδη τη ρήτρα αναπροσαρμογής από τον περασμένο Αύγουστο, τα ξενοδοχεία έχουν υποστεί βαρύ πλήγμα. Περισσότερο επλήγησαν τα ξενοδοχεία συνεχούς λειτουργίας, που πέρασαν έναν δύσκολο χειμώνα, με αυξημένες τιμές ενέργειας και πληρότητες που δεν ξεπερνούσαν κατά μέσο όρο το 15%, λόγω της πανδημίας.
Όμως πέρα από το ενεργειακό κόστος, οι δυσλειτουργίες στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα που επιδεινώνονται λόγω του συνεχιζόμενου πολέμου στην Ουκρανία, ενισχύουν την απειλή της επισιτιστικής κρίσης και εκτοξεύουν τις τιμές των τροφίμων. Για το μέσο ξενοδοχείο οι προμήθειες των τροφίμων έχουν αυξηθεί 30-40%, ενώ στα νησιά, λόγω και του πρόσθετου μεταφορικού κόστους, η αύξηση φτάνει στο 60%!
3. Μεγάλο μέρος των αφίξεων χάνεται στη «μαύρη τρύπα» των βραχυχρόνιων μισθώσεων και της παραξενοδοχίας, καθώς το τοπίο στην οικονομία διαμοιρασμού παραμένει επί της ουσίας αρρύθμιστο. Έτσι, το πλήρες ρυθμισμένο και καθ’ όλα νόμιμο ξενοδοχείο βρίσκεται αντιμέτωπο με πρακτικές αθέμιτου ανταγωνισμού όχι μόνο σε σχέση με την τιμολογιακή πολιτική, αλλά και την προσέλκυση ανθρώπινου δυναμικού. Διότι πέρα από το ότι βιώνουμε την ελληνική εκδοχή του φαινομένου της «παγκόσμιας παραίτησης», είναι αλήθεια πως ένα μέρος των εργαζομένων στρέφεται στη «μαύρη εργασία». Κι αυτό αποδεικνύεται από το γεγονός πως στις πρωτοβουλίες που πήραμε σε συνεργασία με τη ΔΥΠΑ (πρώην ΟΑΕΔ), δεν υπήρξε αξιοσημείωτη ανταπόκριση σε σχέση με τις χιλιάδες αιτήσεις που κατατέθηκαν από τις επιχειρήσεις.
Οι ξενοδόχοι τιμάμε σταθερά τον θεσμό των συλλογικών διαπραγματεύσεων με συνεχείς θεσμικές διασφαλίσεις και διαδοχικές αυξήσεις των αποδοχών των εργαζομένων. Αποδείξαμε επανειλημμένα τη βούλησή μας να εξασφαλίζουμε πολλές και καλοπληρωμένες δουλειές, παρά τις δυσκολίες των καιρών. Το αποδείξαμε μέσα στη δεκαετή οικονομική κρίση όταν όλα γύρω μας κατέρρεαν, το αποδείξαμε ακόμη και μέσα στις πρωτοφανείς συνθήκες που δημιούργησε η πανδημία. Τις εργασιακές σχέσεις στα ξενοδοχεία διέπει υποχρεωτική για όλο τον κλάδο Συλλογική Σύμβαση Εργασίας, η οποία ισχύει ως το τέλος του 2022.
4. Το βαρύ πλήγμα της πανδημίας έχει αφήσει ανοιχτές πληγές που θα πάρουν χρόνο να θεραπευτούν. Κυρίως οι υποχρεώσεις προς το Δημόσιο και τις τράπεζες. Παρά τα θετικά κυβερνητικά μέτρα για την επιστρεπτέα προκαταβολή, τα ταμεία των ξενοδοχείων έχουν ανάγκη από έμμεση, χωρίς δημοσιονομικό κόστος στήριξη της ρευστότητάς τους, με την οριζόντια επιμήκυνση όλων των υποχρεώσεών τους. Να τραβήξουμε μια «κόκκινη γραμμή» ρυθμίζοντας ό,τι έρχεται από το παρελθόν, για να μπορέσουμε να κάνουμε μια νέα δυναμική αρχή το 2023. Τώρα που αφήνουμε πίσω μας την πανδημία είναι ώρα να δούμε κατάματα τις λύσεις που χρονίζουν για ζητήματα όπως: χωροταξικό, αιγιαλός, δασικές εκτάσεις, βελτίωση διαδικασίας περιβαλλοντικών αδειοδοτήσεων, βελτίωση διαδικασίας για την πρόσκληση εργαζομένων τρίτων χωρών.
Οι κρίσεις, οι προκλήσεις και οι δυσκολίες αναδεικνύουν τους ηγέτες. Ο ξενοδοχειακός κλάδος έχει αναδειχθεί διαχρονικά ως ηγέτης στην ανάκαμψη της χώρας, κάθε φορά που χρειάστηκε. Είμαστε έτοιμοι να πράξουμε τον ίδιο και τώρα, μπροστά στις νέες μεγάλες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η οικονομία και η κοινωνία, αισιόδοξοι από τη φύση μας και πάντα χαμογελαστοί όπως επιβάλλουν οι κανόνες της φιλοξενίας.
*πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων
