Στις τουρκικές θέσεις οι οποίες αμφισβητούν τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών, δηλαδή υφαλοκρηπίδας και Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) απάντησε επισήμως η Αθήνα με επιστολή της Μόνιμης Αντιπροσώπου της Ελλάδας στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών.
Η πρέσβης Αικατερίνη Μπούρα, Μόνιμη Αντιπρόσωπος της Ελλάδας στα Ηνωμένα Έθνη, επισημαίνει ότι «η Τουρκία για άλλη μια φορά, μέσα από μια σειρά αβάσιμων επιχειρημάτων, αρνείται κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας στη θαλάσσια περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, και το δικαίωμά της να προχωρήσει σε θαλάσσια οριοθέτηση με κράτη με τα οποία μοιράζεται κοινά θαλάσσια σύνορα». «Πράγματι, τόσο η παραπλανητική και εσφαλμένη εφαρμογή της αρχής της ισότητας ως κανόνα που διέπει τη θαλάσσια οριοθέτηση, όσο και η συμπτωματική και αποσπασματική ανάγνωση της νομολογίας των διεθνών δικαστηρίων για τη θαλάσσια οριοθέτηση, στοχεύουν στην προώθηση αυτών των ισχυρισμών που περιέχονται στην επιστολή της 15ης Ιουνίου το 2016» προσθέτει η κυρία Μπούρα.
Απαντώντας στον τουρκικό ισχυρισμό ότι τα ελληνικά νησιά στην εν λόγω θαλάσσια περιοχή δεν δικαιούνται θαλάσσιων ζωνών (υφαλοκρηπίδας και / ή αποκλειστικής οικονομικής ζώνης), η Μόνιμη Αντιπρόσωπος της Ελλάδας στον ΟΗΕ υπογραμμίζει πως «η θέση αυτή παραγνωρίζει εντελώς τους κανόνες του διεθνούς δικαίου της θάλασσας που αφορούν στα δικαιώματα των νησιών για τη δημιουργία θαλάσσιων ζωνών, καθώς και τη διαδικασία της θαλάσσιας οριοθέτησης, όπως η διαδικασία αυτή έχει εφαρμοστεί από τα διεθνή δικαστήρια». Πρόκειται για επιστολή, από 8 Δεκεμβρίου 2016, με την οποία η Μόνιμη Αντιπρόσωπος της Ελλάδας στον ΟΗΕ απαντά σε επιστολή της τουρκικής Μόνιμης Αντιπροσωπείας στα Ηνωμένα Έθνη από 15ης Ιουνίου.
Όπως αναφέρεται σε τηλεγράφημα του Κυπριακού Πρακτορείου Ειδήσεων από την Ουάσιγκτον, η κυρία Μπούρα επαναλαμβάνει τις ελληνικές θέσεις, όπως έχουν καταγραφεί σε παλαιότερες επιστολές προς τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ, για τα ίδια ζητήματα. Σε αυτό το πλαίσιο, συνεχίζει, έννοιες όπως «η γη κυριαρχεί επί της θάλασσας» και «αποτέλεσμα αποκοπής» που χρησιμοποιούνται στην προαναφερθείσα τουρκική επιστολή, όπως και αφηρημένα και εκτός του πλαισίου της διαδικασίας οριοθέτησης, στοχεύουν απλά στην ανάπλαση της γεωγραφίας».
Στην ελληνική απάντηση επισημαίνεται ότι δεν υπάρχει κανένας κανόνας του διεθνούς δικαίου, σύμφωνα με τον οποίο η οριοθέτηση σε ημίκλειστες θάλασσες πρέπει να πραγματοποιηθεί με συμφωνία όλων των συνδεδεμένων μερών, στη βάση της αρχής της επιείκειας, έτσι ώστε να μην βλάπτονται τα κυριαρχικά δικαιώματα και οι δικαιοδοσίες άλλων ενδιαφερομένων κρατών / οντοτήτων. Το διεθνές δίκαιο, σημειώνει στην επιστολή της η κυρία Μπούρα, «ορίζει λεπτομερώς τους τομείς της συνεργασίας των κρατών στην περίπτωση των κλειστών και ημίκλειστων θαλασσών, μεταξύ των οποίων δεν περιλαμβάνεται οριοθέτηση των θαλάσσιων περιοχών».
Απορρίπτοντας στο σύνολό τους, τους τουρκικούς ισχυρισμούς, η Ελλάδα επαναλαμβάνει ότι οι τουρκικές αιτιάσεις σχετικά με την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας στην Ανατολική Μεσόγειο είναι εντελώς αβάσιμες, καθώς δεν λαμβάνουν υπόψη τα κυριαρχικά δικαιώματα άλλων κρατών, όπως η Ελλάδα, στη θαλάσσια περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. «Τέτοιοι ισχυρισμοί, επίσης, αποτελούν παρέμβαση στο δικαίωμα της Ελλάδας για την πραγματοποίηση της οριοθέτησης των θαλάσσιων περιοχών της, κατόπιν συμφωνίας με τρίτα κράτη, βάσει του διεθνούς δικαίου, όπως ήδη ανέφερε στην επιστολή της η Μόνιμη Αντιπρόσωπος της Ελλάδας, στις 23 Μαΐου 2016», προστίθεται στο κείμενο που κατατέθηκε ως επίσημο έγγραφο της Γενικής Συνέλευσης και του Συμβουλίου Ασφαλείας, κάτω από τα κεφάλαια του Δικαίου της Θάλασσας και του Κυπριακού.
Οι τουρκικοί ισχυρισμοί
Η επιστολή της Μόνιμης Αντιπροσωπείας της Τουρκίας στα Ηνωμένα Έθνη από 15 Ιουνίου του 2016 απαντά σε προηγούμενη επιστολή της Ελλάδας από 23 Μαΐου του 2016, με θέμα την οριοθέτηση ΑΟΖ στην περιοχή που βρίσκεται δυτικά του γεωγραφικού μήκους 32 ° 16`18 “E και διακινεί τον ισχυρισμό της Άγκυρας ότι τα νησιά δεν γεννούν απαραίτητα πλήρους δικαιοδοσίας θαλάσσιες ζώνες (υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ).
Στην επιστολή της Μόνιμης Αντιπροσωπείας της Τουρκίας προς τον ΓΓ του ΟΗΕ στις 15 Ιουνίου (που κυκλοφόρησε ως επίσημο έγγραφο της Γενικής Συνέλευσης και του Σ.Α. του ΟΗΕ), η Άγκυρα αναφέρει ότι μία από τις αρχές του διεθνούς δικαίου που διέπουν την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας ή της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης μεταξύ κρατών με αντικείμενες ή παρακείμενες ακτές, είναι να παράγει ένα ακριβοδίκαιο αποτέλεσμα (αρχή της ισότητας). Αναφορά γίνεται στην επιστολή της Τουρκίας και σε κυριαρχικά δικαιώματα «οντοτήτων». «Η αρχή αυτή αποκτά μεγαλύτερη σημασία σε κλειστές και ημίκλειστες θάλασσες, όπως η ανατολική Μεσόγειος. Η οριοθέτηση της ανατολικής Μεσογείου θα πρέπει να πραγματοποιηθεί με συμφωνία όλων των συνδεδεμένων μερών με βάση την αρχή της ισότητας, έτσι ώστε να μην βλάπτονται τα κυριαρχικά δικαιώματα και η δικαιοδοσία άλλων ενδιαφερομένων κρατών/οντοτήτων». Ταυτόχρονα οι διπλωμάτες της Άγκυρας σημειώνουν πως έννοιες όπως «η ξηρά κυριαρχεί της θάλασσας» και το «φαινόμενο της αποκοπής» εξακολουθούν να είναι μεταξύ των βασικών αρχών του διεθνούς δικαίου και της νομολογίας, στο πλαίσιο της οριοθέτησης των περιοχών θαλάσσιας δικαιοδοσίας. Ως εκ τούτου, υποστηρίζουν οι Τούρκοι, ποτέ δεν έχει καθιερωθεί από το διεθνές δίκαιο για τη θαλάσσια οριοθέτηση, η αποκοπή της πρόσβασης ενός παράκτιου κράτος από την ανοικτή θάλασσα. «Ομοίως, έχει καθιερωθεί σε αποφάσεις του Διεθνούς Δικαστηρίου ότι τα νησιά δεν παράγουν απαραίτητα πλήρους δικαιοδοσίας θαλάσσιες ζώνες (υφαλοκρηπίδα ή / και αποκλειστική οικονομική ζώνη), όταν ανταγωνίζονται ηπειρωτικές περιοχές της ξηράς. Υπάρχουν άφθονα παραδείγματα στη διεθνή νομολογία και πρακτική των κρατών, τα οποία αποδεικνύουν αυτή την αρχή», γράφει η επιστολή της Τουρκίας, παραθέτοντας ως παραδείγματα περιπτώσεις οριοθέτησης μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της Γαλλίας, της Τυνησίας και της Ιταλίας, της Ρουμανίας με την Ουκρανία, του Μπαγκλαντές με τη Μιανμάρ και της Νικαράγουα με την Κολομβία.
Εν όψει των ανωτέρω, υποστηρίζεται στην επιστολή «οι αντιρρήσεις της Ελλάδας στην τουρκική υφαλοκρηπίδα στην ανατολική Μεσόγειο κατά βάση στηρίζονται σε αβάσιμη και καταχρηστική νομική βάση και χρησιμεύουν μόνο για να διατηρηθούν και να προβάλλονται οι μαξιμαλιστικές αξιώσεις της». Στην επιστολή, παρότι δεν το κατονομάζει, αμφισβητεί τα δικαιώματα της Ελλάδας στη θαλάσσια περιοχή του Καστελόριζου. «Βάσει του διεθνούς δικαίου και πρακτικής, η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας στην ανατολική Μεσόγειο θα πρέπει κατά κύριο λόγο να συναφθεί μεταξύ της Τουρκίας και της Αιγύπτου. Είναι με αυτή την αντίληψη που η Τουρκία κατέγραψε τα ipso facto και ab initio νομικά και κυριαρχικά της δικαιώματα στις θαλάσσιες περιοχές της Ανατολικής Μεσογείου, που βρίσκονται δυτικά του γεωγραφικού μήκους 32 ° 16`18 “E (ρηματική διακοίνωση της 12ης Μαρτίου 2013). Υπό το φως των ανωτέρω, η Τουρκία απορρίπτει όλους τους ισχυρισμούς που περιέχονται στην επιστολή του Μονίμου Αντιπροσώπου της Ελλάδας», καταλήγει η επιστολή των Τούρκων διπλωματών.
