Ο συγγραφέας αναφέρεται μεταξύ άλλων στον αρχαίο ελληνικό θεσμό των Αμφικτυονιών ως πρότυπο του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών.
Του Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου
Καταρχάς το βιβλίο του καθηγητή Π.Ι. Καραφωτιά, ο οποίος θήτευσε στον ΟΗΕ , έχει σημαντική αρχειακή σημασία γιατί με σχολαστικότητα, καταγράφει και καταχωρεί σημαντικά αλλά και ξεχασμένα για τη χώρα γεγονότα. Αναφέρεται έτσι στο Κυπριακό, στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, στις υπηρεσίες του ΟΗΕ στην Ελλάδα και βέβαια στο θέμα των Σκοπίων, που τόσο ταλαιπώρησε τη χώρα στα μέσα της δεκαετίας του 1990 Και μέσα από την καταγραφή αυτή ο αναγνώστης μπορεί να φέρει στη μνήμη του εξελίξεις που σε σημαντικό βαθμό διαμόρφωσαν και διαμορφώνουν ασφαλώς, τη σημερινή μας πραγματικότητα. Από την άποψη αυτή, ο Π.Ι. Καραφωτιάς παρουσιάζει τον ΟΗΕ, όπως θα ήθελε να είναι και ενδεχομένως όπως θα έπρεπε. Αυτή είναι όμως μια πολύ μεγάλη ιστορία, η οποία πάει πολύ πιο μακρυά από την συγγραφή μόνον ενός βιβλίου.
Στο πλαίσιο αυτό, ο συγγραφέας, για να δώσει στον Οργανισμό μια ξεχωριστή διάσταση, γράφει ότι «η σχέση Ελλάδας και ΟΗΕ, με την έννοια των ιδεωδών που αντιπροσωπεύει ο Οργανισμός, μπορεί να αναζητηθεί στις αρχαίες ελληνικές Αμφικτιονίες οι οποίες υπήρξαν πρόδρομος του γιατί αντιπροσώπευαν τον αγώνα για την ειρηνική συνύπαρξη και συνεργασία των τότε ελληνικών πόλεων-κρατών, καθώς και τη θέσπιση της εκεχειρίας στους πο λέμους κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων ώστε να έχουν την ευκαιρία να διαπραγματευθούν και να επιτευχθεί ειρήνη.
Οι Αμφικτιονίες είχαν ιδρύσει μηχανισμούς ειρηνικής επίλυσης διενέξεων με μεσολάβηση, διαλλαγή και διαιτησία, που αποτελούν σημαντικούς θεσμικούς πυλώνες του ΟΗΕ. Επίσης, η Ελλάδα υπήρξε πρωτοπόρος στις προσπάθειες αναβίωσης διακρατικού δημοκρατικού διαλόγου για την πραγμάτωση των αρχών και σκοπών του Οργανισμού. Τέλος, η Ελλάδα πρωτοστάτησε για την προαγωγή του σεβασμού στα ανθρώπινα δικαιώματα, στην ανεξαρτησία των λαών υπό αποικιοκρατικό καθεστώς και στην κατάργηση των φυλετικών κ.ά. διακρίσεων. Αξιοσημείωτη είναι και η εξής πρωτοπόρα διάταξη του Συντάγματος της Επιδαύρου το 1822: «Εις την Ελληνικήν Επικράτειαν ούτε πωλείται ούτε αγοράζεται άνθρωπος. Αργυρώνητος δε δούλος παντός γένους και πάσης θρησκείας, άμα πατήσας το Ελληνικόν έδαφος, είναι ελεύθερος και από τον δεσπότην αυτού ακαταζήτητος».
Όσον αφορά στη διαιτησία για την επίλυση διεθνών διαφορών, ο θεσμός αυτός λειτούργησε στην αρχαία Ελλάδα μεταξύ των κρατών- πόλεων με ευεργετικά αποτελέσματα».
Το πρόβλημα με την παραπάνω παρουσίαση του καθηγητή Π.Ι. Καραφωτιά είναι ότι οι συνθήκες δημιουργίας και λειτουργίας των Αμφικτυονιών ήσαν ριζικά διαφορετικές από τις αντίστοιχες που υπαγόρευσαν την ίδρυση τόσο της Κοινωνίας των Εθνών, όσο και του ΟΗΕ, μετά τον τραγικό από κάθε άποψη Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Σε κάθε περίπτωση όμως, από τη στιγμή που τίτλος του βιβλίου είναι «Ελλάδα-ΟΗΕ» (Εκδόσεις Αντ. Ε. Σάκκουλα ΕΕ), η αναφορά στις Αμφικτυονίες κρίνεται αναγκαία και εύστοχη.
Στη βάση αυτή, ο συγγραφέας ανάγει το θεσμό της διαιτησίας, που κατά καιρούς καλείται να εξυπηρετήσει ο ΟΗΕ, στην ελληνική μυθολογία και στη «Ρητορική» του Αριστοτέλους, με την διάκριση ότι ο δικαστής προσέχει τον νόμο και ο διαιτητής την επιείκεια. Επικαλείται το Σύνταγμα του 1822, που καθιστά κάθε δούλο, εισερχόμενο στην Ελληνική Επικράτεια, ως ελεύθερο και ακαταδίωκτο από τον πρώην κύριόν του. Με θάρρος επιρρίπτει την ευθύνη για την διάλυση της ΚτΕ στην ίδια την ΚτΕ, γιατί δεν μπόρεσε να υπερασπισθεί το δίκαιο και αναφέρει δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα, την εισβολή της Ιταλίας στην Κέρκυρα και στην Αβησσυνία, χωρίς να λάβει θέση.
«Και φοβάται την ίδια τύχη για τον ΟΗΕ, γιατί με γενναιότητα βλέπει ότι η διεθνής κοινωνία δεν διέπεται δυστυχώς από το δίκαιο. Οι ιστορικές του αναφορές πολλές, ποικίλες και συχνά όχι πολύ γνωστές ή και ξεχασμένες. Υπενθυμίζει ότι στο Πρωτόκολλο της Κέρκυρας, η Αλβανία ανεγνώριζε τους κατοίκους της Βορείου Ηπείρου ως Ηπειρώτες, αναφέρει λεπτομέρειες από την παράδοση του αεροδρομίου της Λευκωσίας στα γεγονότα του 1974, κάνει μνεία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, το οποίο στην υπόθεση Λοϊζίδη, χαρακτήρισε την Τουρκία ως «κατοχική δύναμη», και δίδει σειρά από ενδιαφέρουσες πληροφορίες για θέματα που είναι στην σφαίρα των αρμοδιοτήτων του ΟΗΕ θετικά και αρνητικά.», γράφει στον πρόλογο του ο κ. Ιωάννης Χριστοφίδης, Πρέσβης ε.τ., π. Διευθυντής του Διπλωματικού Γραφείου της Βουλής των Ελλήνων.
Το βιβλίο προλογίζει επίσης και ο κ. Ιωάννης Αθ. Μπαλτζώης, αντιστράτηγος ε.α., πρώην Υπασπιστής του αείμνηστου προέδρου της Δημοκρατίας Κωστή Στεφανόπουλου και πρόεδρος σήμερα του Ελληνικού Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών (ΕΛΙΣΜΕ). Ο κ. Ι. Αθ. Μπαλτζώης στον πρόλογό του σημειώνει ότι ο ΟΗΕ ιδρύθηκε στις 24 Οκτωβρίου 1945, αμέσως μετά την λήξη του Β’ Π.Π. και αριθμεί σήμερα 193 κράτη-μέλη. Βασικοί σκοποί του Οργανισμού είναι η διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας, η ανάπτυξη, καθώς και η συνεργασία μεταξύ των Εθνών για την επίλυση διεθνών κρίσεων και την προώθηση της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η Ελλάδα συγκαταλέγεται μεταξύ των 51 ιδρυτικών μελών του ΟΗΕ.
Το έργο που έχει επιτελέσει και συνεχίζει να επιτελεί ο ΟΗΕ και στους τρεις αυτούς τομείς είναι πολύ σημαντικό. Βασικό εργαλείο για την επίτευξη της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας αποτελούν οι Ειρηνευτικές Επιχειρήσεις των Ηνωμένων Εθνών, που σήμερα ανέρχονται σε 14 και που ο συγγραφέας αναλύει διεξοδικά αναφέροντας και τον Έλληνα Λοχία Σούμπουρο Μιχαήλ από τη Βέροια, που θυσίασε τη ζωή του υπερασπιζόμενος την ειρήνη μακριά από την πατρίδα του, στη Σομαλία! Συνοπτικά, θα μπορούσε να ειπωθεί ότι, από την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων μέχρι την αντιμετώπιση ανθρωπιστικών καταστροφών, από την διαχείριση κρίσεων μέχρι τις παγκόσμιες συμφωνίες αφο πλισμού, και από την προστασία του περιβάλλοντος έως τα προγράμματα επισιτιστικής βοήθειας, τα Ηνωμένα Έθνη αγγίζουν την καθημερινότητα δισεκατομμυρίων ανθρώπων στον πλανήτη».
Και αυτή είναι μια διάσταση του Οργανισμού που καλόν είναι να μην ξεχνιέται.
