Του Νίκου Φιλιππίδη
Μπορεί ακόμα το πρόβλημα να μην έχει ξεσπάσει με την ένταση που εκτιμάτο, ωστόσο τις επόμενες ημέρες αναμένεται η Ευρώπη να βρεθεί ενεργειακά σε κρίση. Η πραγματικότητα είναι αδυσώπητη: οι τιμές της ενέργειας παραμένουν εξαιρετικά υψηλές, η ήπειρος βρίσκεται στο έλεος του καιρού, το κόστος των επιδοτήσεων αυξάνεται με μη βιώσιμο ρυθμό και οι εταιρείες προειδοποιούν για αποβιομηχάνιση.
Αν και οι τιμές χονδρικής του ρεύματος στην Ευρώπη δεν έχουν αυξηθεί ακόμα τόσο πολύ όσο το διάστημα Ιουλίου – Αυγούστου, όταν έφτασαν για λίγο τα 600-700 ευρώ ανά μεγαβατώρα, ήδη έχουν παραβιάσει ξανά τη ζώνη των 400-450 ευρώ, επίπεδο που δεν είχε ποτέ καταγραφεί πριν από το 2021-22. Και ακόμα δεν έχουν πιάσει τα κρύα.
Ακόμη και μετά την πτώση, το φυσικό αέριο είναι σήμερα επτά φορές πιο ακριβό από ό,τι ήταν την περίοδο 2000-2020. Η ηλεκτρική ενέργεια είναι 10 φορές ακριβότερη. Ο σωρευτικός αντίκτυπος έχει επίσης σημασία. Δεν είναι μόνο το πόσο υψηλές είναι οι τιμές, αλλά το πόσο καιρό παραμένουν εκεί.
Στην Ελλάδα εν αναμονή των (μη) κοινοτικών αποφάσεων για το πλαφόν, «απολαμβάνουμε» μέρες ενεργειακής αφθονίας, απόρροια της ρωσικής ενίσχυσης του νότιου διαδρόμου και των άφθονων φορτίων LNG σε βαθμό που το ένα τρίτο κατευθύνεται σε επανεξαγωγές. Το γεγονός ότι μοιραζόμαστε τον ίδιο αγωγό με χώρες, όχι αδιάφορες για τον Πούτιν, όπως η Σερβία, η Ουγγαρία, η Τουρκία και η Βουλγαρία, εξασφαλίζει επάρκεια αερίου και για εμάς. Δεν σημαίνουν ωστόσο όλα αυτά τίποτα για τις τιμές.
Το πρόβλημα όχι απλώς μας αφορά αλλά μας καίει. Η βιομηχανία μας φωνάζει για την απουσία πλαισίου εγγυημένων τιμών ηλεκτρικής ενέργειας. Κάτι που ήδη κάνουν πολλές άλλες χώρες. Οπως η Γερμανία και η Γαλλία. Αλλά ακόμα και η γειτονική μας Βουλγαρία, που έχει διαμορφώσει ένα πλαίσιο με εγγυημένες στο 100% στις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας για τις μεγάλες βιομηχανίες της, στα 120 ευρώ/MWh για φέτος, αλλά και για την επόμενη χρονιά.
Στην Ελλάδα αντίθετα η μέση τιμή αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας με την οποία επιβαρύνθηκαν οι βιομηχανίες την περίοδο Ιανουαρίου – Νοεμβρίου 2022 ήταν, μετά την επιδότηση, 172 ευρώ/ΜWh – τιμή η οποία αναμένεται να κυμανθεί άνω των 300 ευρώ/ΜWh για τον μήνα Δεκέμβριο, μετά την απροσδόκητη μείωση του ύψους της ενίσχυσης. Αντίστοιχα, η μέση τιμή προμήθειας του φυσικού αερίου στην περίοδο Αυγούστου – Νοεμβρίου από 1/8/2022 για τις βιομηχανίες είναι 160 ευρώ/ΜWh, τιμή από τις πιο υψηλές μεταξύ των κρατών-μελών ΕΕ λόγω της σχεδόν μηδενικής επιδότησης. Αλλα κράτη-μέλη, όπως η Βουλγαρία, για τον μήνα Νοέμβριο εξασφάλισαν τιμή φυσικού αερίου 63 ευρώ/MWh για τις βιομηχανίες της χώρας!
Η κατάσταση αναμένεται να γίνει εκρηκτική τις επόμενες εβδομάδες όταν σταδιακά θα λήγουν οι υφιστάμενες συμφωνίες των μεγάλων βιομηχανιών της χώρας και οι επιδοτήσεις που θα απαιτηθούν για να συγκρατηθούν τα νέα συμβόλαια σε βιώσιμα επίπεδα ξεπερνούν το 1,5 δισ. ευρώ. Πρόκειται για χρήματα που καμία ενεργειακή εταιρεία δεν μπορεί να αντέξει. Δύσκολα ωστόσο μπορεί να ανταποκριθεί και ο κρατικός προϋπολογισμός. Οι λύσεις είναι περιορισμένες, θα χρειαστεί ενδεχομένως να «τσοντάρουν» όλοι από λίγο. Βιομηχανίες, προμηθευτές ρεύματος και κράτος. Θα χρειαστεί να χάσουν, ενδεχομένως, όλοι από λίγο.
