Των Γιώργου Ατσαλάκη* – Ιωάννας Ατσαλάκη**
Είναι συχνά δυνατό να εντοπιστούν τομείς της οικονομίας που μπορούν να αναπτυχθούν. Ωστόσο, η ανάπτυξη συνδυάζει δύο διαφορετικές έννοιες: τη συνολική ανάπτυξη και την ανακατανομή των πόρων. Η συνολική ανάπτυξη σχετίζεται με την ανάπτυξη των πάντων, συμπεριλαμβανομένων όσο το δυνατό περισσότερων τομέων. Περιλαμβάνει την επέκταση της κλίμακας της οικονομίας, αντανακλώντας τελικά την αύξηση του μεγέθους του πραγματικού ΑΕΠ, το οποίο χρησιμεύει ως μέτρο αξίας της συνολικής παραγωγής και, κατά συνέπεια, της συνολικής χρήσης των πόρων που σχετίζεται με αυτήν την παραγωγή. Στο απλούστερο σενάριο της συνολικής αύξησης, όλα τα στοιχεία παρουσιάζουν περίπου την ίδια ποσοστιαία αύξηση.
Από την άλλη πλευρά, η ανακατανομή πόρων σημαίνει ότι ενώ ορισμένα πράγματα μπορεί να παρουσιάσουν ανάπτυξη, άλλα μπορεί να μειωθούν, με τους πόρους να ανακατευθύνονται από το δεύτερο στο πρώτο. Η ιδέα ότι η ανακατανομή παραμένει και εφικτή και επωφελής δεν θα πρέπει να εκληφθεί ως έγκριση ότι συμβάλει στην συνολική ανάπτυξη.
Ο ρόλος του δημάρχου στην συνολική ανάπτυξη ενός δήμου είναι καθοριστικός. Οι δήμαρχοι έχουν την ευθύνη να κατευθύνουν τις κοινότητές τους προς την ισόρροπη πρόοδο, τη βιωσιμότητα και την ευημερία. Οι ενέργειες που κάνει ένας δήμαρχος μπορούν να διαμορφώσουν το μέλλον ενός δήμου και την ποιότητα ζωής των κατοίκων του. Για να γίνει μια αποτελεσματική δημοτική ανάπτυξη χρειάζεται ένα ευρύ φάσμα δράσεων και στρατηγικών, από τις υποδομές και την οικονομική ανάπτυξη έως τις κοινωνικές υπηρεσίες και την περιβαλλοντική βιωσιμότητα, οι οποίες αναπτύσσονται παρακάτω.
Α) Όραμα και Στρατηγικός Σχεδιασμός
1. Καθορισμός ενός ξεκάθαρου οράματος για τον δήμο. Το πρώτο βήμα για έναν δήμαρχο είναι να δημιουργήσει ένα σαφές όραμα για τους κατοίκους του. Αυτό το όραμα θα πρέπει να περιλαμβάνει τους μακροπρόθεσμους στόχους, τις αξίες και τις φιλοδοξίες της κοινότητας.
2. Συμμετοχή των ενδιαφερομένων. Πρέπει να συμμετέχουν μέλη της κοινότητας, τοπικές επιχειρήσεις και ειδικοί στη διαδικασία σχεδιασμού για να διασφαλιστεί ότι το όραμα ευθυγραμμίζεται με τις ανάγκες και τις επιθυμίες του δήμου.
3. Ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου στρατηγικού σχεδίου. Είναι σημαντική η δημιουργία ενός στρατηγικού σχεδίου που περιγράφει συγκεκριμένους στόχους, στρατηγικές και μετρήσιμα αποτελέσματα για την επίτευξη του οράματος του δήμου.
Β) Ανάπτυξη Υποδομών
1. Επενδύσεις σε βασικές υποδομές. Πρέπει να διασφαλιστεί ότι ο δήμος διαθέτει καλοδιατηρημένους δρόμους, γέφυρες, ύδρευση, συστήματα αποχέτευσης, έργα αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών και δημόσια μέσα μεταφοράς.
2. Πράσινη υποδομή. Εφαρμογή πρωτοβουλιών πράσινων υποδομών όπως πάρκα, ποδηλατόδρομοι και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής και της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας. Δυστυχώς οι δήμοι σήμερα έχουν σταματήσει να φυτεύουν δένδρα!!
3. Ψηφιακή υποδομή. Άκρως απαραίτητη είναι σήμερα η ενίσχυση ενός δήμου με ψηφιακή σύνδεση, επενδύοντας σε υψηλής ταχύτητας πρόσβαση στο διαδίκτυο και τεχνολογικές υποδομές για την υποστήριξη της οικονομικής ανάπτυξης και της καινοτομίας.
Γ) Οικονομική Ανάπτυξη
1. Προώθηση τοπικών επιχειρήσεων. Υποστήριξη και προώθηση τοπικών επιχειρήσεων μέσω κινήτρων, επιχορηγήσεων και εκστρατειών μάρκετινγκ για την τόνωση της οικονομικής ανάπτυξης. Μαχητική διεκδίκηση για προσέλκυση επιχειρήσεων να επενδύσουν στον δήμο, κάτι το οποίο σπάνια το βλέπουμε.
2. Διαφοροποιήση της οικονομίας. Ενθάρρυνση της οικονομικής διαφοροποίησης προσελκύοντας νέες βιομηχανίες και επιχειρήσεις για να μειωθεί η εξάρτηση από έναν μόνο τομέα.
3. Ανάπτυξη εργατικού δυναμικού. Επενδύσεις σε προγράμματα εκπαίδευσης και ανάπτυξης εργατικού δυναμικού για να εξασφαλίσετε ένα εξειδικευμένο και ανταγωνιστικό εργατικό δυναμικό που μπορεί να προσελκύσει επιχειρήσεις και βιομηχανίες.
Δ) Περιβαλλοντική Αειφορία
1. Πράσινες πολιτικές. Εφαρμογή πράσινων πολιτικών και κανονισμών για τη μείωση του αποτυπώματος άνθρακα του δήμου και την ενθάρρυνση της βιωσιμότητας.
2. Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Προώθηση της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπως η ηλιακή και η αιολική ενέργεια, για τη μείωση του ενεργειακού κόστους και των περιβαλλοντικών επιπτώσεων με ισόρροπο τρόπο ώστε να μην επιβαρύνονται οι κάτοικοι με υπερβολικά κόστη που καθιστούν ακριβή την ηλεκτρική ενέργεια.
3. Διαχείριση αποβλήτων. Ανάπτυξη αποτελεσματικών συστημάτων διαχείρισης αποβλήτων, συμπεριλαμβανομένων προγραμμάτων ανακύκλωσης και πρωτοβουλιών μετατροπής αποβλήτων σε ενέργεια, για την ελαχιστοποίηση των απορριμμάτων.
Ε) Κοινωνικές Υπηρεσίες
1. Εκπαίδευση. Βελτίωση της ποιότητας της εκπαίδευσης επενδύοντας σε σχολεία, βιβλιοθήκες και εκπαιδευτικά προγράμματα για την ενδυνάμωση της νεολαίας του δήμου και κυρίως στην εξοικείωσή τους με την τεχνητή νοημοσύνη, τρισδιάστατη εκτύπωση, νέα υλικά, κλπ.
2. Υγειονομική περίθαλψη. Διασφάλιση πρόσβασης σε ποιοτικές υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης υποστηρίζοντας εγκαταστάσεις και προγράμματα πρόληψης και υγειονομικής περίθαλψης.
3. Κοινωνική υποστήριξη. Παροχή κοινωνικών υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένης της οικονομικής στέγης, της φροντίδας των παιδιών και της φροντίδας ηλικιωμένων, για τη βελτίωση της ευημερίας όλων των κατοίκων.
Στ) Δημόσια ασφάλεια
1. Κοινοτική αστυνόμευση. Εφαρμογή στρατηγικών κοινοτικής αστυνόμευσης για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης μεταξύ των αρχών επιβολής του νόμου και των κατοίκων, προωθώντας την ασφάλεια και την προστασία της κοινοτικής και ατομικής περιουσίας.
2. Ετοιμότητα έκτακτης ανάγκης. Αναπτύξτε ολοκληρωμένα σχέδια αντιμετώπισης έκτακτης ανάγκης για την προστασία των κατοίκων σε περίπτωση φυσικών καταστροφών ή άλλων καταστάσεων έκτακτης ανάγκης.
Ζ) Διαφάνεια και λογοδοσία
1. Ανοιχτή διακυβέρνηση. Προώθηση της διαφάνειας καθιστώντας τις δημοτικές πληροφορίες προσβάσιμες στο κοινό μέσω πρωτοβουλιών ανοιχτών δεδομένων και τακτικών εκθέσεων. Τήρηση στατιστικών δεδομένων και συχνή δημοσίευση τους.
2. Ηθική ηγεσία. Ο Δήμαρχος πρέπει να δίνει το παράδειγμα να τηρεί υψηλά ηθικά πρότυπα για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης μεταξύ των κατοίκων. Να προωθεί την εργατικότητα, την εξοικονόμηση πόρων, την αποφασιστικότητα, την τάξη στα πράγματα και στο χρόνο, την ειλικρίνεια, την δικαιοσύνη την μετριοπάθειά, την αγνεία, την ταπεινοφροσύνη κλπ.
Η) Κοινοτική Δέσμευση
1. Συμμετοχή του κοινού. Ενθάρρυνση της συμμετοχής της κοινότητας μέσω δημόσιων συναντήσεων, ερευνών και συνελεύσεων για να διασφαλίσετε ότι η φωνή των κατοίκων ακούγεται στη λήψη αποφάσεων, και όχι κάποιων ομάδων συμφερόντων.
2. Συνεργασία. Προώθηση συνεργασιών με τοπικούς οργανισμούς, μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς και γειτονικούς δήμους για την αξιοποίηση πόρων και τεχνογνωσίας για κοινούς στόχους.
Θ) Δημοσιονομική Ευθύνη
1. Προϋπολογισμός. Ανάπτυξη ενός ισοσκελισμένου προϋπολογισμού που κατανέμει πόρους αποτελεσματικά για την υποστήριξη δημοτικών στόχων και αφήνει πάντα αποθεματικό για έκτακτες περιπτώσεις.
2. Δημιουργία εσόδων. Αναζήτηση εναλλακτικών πηγών εσόδων, όπως επιχορηγήσεις και συμπράξεις δημόσιου-ιδιωτικού τομέα, για τη χρηματοδότηση βασικών υπηρεσιών και έργων υποδομής. Αποφυγή μη παραγωγικού δανεισμού ο οποίος εξασφαλίζει σε εμάς την απόλαυση αγαθών και υπηρεσιών και επιβαρύνει συνήθως τα παιδιά μας με το βάρος της αποπληρωμής.
Ι) Προσαρμοστικότητα και ανθεκτικότητα
1. Σχεδιασμός για αλλαγή. Συνεχή προετοιμασία για προσαρμογή στις μεταβαλλόμενες συνθήκες, είτε λόγω οικονομικών αλλαγών, τεχνολογικών εξελίξεων ή περιβαλλοντικών προκλήσεων.
2. Σχεδιασμός ανθεκτικότητας. Ανάπτυξη σχεδίων ανθεκτικότητας για να ελαχιστοποιηθεί ο αντίκτυπος των καταστροφών και των καταστάσεων έκτακτης ανάγκης και να εξασφαλιστεί ταχεία ανάκαμψη.
3. Η ανάπτυξη προσαρμοστικότητας και ανθεκτικότητας εξασφαλίζει την δυνατότητα πολλαπλών επιλογών σε τυχόν προβλήματα πράγμα το οποίο ισχυροποιεί τον δήμο.
Τα παραπάνω βέβαια ισχύουν αναλογικά και για την περιφέρεια και τους περιφερειάρχες. Η ανάπτυξη ενός δήμου ή περιφέρειας σε μια ακμάζουσα και βιώσιμη κοινότητα είναι ένα πολύπλευρο έργο που απαιτεί όραμα, σχεδιασμό και αποτελεσματική ηγεσία. Οι δήμαρχοι και οι περιφερειάρχες παίζουν έναν κυρίαρχο ρόλο στην καθοδήγηση αυτής της ανάπτυξης δημιουργώντας ένα σαφές όραμα, ενισχύοντας τη συμμετοχή της κοινότητας και εφαρμόζοντας στρατηγικές δράσεις σε διάφορους τομείς. Ακολουθώντας τις παραπάνω κατευθυντήριες γραμμές, μπορεί οι κάτοικοι, να κρίνουν εάν στις επερχόμενες εκλογές, οι υποψήφιοι δήμαρχοι ή περιφερειάρχες ακολουθούν τα παραπάνω, και εάν μπορούν να οδηγήσουν τους δήμους ή τις περιφέρειες τους προς ένα λαμπρό μέλλον, όπου οι κάτοικοι απολαμβάνουν υψηλότερη ποιότητα ζωής και ο δήμος ή η περιφέρεια μέσω της προσαρμοστικότητας και της ανθεκτικότητας ως σύνολο ευημερεί.
*Οικονομολόγος, Αναπλ. Καθηγητής
*PhD. Πολυτεχνείο Κρήτης
