Χάγιεκ / “Η καθαρή θεωρία του κεφαλαίου”

«O βιογράφος του Κέυνς, Ρόμπερτ Σιντέλσκι, ισχυρίζεται ότι ο Χάγιεκ “ήταν κυρίως μεγάλος στοχαστής παρά σπουδαίος οικονομολόγος”. Αυτό αδικεί τον Χάγιεκ. Παρ’ όλο που το βιβλίο “Η καθαρή θεωρία του κεφαλαίου” ήταν αποτυχία, τα γραπτά του Χάγιεκ πάνω στη νομισματική πολιτική, και ειδικότερα η κριτική του στη στόχευση του πληθωρισμού, παραμένουν επίκαιρες σήμερα. Στην περίοδο μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2007-2008, οι κεντρικές τράπεζες ανά τον κόσμο μηδένισαν τα επιτόκια (και σε κάποια μέρη τα έριξαν κάτω από το μηδέν), προκειμένου να κρατήσουν τον πληθωρισμό κοντά στον στόχο που είχαν θέσει. Όμως, μεταξύ των απρόβλεπτων επιπτώσεων αυτής της υπερβολικά χαλαρής νομισματικής πολιτικής, ήταν η εμφάνιση πλήθους από φούσκες στις τιμές περιουσιακών στοιχείων, η υπερβολικά ριψοκίνδυνη συμπεριφορά των επενδυτών που αναζητούσαν τρόπους να ανακτήσουν το χαμένο τους εισόδημα, μια ανησυχητική αύξηση του δημόσιου και του ιδιωτικού χρέους, και η ευρεία κακή κατανομή του κεφαλαίου, είτε σε επενδυτικά φαντασιοκοπήματα στη Σίλικον Βάλεϊ είτε σε εταιρείες-“ζόμπι” χαμηλής απόδοσης κεφαλαίου. Τώρα που ανεβαίνουν τα επιτόκια, αυτές οι χρηματοπιστωτικές ατέλειες αποκαλύπτονται, και οι τραπεζίτες των κεντρικών τραπεζών δέχονται σοβαρή κριτική. Η οποιαδήποτε αναθεώρηση της σύγχρονης νομισματικής πολιτικής οφείλει να έχει ως αφετηρία της τη μελέτη του έργου του Χάγιεκ από τη δεκαετία του 1920.

Επιπλέον, η οικονομική και η πολιτική σκέψη του Χάγιεκ δεν μπορούν να διαχωριστούν. Ενώνονται μέσω της κοινής τους απόρριψης της εφαρμογής στις κοινωνικές επιστήμες, τεχνικών που αναπτύχθηκαν στις φυσικές επιστήμες. Ο Χάγιεκ κατακεραύνωσε τη νοοτροπία των επιστημόνων και των νομοθετών, οι οποίοι, σκεπτόμενοι ως μηχανικοί, οδηγούνται να προσυπογράψουν τον κεντρικό σχεδιασμό… (Ο Χάγιεκ) απεχθανόταν τη χρήση παραδοχών -όπως η ισορροπία, ο τέλειος ανταγωνισμός και οι ορθολογικές προσδοκίες- που καθιστούν τα οικονομικά δεκτικά στη μαθηματική μοντελοποίηση, αλλά βρίσκονται πολύ μακριά από τον πραγματικό κόσμο».

( Απόσπασμα από άρθρο του Έντουαρντ Τσάνσελορ που δημοσιεύεται στο τελευταίο τεύχος του “Athens Review of Books” στο πλαίσιο αφιερώματός στον Φρίντριχ Χάγιεκ. Στην φωτογραφία, ο Χάγιεκ διδάσκει στο London School of Economics το 1948. )

-Τηλέμαχος Χορμοβίτης

Πηγή: blemilo.substack.com