Του Γιώργου Ατσαλάκη*
Η τιμή του χρυσού επηρεάζεται από μια περίπλοκη αλληλεπίδραση παραγόντων, που αντικατοπτρίζει την κατάστασή του ως πολυεπίπεδο περιουσιακό στοιχείο που χρησιμεύει τόσο ως εμπόρευμα όσο και ως χρηματοοικονομικό μέσο. Ακολουθεί μια επισκόπηση των πρωταρχικών παραγόντων που συμβάλλουν στην άνοδο της τιμής του χρυσού:
1. Η Δυναμική Προσφοράς και Ζήτησης: Όπως κάθε εμπόρευμα, οι τιμές του χρυσού επηρεάζονται σημαντικά από την προσφορά και τη ζήτηση. Η περιορισμένη προσφορά από τα ορυχεία και η αυξημένη ζήτηση για χρυσό στην κατασκευή κοσμημάτων, την τεχνολογία και από τους επενδυτές μπορεί να ανεβάσουν τις τιμές.
2. Ο πληθωρισμός: Ο χρυσός θεωρείται συχνά αντιστάθμιση έναντι του πληθωρισμού. Καθώς ο πληθωρισμός διαβρώνει την αξία των νομισμάτων, η αξία του χρυσού, μετρούμενη σε αυτά τα νομίσματα, τείνει να αυξάνεται. Οι επενδυτές αγοράζουν χρυσό για να διατηρήσουν την αγοραστική τους δύναμη, αυξάνοντας τη ζήτηση και ωθώντας τις τιμές υψηλότερα.
3. Η Οικονομική αβεβαιότητα και αστάθεια της αγοράς: Σε περιόδους οικονομικής αβεβαιότητας ή αστάθειας της χρηματιστηριακής αγοράς, οι επενδυτές αναζητούν ασφαλή περιουσιακά στοιχεία που είναι λιγότερο πιθανό να χάσουν την αξία τους. Ο χρυσός θεωρείται παραδοσιακά ως ένα σταθερό απόθεμα αξίας, επομένως η ζήτηση και οι τιμές τείνουν να αυξάνονται σε τέτοιες συνθήκες.
4. Η Αξίες νομισμάτων: Η αξία του χρυσού συχνά σχετίζεται αντιστρόφως με την αξία του δολαρίου ΗΠΑ, καθώς ο χρυσός είναι εκφρασμένος σε δολάρια. Όταν το δολάριο αποδυναμώνεται έναντι άλλων νομισμάτων, ο χρυσός γίνεται φθηνότερος για τους επενδυτές που κατέχουν αυτά τα νομίσματα, γεγονός που μπορεί να αυξήσει τη ζήτηση και να ωθήσει τις τιμές του χρυσού προς τα πάνω.
5. Οι Πολιτικές των Κεντρικών Τραπεζών: Οι κεντρικές τράπεζες κατέχουν σημαντικές ποσότητες χρυσού και οι αποφάσεις αγοράς και πώλησης τους μπορεί να επηρεάσουν τις τιμές του χρυσού. Επιπλέον, οι πολιτικές που επηρεάζουν τα επιτόκια μπορούν να επηρεάσουν τις τιμές του χρυσού. Τα χαμηλά επιτόκια μειώνουν το κόστος ευκαιρίας της κατοχής περιουσιακών στοιχείων χωρίς απόδοση όπως ο χρυσός, καθιστώντας τον πιο ελκυστικό για τους επενδυτές.
6. Οι Γεωπολιτικές εντάσεις: Ο χρυσός θεωρείται ασφαλής επένδυση σε περιόδους γεωπολιτικής αστάθειας. Οι συγκρούσεις, οι πόλεμοι και οι πολιτικές κρίσεις μπορούν να οδηγήσουν σε αυξημένη αγορά χρυσού ως ασφαλές καταφύγιο, αυξάνοντας τις τιμές.
7. Η Ζήτηση Επενδύσεων: Η ζήτηση για χρυσό ως επένδυση, μέσω ράβδων χρυσού, νομισμάτων ή χρηματοοικονομικών μέσων που υποστηρίζονται από χρυσό, όπως τα ETF, επηρεάζει σημαντικά την τιμή του. Η αυξημένη ζήτηση για επενδύσεις μπορεί να οδηγήσει σε υψηλότερες τιμές.
8. Το Κόστος Παραγωγής: Το κόστος εξόρυξης και παραγωγής χρυσού, συμπεριλαμβανομένου του ενεργειακού κόστους, της εργασίας και της συμμόρφωσης με τους κανονισμούς, μπορεί επίσης να επηρεάσει τις τιμές του χρυσού. Το υψηλότερο κόστος παραγωγής μπορεί να μειώσει την προσφορά, συμβάλλοντας σε αυξήσεις τιμών.
9. Η Κερδοσκοπία: Οι κερδοσκοπικές συναλλαγές σε συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης και παράγωγα χρυσού μπορούν επίσης να επηρεάσουν την τιμή του. Οι προσδοκίες των εμπόρων για τις μελλοντικές τιμές μπορεί να οδηγήσουν σε κινήσεις των τιμών, συμπεριλαμβανομένων των αυξήσεων της τιμής του χρυσού.
10. Αποθεματικό νόμισμα: Ιστορικά, ο χρυσός έχει χρησιμοποιηθεί ως χρήμα και ως βάση των νομισματικών συστημάτων. Ενώ ο κανόνας του χρυσού έχει εγκαταλειφθεί, η νομισματική σημασία του μετάλλου παραμένει. Η τιμή του τείνει να αυξάνεται όταν η εμπιστοσύνη στα νομίσματα μειώνεται.
Ο χρυσός διαδραματίζει σημαντικό ρόλο ως αποθεματικό ενεργητικού, χρησιμεύοντας ως θεμελιώδες στοιχείο στα χρηματοοικονομικά αποθέματα κεντρικών τραπεζών, κυβερνήσεων και μεγάλων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων σε όλο τον κόσμο. Η θέση του ως αποθεματικού ενεργητικού αποδίδεται σε αρκετούς εγγενείς και ιστορικούς παράγοντες που δίνουν στον χρυσό τη διαρκή αξία και την ελκυστικότητά του. Ο χρυσός διαθέτει εγγενείς ιδιότητες που έχουν καθιερώσει την αξία του εδώ και χιλιετίες:
Έχει ανθεκτικότητα: Ο χρυσός δεν διαβρώνεται, δεν αμαυρώνεται ή υποβαθμίζεται με την πάροδο του χρόνου, καθιστώντας τον ιδανικό απόθεμα αξίας.
Έχει διαιρετότητα: Μπορεί να χωριστεί σε μικρότερες μονάδες χωρίς να χάσει την αξία του.
Έχει ευκολία: Η υψηλή αναλογία αξίας προς βάρος το καθιστά αποτελεσματικό για αποθήκευση και μεταφορά.
Έχει καθολικότητα: Ο χρυσός αναγνωρίζεται και εκτιμάται παγκοσμίως, υπερβαίνοντας τις πολιτισμικές και οικονομικές διαφορές.
Συνοπτικά, η τιμή του χρυσού αυξάνεται λόγω ενός συνδυασμού περιορισμών προσφοράς, αυξημένης ζήτησης σε διάφορους τομείς, οικονομικών και γεωπολιτικών παραγόντων που οδηγούν τη συμπεριφορά των επενδυτών. Η κατανόηση αυτής της δυναμικής μπορεί να βοηθήσει τους επενδυτές και τους αναλυτές να προβλέψουν πιθανές αλλαγές στις τιμές του χρυσού.
Σήμερα η τιμή του χρυσού στα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης έχει φθάσει στην υψηλότερη τιμή στην ιστορία του όπως δείχνει το μηνιαίο διάγραμμα ξεπερνώντας τα 2.160,00 $ από περίπου 200$ που ήταν το 2001.
Μελετώντας την ιστορία των αποδόσεων των μετοχών και του χρυσού γίνεται αντιληπτό ότι ο χρυσός δεν ήταν ποτέ ένας πολύ καλός τρόπος για να αυξηθεί ο πλούτος, αλλά ήταν πάντοτε ένας φανταστικός τρόπος για να διατηρηθεί κυρίως σε περιόδους αναταραχών. Τις τελευταίες δυο δεκαετίες όχι μόνο ο επενδυτής διατήρησε τον πλούτο του, αλλά και τον αύξησε περίπου 10 φορές.
Η καμπύλη των αποδόσεων των ομολόγων των ΗΠΑ (Απόδοση 10ετούς κρατικού ομολόγου μείον απόδοση 2ετούς κρατικού ομολόγου) έχει αντιστραφεί απότομα για τους τελευταίους 20 μήνες. Συνήθως, οι αποδόσεις μεγαλύτερης διάρκειας, όπως η απόδοση του 10ετούς τίτλου είναι υψηλότερες από τις αποδόσεις μικρότερης διάρκειας, όπως αυτή της απόδοσης 2 ετών. Αλλά η απόδοση 2 ετών έχει αυξηθεί πάνω από την απόδοση 10 ετών
Αυτό είναι ένα σημάδι ότι η οικονομία των ΗΠΑ οδεύει προς μια αποδυνάμωση που μπορεί να οδηγήσει σε ύφεση. Βασικά η αγορά λέει ότι η οικονομία είναι εξαιρετικά αδύναμη, η καμπύλη αποδόσεων είναι επί του παρόντος ανεστραμμένη πολύ περισσότερο από ό, τι ήταν πριν από την κρίση του 2008, στην πραγματικότητα βλέπουμε τη μεγαλύτερη αντιστροφή που έχουμε δει τα τελευταία 40 χρόνια. Η καμπύλη αυτή είχε προβλέψει την κρίση του 2008 δυο χρόνια νωρίτερα.
Σε περιόδους υφέσεων ο χρυσός διατηρεί τον πλούτο σας καθώς είναι το μόνο στοιχείο ενεργητικού που μπορεί να πωληθεί χωρίς να μειωθεί η τιμή του. Και η αύξηση της ζήτηση χρυσού αυξάνει την τιμή του χρυσού.
*Οικονομολόγος, Αναπληρωτής Καθηγητής
Πολυτεχνείου Κρήτης Εργαστήριο Ανάλυσης Δεδομένων και Πρόβλεψης
