Των Στηβ Μπακάλης* – Charles Sun**
Μετά από δεκαετίες οικονομικής ευημερίας, η κινεζική οικονομία αντιμετωπίζει δυσμενείς συνθήκες με αντίκτυπο στην μείωση της παραγωγικότητας και του εργατικού δυναμικού. Αυτά αναμένεται να μειώσουν σημαντικά τη δυνητική ανάπτυξη μακροπρόθεσμα και υπάρχει συνειδητοποίηση της ανάγκης διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων για την άνοδο της αύξησης της παραγωγικότητας. Εδώ θέλουμε να επισημάνουμε ότι η οικονομική ισχύς της Κίνας έχει συνδεθεί σημαντικά με την εστίασή της στην ποιοτική εκπαίδευση, μεταξύ άλλων παραγόντων, με τη χώρα να επενδύει διαχρονικά στο κρατικό εκπαιδευτικό της σύστημα. Στο πέρασμα των χρόνων αυτό έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ώθηση της οικονομικής της ανάπτυξης παρέχοντας ένα εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό ικανό να υποστηρίξει τις παραγωγικές και τεχνολογικές της εξελίξεις.
Τα οφέλη αυτής της προσέγγισης αντικατοπτρίζονται επίσης σε πολλές διεθνείς κατατάξεις εκπαίδευσης, όπου η Κίνα κατέχει σήμερα κορυφαία θέση παγκοσμίως, συχνά θεωρείται μεταξύ των καλύτερων εκπαιδευτικών συστημάτων στον κόσμο, με τους μαθητές της να έχουν εξαιρετικά καλές επιδόσεις σε ακαδημαϊκές αξιολογήσεις όπως τα τεστ PISA , ιδιαίτερα σε μεγάλες πόλεις όπως το Πεκίνο, η Σαγκάη, το Jiangsu και το Zhejiang, οι οποίες βρίσκονται κοντά στην κορυφή όσον αφορά τις δεξιότητες ανάγνωσης, μαθηματικών και επιστημών.
Η Κίνα έχει επίσης διαπρέψει σε ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον με μεγάλο αριθμό πανεπιστημίων να διαπρέπουν σε διεθνείς κατατάξεις, συμπεριλαμβανομένης της Academic Ranking of World Universities (ARWU) και της Times Higher Education World University Rankings. Η εστίασή μας εδώ είναι στις εξελισσόμενες μεταρρυθμίσεις στον τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, οι οποίες αντικατοπτρίζουν τη σημασία που αποδίδει η Κίνα για την αντιμετώπιση των προκλήσεων σχετικά με την πρόσβαση σε ποιοτική εκπαίδευση ως αναπόσπαστο μέρος της πορείας της Κίνας προς μια βιώσιμη και ισορροπημένη ανάπτυξη.
Τον Μάιο του 2023, ο Πρόεδρος Xi Jinping δήλωσε ότι: ‘Όταν η εκπαίδευση σε μια χώρα ευδοκιμεί, η χώρα θα ευδοκιμήσει και η ισχυρή εκπαίδευση δημιουργεί ένα ισχυρό έθνος”. Σε αυτό το πλαίσιο, το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα και το Κρατικό Συμβούλιο της Κίνας, οι δύο ανώτατες αρχές της Κίνας, εξέδωσαν από κοινού το « Το Ρυθμιστικό Σχέδιο 2024-2035 για την Οικοδόμηση της Κίνας σε Ηγετική Χώρα στην Εκπαίδευση » («Master Plan») στις 19 Ιανουαρίου . Η οικοδόμηση της Κίνας σε μια ισχυρή χώρα εκπαίδευσης συζητήθηκε στο 20ο Εθνικό Συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας (CPC) τον Οκτώβριο του 2022.
Πιο συγκεκριμένα, το Ρυθμιστικό Σχέδιο (Master Plan) είναι ένα έγγραφο κυβερνητικής πολιτικής για την υλοποίηση του στόχου του 2022 και συμπεριλαμβάνει «Οκτώ Σημαντικά Συστήματα» για την οικοδόμηση ενός ισχυρού εκπαιδευτικού έθνους, ως εξής:
1. Σύστημα Ηθικής και Πολιτικής Αγωγής : Σκοπός του είναι να εδραιώσει τα ηθικά θεμέλια και να ενισχύσει την πολιτική συνείδηση.
2. Δίκαιο και Υψηλής Ποιότητας Σύστημα Βασικής Εκπαίδευσης : Επικεντρώνεται στη βελτίωση της προσβασιμότητας και της ποιότητας της βασικής εκπαίδευσης.
3. Αυτοδύναμο και Άριστο Σύστημα Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης : Δίνει έμφαση στη βελτίωση της ποιότητας της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και στην αναζήτηση της αριστείας στον ακαδημαϊκό χώρο.
4. Ολοκληρωμένο Σύστημα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης : Προωθεί το συνδυασμό της επαγγελματικής κατάρτισης με τις ανάγκες του τομέα παραγωγής.
5. Προσβάσιμο Σύστημα Δια Βίου Εκπαίδευσης : Στόχος του είναι η δημιουργία ευκαιριών για δια βίου μάθηση.
6. Σύστημα Υποστήριξης Επιστήμης και Τεχνολογίας : Υπογραμμίζει τη σημασία της καινοτομίας και της τεχνολογικής προόδου στην εκπαίδευση.
7. Σύστημα Εργατικού Δυναμικού Ποιότητικής Εκπαίδευσης: Επικεντρώνεται στην ανάπτυξη μιας εξειδικευμένης και επαγγελματικής εκπαιδευτικής δύναμης.
8. Ανοικτό και Συνεργάσιμο Διεθνώς Εκπαιδευτικό Σύστημα : Δίνει έμφαση στις διεθνείς συνεργασίες και ανταλλαγή γνώσεων για τη βελτίωση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων.
Η εγγενής σχέση μεταξύ των διαφόρων συστημάτων αποτελεί μοχλό για τη συντονισμένη ανάπτυξη και την κοινή πρόοδο όλων των προαναφερθέντων συστημάτων. Το ιδεολογικό και πολιτικό εκπαιδευτικό σύστημα (1) που εδραιώνει τα θεμέλια και σφυρηλατεί την ψυχή κατέχει την πρώτη θέση, αναδεικνύοντας την εξαιρετική σημασία της ιδεολογικής και πολιτικής ηγεσίας. Τα τέσσερα κύρια συστήματα (2-5) κάθετης σύνδεσης, συμπεριλαμβανομένης της βασικής εκπαίδευσης, της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, της επαγγελματικής εκπαίδευσης, και της δια βίου εκπαίδευσης, καλύπτουν όλα τα εκπαιδευτικά στάδια, με έμφαση στη μακροπρόθεσμη σπουδαιότητα εκπαίδευσης εργατικού δυναμικού. Τα συστήματα (6-8) επιστημονικής και τεχνολογικής υποστήριξης, με σημεία αναφοράς το εργατικό δυναμικό των εκπαιδευτικών και τις διεθνείς συνεργασίες παρέχουν ισχυρή υποστήριξη από διαφορετικές πτυχές, καθιστώντας το Ρυθμιστικό Σχέδιο οργανικό σε βάθος χρόνου.
Σε διεθνές επίπεδο, το Ρυθμιστικό Σχέδιο έχει ως επίκεντρο την βελτίωση εκπαίδευσης των ξένων φοιτητών στην Κίνα, την κινητικότητα των φοιτητών, καθώς και ανταλλαγές φοιτητών με διεθνή πανεπιστήμια. Συγκεκριμένα, το Ρυθμιστικό Σχέδιο προβλέπει:
1. Διακρατική Εκπαίδευση (Transnational Education): Προώθηση υψηλής ποιότητας Διακρατικής Εκπαίδευσης σε συνάρτηση με πρόσβαση σε (παγκόσμιας αριστείας) βέλτιστες και καινοτόμες πρακτικές.
2. Διασυνοριακή ανάπτυξη: Ενθάρρυνση κινεζικών ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης να προωθήσουν κοινά εκπαιδευτικά προγράμματα, κοινά εκπαιδευτικά ιδρύματα ή ανεξάρτητες πανεπιστημιουπόλεις σε υπερπόντιες χώρες σύμφωνα με τις διαφορετικές τοπικές απαιτήσεις και τα διαφορετικά περιβάλλοντα τοπικής εκπαιδευτικής πολιτικής.
Ως εκ τούτου, το Ρυθμιστικό Σχέδιο αποτελεί μια σαφή ένδειξη ότι η κινεζική κυβέρνηση θα λάβει ισχυρά μέτρα για την εκπαίδευση των ξένων φοιτητών στην Κίνα, για την κινητικότητα των φοιτητών και την ανταλλαγή φοιτητών και για την υψηλότερη ποιότητα της διακρατικής εκπαίδευσης και της διασυνοριακής ανάπτυξης στο εξωτερικό. Αυτές είναι πρωτοβουλίες που στηρίζουν την γνωστή Πρωτοβουλία μιας Ζώνης και ενός Δρόμου (Belt and Road Initiative), η οποία είναι μια παγκόσμια στρατηγική ανάπτυξης υποδομών που υιοθέτησε η κινεζική κυβέρνηση το 2013 επενδύοντας σε σχεδόν 70 χώρες και διεθνείς οργανισμούς, και η οποία πρωτοβουλία μερικές φορές αναφέρεται ως ο Νέος Δρόμος του Μεταξιού.
Για τους επίδοξους παρόχους εκπαίδευσης και κατάρτισης στην Ελλάδα με παγκόσμιο προσανατολισμό, η αποτελεσματική ερμηνεία του Ρυθμιστικού Σχεδίου Εκπαίδευσης 2024-2035 της Κίνας παρουσιάζει σημαντικές ευκαιρίες συνεργασίας και εισόδου στην αγορά της Κίνας αξιοποιώντας τον προσανατολισμό της για εκπαιδευτικό εκσυγχρονισμό. Μακροπρόθεσμα, η ενασχόληση με την κινεζική αγορά εκπαίδευσης θα λειτουργήσει και ως σκαλοπάτι για ανεκτίμητες ευκαιρίες για τους Έλληνες εξαγωγείς μέσω της δημιουργίας επιχειρηματικών διασυνδέσεων.
* Ο Δρ. Στηβ Μπακάλης είναι ειδικός σε θέματα διεθνούς επιχειρηματικής εκπαίδευσης και διαχείρισης, έχει συνεργαστεί με το Εθνικό Πανεπιστήμιο της Αυστραλίας, το Πανεπιστήμιο της Αδελαΐδας, και σε διοικητικές θέσεις σε πανεπιστήμια της Ασίας-Ειρηνικού και τα Αραβικά Κράτη του Περσικού Κόλπου.
** Ο Charles Sun είναι ο ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της China Education International (CEI). Ξεκινώντας το 1996, η CEI έγινε o κορυφαίος πάροχος και υποστηρικτής υπηρεσιών διακρατικής εκπαίδευσης (TNE).
