Του Ηλία Καραβόλια
Η ιστορία είναι «φιλοσοφία μέσω παραδειγμάτων». Αυτό που συμβαίνει και «αυτό που έρχεται» έχει ήδη ποσοτικοποιηθεί στατιστικά και διαγραμματικά. Η οικονομική ιστορία είναι πλέον προσομοίωση από «δείκτες» και «συμβάντα».
Η προσπάθεια της Ουάσιγκτον εμπορικής αποσύνδεσης ΗΠΑ – Κίνας είναι μια καταστροφική εξέλιξη για τις αλυσίδες παραγωγής, αξίας και εφοδιασμού ανά τον κόσμο. Πλήττεται όχι μόνο το εμπόριο αλλά αυτή η ίδια η γεωοικονομία ως ενιαία χωροχρονική επικράτεια ανταγωνισμών και εμπορικών ισορροπιών και ανισορροπιών.
Τα δε ελλείμματα δεν θα είναι απλά λογιστικά ισοζύγια, αλλά θα σημαίνουν «κενά» προσφοράς και ζήτησης, θα συνεπάγονται δομικές ελλείψεις παραγωγής και διανομής εμπορευμάτων και υπηρεσιών.
Ο κόσμος ήδη άλλαξε και τα συμβάντα που «εξιστορούν» τις αλλαγές μάλλον είναι σημεία της ιστορικής καπιταλιστικής νόρμας και όχι εξωγενείς αιτίες αλλαγής του συστημικού παραδείγματος : εκ των έσω αναδιαρθρώνεται το παραγωγικό, εμπορικό και καταναλωτικό μοντέλο.
Όλα τα παραπάνω στοιχεία ( συν την δασμολογική λαίλαπα Τραμπ και το προϋπάρχον πολεμικό σκηνικό) συνυπολογίζονται στον αποκαλούμενο «δείκτη γεωοικονομικού κατακερματισμού» του διαγράμματος.
«Πρόκειται για ένα σύνθετο μέτρο που συνυπολογίζει 14 δείκτες γεωπολιτικού κινδύνου (μέτρα περιορισμών στο διασυνοριακό εμπόριο, ροές επενδύσεων, χρηματοπιστωτικές συναλλαγές, στρατιωτικές συγκρούσεις, δείκτες διπλωματικών εντάσεων, μεταναστευτικών πολιτικών κ.ά.), για να καταγράψει τον συνολικό παγκόσμιο γεωπολιτικό κίνδυνο, ο οποίος έχει φτάσει στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων δεκαετιών.
Ο δείκτης αυτός παρέμενε σε αρνητικά επίπεδα από τα μέσα της δεκαετίας του 1990. Για πρώτη φορά περνά σε θετικά επίπεδα το 3ο τρίμηνο του 2019 και έκτοτε παρουσιάζει απότομη αύξηση (rizospastis 20/4).
Να προσθέσω ότι όλη αυτή η γεωοικονομική ανισορροπία δεν είναι εύκολα εξηγήσιμη με τον συνήθη όρο «πολυπολικός κόσμος». Εδώ έχουμε μια κατακερματισμένη γήινη αλλά και άυλη επικράτεια σε πόλους ισχύος που σχετίζονται πλέον με τις ποσότητες και τις εντάσεις παραγωγικού και ανθρώπινου κεφαλαίου, καθώς επίσης και με τις νομισματικές ανισορροπίες και μεταβολές.
Ο κόσμος δηλαδή μπορεί μεν να χωράει ιστορικά σε ένα διάγραμμα, μπορεί να «προβάλλεται» ως προσομοίωση στο μέλλον, δεν παύει όμως να είναι ο «θεαματικός» κόσμος του σημειοκαπιταλισμού, ο κόσμος της ταχύτητας κυκλοφορίας του πραγματικού και πλασματικού κεφαλαίου : του κέρδους, του χρέους, των στοιχημάτων …
