Του Αντώνη Βενέτη
Η Καθημερινή 31 May 2025
Κύριε διευθυντά
Πρόσφατα στην «Κ» δημοσιεύθηκε κείμενο αναφερόμενο σε υπερμεγέθη πλάτανο, ο οποίος κοσμεί την πλατεία χωριού του Πηλίου. Ενας παρόμοιος και ίσως επιβλητικότερος πλάτανος βρίσκεται στο γενέθλιο ακριτικό χωριό μου, Λειά Θεσπρωτίας, σκαρφαλωμένο ψηλά στις πλαγιές του «διχασμένου» βουνού της Μουργκάνας, σε μια άκρως γραφική γωνιά του.
Στον πλάτανο αυτό, υπεραιωνόβιο, είναι ενσωματωμένος κισσός και πουρνάρι. Δίπλα του βρίσκεται η παραδοσιακή λιθόκτιστη βρύση της Γκούρας, με νερό κρύο και χωνευτικό, κατασκευασμένη το 1909.
Ο πλάτανος και η βρύση βρίσκονται στις όχθες ενός ορμητικού χειμάρρου, που τον λέμε Λάκκο στο χωριό, και το χωρίζει σχεδόν στη μέση. Στο σημείο του πλάτανου και της βρύσης υπάρχει λιθόκτιστο, μονότοξο γεφύρι που συνδέει τις δύο όχθες του Λάκκου, κατασκευασθέν το 1863. Διάβασα κάτι όμορφο για τα γεφύρια. «…γοητευτικά μνημεία της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, συνήθως είναι κρυμμένα σε απόσταση λίγα μέτρα από την τουριστική διαδρομή, και δεν πρέπει να τα χάνουμε από άγνοια ή βιασύνη».
Παρότι ο πλάτανος αυτός, από τη βρύση του οποίου ήπιε νερό, ελάχιστους μήνες πριν από τον μαρτυρικό του θάνατο το 1779, ο Αγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, ανεκηρύχθη διατηρητέο μνημείο της φύσης, από το 1980, και εξ όσων γνωρίζω, ουδέν ενδιαφέρον επεδείχθη από τις αρμόδιες υπηρεσίες, καθώς η σημερινή κατάσταση του, κάποιων αιώνων, πλάτανου απαιτεί φροντίδα.
Τέλος, θα ήθελα να προσθέσω ότι στο ίδιο χωριό υφίσταται, από το 2019, το Μουσείο Υφαντή, εντός του επιβλητικού λιθόκτιστου Δημοτικού Σχολείου της κοινότητος, το οποίο κοσμούν τρεις αυθεντικές εικόνες του λαϊκού ζωγράφου Θεόφιλου (1871-1934) και πίνακες του συντοπίτη ζωγράφου Σωτήρη Σόρογκα.
