Μια συγκλονιστική μαρτυρία των εκτοπίσεων στην Τρίπολη του Ευξείνου Πόντου, στον Νοέμβρη του 1916. Η μαρτυρία κατατέθηκε στον καθ. Κ. Φωτιάδη στην Ποντιακή κι έτσι αυτούσια μεταφέρθηκε…
Επιμέλεια: Λένα Σαββίδου
Επιμέλεια: Λένα Σαββίδου
Τον 8 Νοεμβρή (Αεργίτε) σα 1916 τη χρονίας, Ο καϊμακάμης εξέγκεν φιρμάν’ και ‘ς σα 13’’ του μηνός ετοιχοκόλλεσαν ατό. Και έλεεν ατό ους τα 16 τη Νοεμβρή όλ’ οι Χριστιανοί τη Τρίπολης πρέπ’ να αφίν’ νε οσπίτια, χωράφια, καΐκια και όλα τα καλά, που εποίκαν με τον ιδρώτα ατούν. Οι μαύροι οι Τριπολέτ’ έπρεπε να θάφτ’ νε απές ‘ς σήν πολιτείαν ατουν’ ό’τι εγάπεσαν ό’τι εποίκαν με τον ιδρώταν και το γαίμαν ατούν.
Αμάν ούτε ένας Τριπολέτες κι ετούρκεψεν και αλλαξοπίστεσεν για να γλιτών’ την ψήν’ ατ’.
Αναχάπαρα πρότου να απολύει η εκκλησία ΄ς σα 13 τη Νοεμβρή όρμησαν απεσ’ ΄ς σ’ οσπίτια οι τσανταρμάδες και ερχίνεσαν να κρούνε, ν’ αρπάζ’ νε, να μακελλεύ’ ε. Όλ’ες οδήγεσαν ατσε σο Τερέ- Πασί ψηλά, έναν αμόν πλατέαν. Θρήνος μακρόσυρτος εκούστεν άπαν σ’ όλιον την πολιτείαν:« Ν’ αϊλλοί εμάς να βαϊ εμάς που θα παίρ’ με μας και πάνε απές ‘ς σο σκαφίδιν». Εποίκαμε διαμαρτυρίαν ‘ς σον καϊμακάμην και εκείνος απέντεσεν πως έρθεν διαταγή να ευκαιρούται αμάν ατώρα η πόλ’.
Η έξοδος ερχίνεσεν. Η νύχτα εφόρ’ νεν την σκοτίαν και ο ουρανόν έτον έτοιμος να κλαίει ένταμαν με τα’ εμάς. Με υπόδειξη των πολιτικών αρχών επήγαμε ς’ σο έρημον αρμενικόν χωρίον Πίρκ έναν και ημς’ σόν ώραν μακράν. Εκεί έταν 500 οσπίτια χωρίς πόρτας και παραθάρια αμόν ταφία ανοιχτά. Και έμειναμε ς’ σο Πίρκ όλ’ εντάμαν πολλά οικογένεια’ς σ’ έναν οσπίτ’.
Το Πίρκ που έντον απέραντον νεκροταφείον των χιλιάδων Χριστιανών της Τρίπολης. Εκεί εφέκαμε ό’τι πολύτιμον είχαμε σήν ζωήν, πατεράδες και παιδία τρυφερά, αδέρφια, μανάδες και γυναίκ’ς. Αέτς ερχίνεσαν το δράμα του Πίρκ: Έτονε σα 18 Δεκέμβρη (τη Χριστιανάρ’) που ερχίνεσεν να χιονίζ. Η βρώμα, τα φτείρας, ο συνωστισμός έγκανε τα επιδημίας, τον θάνατον που ετοίμασαν για τ’ εμάς οι Τούρκ’. Πρώτα η δυσεντερία, επεκεί ο τύφος και τέλος η πανούκλα.
Αμάν ούτε ένας Τριπολέτες κι ετούρκεψεν και αλλαξοπίστεσεν για να γλιτών’ την ψήν’ ατ’.
Αναχάπαρα πρότου να απολύει η εκκλησία ΄ς σα 13 τη Νοεμβρή όρμησαν απεσ’ ΄ς σ’ οσπίτια οι τσανταρμάδες και ερχίνεσαν να κρούνε, ν’ αρπάζ’ νε, να μακελλεύ’ ε. Όλ’ες οδήγεσαν ατσε σο Τερέ- Πασί ψηλά, έναν αμόν πλατέαν. Θρήνος μακρόσυρτος εκούστεν άπαν σ’ όλιον την πολιτείαν:« Ν’ αϊλλοί εμάς να βαϊ εμάς που θα παίρ’ με μας και πάνε απές ‘ς σο σκαφίδιν». Εποίκαμε διαμαρτυρίαν ‘ς σον καϊμακάμην και εκείνος απέντεσεν πως έρθεν διαταγή να ευκαιρούται αμάν ατώρα η πόλ’.
Η έξοδος ερχίνεσεν. Η νύχτα εφόρ’ νεν την σκοτίαν και ο ουρανόν έτον έτοιμος να κλαίει ένταμαν με τα’ εμάς. Με υπόδειξη των πολιτικών αρχών επήγαμε ς’ σο έρημον αρμενικόν χωρίον Πίρκ έναν και ημς’ σόν ώραν μακράν. Εκεί έταν 500 οσπίτια χωρίς πόρτας και παραθάρια αμόν ταφία ανοιχτά. Και έμειναμε ς’ σο Πίρκ όλ’ εντάμαν πολλά οικογένεια’ς σ’ έναν οσπίτ’.
Το Πίρκ που έντον απέραντον νεκροταφείον των χιλιάδων Χριστιανών της Τρίπολης. Εκεί εφέκαμε ό’τι πολύτιμον είχαμε σήν ζωήν, πατεράδες και παιδία τρυφερά, αδέρφια, μανάδες και γυναίκ’ς. Αέτς ερχίνεσαν το δράμα του Πίρκ: Έτονε σα 18 Δεκέμβρη (τη Χριστιανάρ’) που ερχίνεσεν να χιονίζ. Η βρώμα, τα φτείρας, ο συνωστισμός έγκανε τα επιδημίας, τον θάνατον που ετοίμασαν για τ’ εμάς οι Τούρκ’. Πρώτα η δυσεντερία, επεκεί ο τύφος και τέλος η πανούκλα.
Ο λευκός θάνατος που ατόσον καλά ετοίμασαν για τ’ εμάς οι Τούρκ’ επαίρενεν καθάν ημέραν δεκάδες Χριστιανούς. Τρία μήνας εδέβανε α σόν μαύρον ημέραν που εσήβαμε απές σο καταραμένον Πίρκ, έρχουντον, Μάρτης μήνας, 1917 τη χρονίας και α’ σα 13 χιλιάδες που εκινέσανε’ς σήν εξορίαν, επέμ’νανε 800 και ατοίν αδύναμοι και ανίκανοι για δουλείαν. Ασοί 800 οι 300 Ετανε α’ σην Τρίπολην και οι άλλ’ α’σα χωρία της Τρίπολης. Ατό έτον το κορύφωμαν του δράματος της Τρίπολης.
