Με το Κυπριακό στο σημείο «μηδέν», η Λευκωσία διά του βετεράνου στη διπλωματία, «κληριδικού» Ιωάννη Κασουλίδη, επιχειρεί προσαρμογές στην εξωτερική πολιτική της για να περισώσει ό,τι μπορεί. Έτσι, θα μπορεί να κλείσει με λιγότερες τριβές διεθνώς και την 10ετή θητεία του Προέδρου Ν. Αναστασιάδη, καθώς σε 12 μήνες έρχονται προεδρικές εκλογές. Πρόκειται για στρατηγική στροφή της Λευκωσίας ή μία άτακτη αναδίπλωση;
O Ι. Κασουλίδης θέλει να αλλάξει το παγερό κλίμα για την Κύπρο στις Βρυξέλλες (ΕΕ), τη Νέα Υόρκη (ΟΗΕ) και εσχάτως στην Ουάσινγκτον. Γνωρίζει – και δεν το έκρυψε, όπως έκανε ο προκάτοχός του Ν. Χριστοδουλίδης – ότι οι διεθνείς συνομιλητές του βλέπουν την πορεία προς τη διχοτόμηση και τις συνεχείς εντάσεις, ενώ αποδοκιμάζουν τις επιλογές που έγιναν την κρίσιμη στιγμή στο Κραν Μοντανά και τους τακτικισμούς της Λευκωσίας που ακολούθησαν για τόσα χρόνια. Σκέφτεται ότι μία δική του διαφορετική γλώσσα σε πανευρωπαϊκά ζητήματα, όπως λ.χ. το Ουκρανικό, και κάποια μέτρα εμπιστοσύνης εντός Κύπρου, ίσως αλλάξουν την εικόνα. Έτσι, προέκυψε η πρόταση ενός …δραστικού μέτρου οικοδόμησης εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) προς την τ/κ κοινότητα, όπως η πρόταση «Τύμπου έναντι Βαρωσίων»: δηλαδή, το αεροδρόμιο «Ερτσάν» στην κατεχόμενη Τύμπου να ανοίξει υπό τον ΟΗΕ για διεθνείς πτήσεις. Τώρα, το αεροδρόμιο αυτό είναι συνδεδεμένο μόνο με την Τουρκία. Σε αντάλλαγμα προς τους Ε/κ, ο ΟΗΕ να αναλάβει την εποπτεία της περιφραγμένης περιοχής των Βαρωσίων. Πόσο μετρούν στην πράξη τέτοιου είδους κινήσεις;
Ακόμα και πριν αναλάβει το ΥΠΕΞ, ο Ι. Κασουλίδης επέμενε εδώ και καιρό σε συναντήσεις του στο Προεδρικό ότι πρέπει «να γίνει κάτι για να σωθεί το Βαρώσι. Έστω και με τίμημα, την έναρξη απευθείας διεθνών πτήσεων από την Τύμπου». Μάλιστα, η φόρμουλα που εισηγήθηκε δημόσια αφορούσε μονομερή κίνηση, χωρίς περιπλοκή σε τεχνικές συζητήσεις (17/11 – δημόσια συζήτηση ΟΠΕΚ Κύπρου μέσω εφημερίδας Πολίτης): «να κάνουμε ό,τι έπραξε η Κίνα με την Ταϊβάν, κηρύσσοντας εμείς το αεροδρόμιο Τύμπου ως νόμιμο», ένα δεύτερο terminal του διεθνούς αεροδρομίου Λάρνακας.
Ο Ν. Αναστασιάδης έκανε νύξη για «Τύμπου – Βαρώσι» στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον Δεκέμβρη. Οι Ευρωπαίοι εταίροι κυριολεκτικά απηύδησαν με τις περιπλοκές που προκαλεί το άλυτο Κυπριακό και τις εντάσεις στην ανατολική Μεσόγειο. Είναι αμφίβολο αν η ιδέα Κασουλίδη – που παρουσιάζεται ως πρόταση Αναστασιάδη – θα κερδίσει δυναμική για να βγάλει το Κυπριακό από το αδιέξοδο ή ακόμα να δώσει κάποια ψήγματα αξιοπιστίας στην Λευκωσία.
Κατηγορηματική απόρριψη
Ούτε στο επίπεδο των δημοσίων σχέσεων φαίνεται ότι μπορεί να κρατήσει πολύ. Ο Τ/κ ηγέτης Ερσίν Τατάρ την απέρριψε αμέσως, προβάλλοντας τη θέση ότι όλα θα πρέπει να γίνονται στη βάση της «γειτονίας» και «της κυριαρχικής ισότητας» (25/1): «Να παραδώσω την Τύμπου με νόμο της Κυπριακής Δημοκρατίας; Να δώσω το δικό μου σπίτι, τα Βαρώσια, στα χέρια τους;» Ο Τατάρ αισθάνεται άνετα μετά τις «εκλογές» στα κατεχόμενα. Το μπλοκ των εθνικιστικών κομμάτων έχει πλειοψηφία. Ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου του έδωσε σήμα ότι η τουρκική πλευρά δεν «παίζει» με Αναστασιάδη. Εξού και στη Νέα Υόρκη ο πρέσβης Φεριντούν Σινιρλίογλου «έκοψε» αναφορά στο ψήφισμα της UNICYP (27/1) για «επανάληψη των διαπραγματεύσεων». Από τουρκικής πλευράς, το μόνο που προαλείφουν είναι να επιβληθεί η δική τους φόρμουλα στους υδρογονάνθρακες στην ανατολική Μεσόγειο. Ας αφεθεί το Κυπριακό να το λύσει ο χρόνος.
«Ταϊβανοποίηση»
Λίγοι, ίσως, σήμερα θυμούνται ότι η πρόταση «Τύμπου έναντι Βαρωσίων» ήταν του τότε (2006) ΥΠΕΞ της Τουρκίας Αμπντουλάχ Γκιουλ. Μετά το δημοψήφισμα του 2004, η Τουρκία είχε πάρει πράσινο φως για έναρξη διαπραγματεύσεων ένταξης με την ΕΕ, με τη ψήφο της Λευκωσίας και της Αθήνας. Αποσκοπούσε δε να ξεμπλοκάρει δύο επιμέρους «τεχνικά» εμπόδια: Το ένα αφορούσε τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό για απευθείας εμπόριο των Τουρκοκυπρίων – άρα και διεθνείς πτήσεις, και το δεύτερο αφορούσε την εφαρμογή του Πρωτοκόλλου της Άγκυρας – πρόσβαση κυπριακών πλοίων και αεροσκαφών στην Τουρκία – που προκάλεσε το πάγωμα 6 διαπραγματευτικών κεφαλαίων της της Τουρκίας. Τότε η κυπριακή κυβέρνηση απέρριψε την Τύμπου ως μεθόδευση «ταϊβανοποίησης» που θα «στεγανοποιούσε» τη μη λύση, δίνοντας στα κατεχόμενα καθεστώς «λειτουργικής αναγνώρισης», όπως η Ταϊβάν.
Μία 15ετία μετά, η εξέλιξη συνιστά από μόνη της μία δραματική ομολογία πλήρους αποτυχίας. Ο μετριοπαθής Κασουλίδης δεν επιχειρεί να περισώσει, αλλά να «μπαλώσει» τη σοβαρή επιδείνωση του Κυπριακού, ενεργώντας για λογαριασμό του Ν. Αναστασιάδη, που παρασιωπάει τα τοξικά κατάλοιπά της: απομόνωση, επιδείνωση των προοπτικών για επανένωση, κατάλυση ΑΟΖ, διαγραφή του EastMed, απώλεια Βαρωσίων. Όλα μία συνεχής κατηφόρα προς τη διχοτόμηση.
Πότε και πώς ΜΟΕ;
Μία συγκροτημένη συζήτηση για ΜΟΕ που δίνουν ώθηση στην επίλυση του Κυπριακού – κι όχι στο κενό, όπως κάνει σήμερα η Λευκωσία – είναι απολύτως αναγκαία. Τέτοιες ευκαιρίες υπήρξαν, αλλά η κυβέρνηση Αναστασιάδη για τις δικές της σκοπιμότητες, τις …κλότσησε με πάσα ευκολία! Το 2015, ο Τ/κ ηγέτης Μ. Ακιντζί συμφώνησε σε εκτενείς συγκλίσεις για μία διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία και πρότεινε στον Πρόεδρο Αναστασιάδη να δώσουν δυναμική ώθηση στις συνομιλίες με «Τύμπου έναντι Βαρωσίων». Ο Αναστασιάδης αντιπρότεινε να συγκεντρωθούν στη συνολική επίλυση του Κυπριακού σε ορατό ορίζοντα (2016). Αυτό φάνηκε πειστικό στον Ακιντζί, αλλά δύο χρόνια μετά, στο Κραν Μοντανά, κατάλαβε τι είχε στο μυαλό του ο Ν. Αναστασιάδης.
Έκτοτε, η κυπριακή κυβέρνηση έχει χάσει εντελώς την αξιοπιστία της, αφού, μεταξύ άλλων, συνέβαλε στην …καταστροφή της εμπιστοσύνης στην Κύπρο. Πρώτη – με επιστολή του διαπραγματευτή Ανδρέα Μαυρογιάννη τερμάτισε τη λειτουργία σχεδόν όλων των μικτών τεχνικών επιτροπών που συζητούσαν ΜΟΕ – εγκύκλιος Μαυρογιάννη 11/7/2017. Μόλις είχαν επιστρέψει από το Κραν Μοντανά και όλοι συμφώνησαν «να αποφευχθεί η μετατροπή του έργου των επιτροπών σε μία διαδικασία εξομάλυνσης, που θα λειτουργήσει ως υποκατάστατο της λύσης». Ο Αναστασιάδης ξαναθυμήθηκε τα ΜΟΕ το 2020 ευθύς μόλις εκτοπίστηκε από την τ/κ ηγεσία ο Μ. Ακιντζί. Τώρα εμφανίζεται ευέλικτος, προσφέροντας την Τύμπου στο …πιάτο του Ερσίν Τατάρ.
Το κουπί της διπλωματίας
Ο Ι. Κασουλίδης τραβά το …κουπί της κυπριακής διπλωματίας, περισσότερο παρακινούμενος από την εσωτερική ανάγκη του ΔΗΣΥ να πάει συσπειρωμένος στις προεδρικές του 2023 με υποψήφιο τον Αβέρωφ Νεοφύτου. Είναι διατεθειμένος να σηκώσει το βάρος μίας διαφορετικής εξωτερικής πολιτικής; Πάντως, η διπλωματία μίας μικρής χώρας δεν μπορεί να είναι ένα μείγμα αντιφατικών επιλογών: πότε Αναστασιάδης, πότε Χριστοδουλίδης, πότε Αβέρωφ…
Η Κύπρος έχει σήμερα ανάγκη μία συνολική αναθεώρηση της στρατηγικής της, δουλεύοντας μεθοδικά στον διεθνή στίβο για να ξαναδημιουργήσει την ιστορική ευκαιρία που χάθηκε το 2017: τελική διαπραγμάτευση με βάση το πλαίσιο Γκουτέρες, στρατηγική συμφωνία, ΜΟΕ και ανοίγματα προς τους Τ/κ. Κυρίως, χρειάζεται ένα νέο αφήγημα απέναντι στην Τουρκία. Το προσφέρει η συζήτηση στην ΕΕ για μία «θετική ατζέντα», συμπληρωμένη από πολλές άλλες πρωτοβουλίες. O N. Αναστασιάδης κλείνει τον κύκλο του, έχοντας επιβληθεί στη φιλελεύθερη μετριοπαθή πτέρυγα του ΔΗΣΥ και φτιάχνοντας το αντίστοιχο εσωτερικό ακροατήριο ψηφοφόρων, που ικανοποιεί πρωτίστως τη λαϊκή δεξιά, μέχρι και το ΕΛΑΜ. Κατάφερε να εκτροχιάσει το Κυπριακό και να σύρει – διά της υποταγής στην εξουσία του – τους πάντες. Ποιος θα τους πιστέψει τώρα;
Πηγή: politis.com.cy
