Σίγουρα το σημερινό ευρωπαϊκό οικοδόμημα δεν είναι τέλειο, αλλ’ ούτε και θα φτάσει ποτέ στην τελειότητα. Σε κάθε περίπτωση όμως, είναι απείρως καλύτερο από τα ερείπια και τα θύματα των πολέμων που η Ευρώπη προκάλεσε σε λιγότερο από 100 χρόνια.
Του Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου
Και τι δεν έχω διαβάσει τον τελευταίο καιρό για την Ευρώπη και κυρίως εναντίον της. Με θλίψη δε διαπιστώνω ότι οι περισσότεροι από τους συγγραφείς, με κάποιες λαμπρές εξαιρέσεις, αγνοούν μεγάλα κομμάτια της ευρωπαϊκής ιστορίας ή ιδιοτελώς τα παρακάμπτουν. Μια πρώτη και ευρύτατα διαδεδομένη άποψη για την Ευρώπη είναι ότι στερείται ηγεσίας. Δεύτερη εμπεδωμένη τοποθέτηση είναι ότι η Ένωση άγεται και φέρεται από τη Γερμανία, η οποία επιβάλλει πολιτικές λιτότητας. Κυρίαρχη είναι επίσης και η θέση της ανύπαρκτης πολιτικά Ευρώπης, η οποία σύντομα θα γίνει βορά των αναδυόμενων ασιατικών κυρίως δυνάμεων. Δημοφιλής είναι επίσης και η άποψη της γραφειοκρατικής Ευρώπης των Βρυξελλών, η οποία απέχει πολύ από την πραγματικότητα των εθνικών προβλημάτων των χωρών-μελών της.
Συμπληρώνοντας με το νέο έτος 55 χρόνια δημοσιογραφικής ενασχόλησης με το ευρωπαϊκό γίγνεσθαι, μπορώ με απόλυτη βεβαιότητα να πω δύο πράγματα.
Πρώτον, η Ευρωπαϊκή Ένωση σήμερα είναι ασυγκρίτως πιο ισχυρή και πιο ολοκληρωμένη από την αντίστοιχη του 1965.
Δεύτερον, οι 55.000 Ευρωπαίοι «γραφειοκράτες» που στις Βρυξέλλες, στο Στρασβούργο και στο Λουξεμβούργο διαχειρίζονται θέματα και πολιτικές 500 εκατομμυρίων Ευρωπαίων, είναι πολύ πιο αποτελεσματικοί, ευέλικτοι και καταρτισμένοι από τα 32 εκατομμύρια εθνικούς γραφειοκράτες που απασχολούνται στις 27 επί μέρους χώρες-μέλη.
Αναφορικά τώρα με το έλλειμμα ηγεσίας στην Ευρώπη, νομίζω ότι σκοπίμως γίνονται ατυχείς συγκρίσεις. Θεωρώ ότι οι περίφημοι «πατέρες» της σημερινής Ένωσης, ήσαν όντως μεγάλου διαμετρήματος πολιτικά πρόσωπα, τα οποία όμως έδειξαν τα προσόντα και τις ικανότητες τους μετά το τέλος ενός αιματηρού και φρικτού Β´ παγκοσμίου πολέμου. Έκτοτε, στη Γηραιά Ήπειρο, αν εξαιρέσει κανείς το γιουγκοσλαβικό δράμα, δεν έχει υπάρξει άλλη πολιτική σύγκρουση. Τρεις δικτατορίες και ο κομμουνιστικός ολοκληρωτισμός, στη δεύτερη πεντηκονταετία του 20ου αιώνα κατέρρευσαν χωρίς ν΄ ανοίξει ρουθούνι.
Επίσης, η Ευρώπη του 2021, από πολλές πλευρές, δεν έχει σχέση με την αντίστοιχη της Συνθήκης της Ρώμης του 1957. Από τότε έως σήμερα, η Ευρώπη έχει κάνει γιγαντιαία βήματα προς την κατεύθυνση της ολοκλήρωσης της και αυτό το οφείλει σε κορυφαίες πολιτικές προσωπικότητες με όραμα και θέληση. Βαλερύ Ζισκάρ ντ’ Εσταίν, Ζακ Ντελόρ, Φρανσουά Μιττεράν, Σιμον Βέιλ, Χέλμουτ Σμιτ, Χέλμουτ Κολ, Χανς Ντίτριχ Γκένσερ, Φελίπε Γκονζάλες, Αλτιέρο Σπινέλλι, Ρόϋ Τζέκινς, Κων. Καραμανλής, Λέο Τίντεμανς, Ενρίκο Μπερλινγκουερ, Βιμ Κοξ, Νταίιβιντ Όουεν, Ζαν-Κλωντ Γιούνκερ, κ.α. είναι μερικοί από τους πολιτικούς που μέσα σε 63 χρόνια δημιούργησαν την πλουσιότερη ενιαία αγορά στον κόσμο, τον πιο προωθημένο χώρο δικαίου στην ανθρώπινη ιστορία και ένα μοναδικό κοινωνικό σύστημα, που μαγνητίζει κάποια δισεκατομμύρια ανθρώπους. Επίσης, η σημερινή ΕΕ διαθέτει το δεύτερο αποταμιευτικό νόμισμα στον κόσμο, είναι η πρώτη εμπορική δύναμη και τα χρηματιστήρια της καλύπτουν το 60% των παγκόσμιων ροών κεφαλαίων.
Αν αυτές οι επιδόσεις οφείλονται σε «έλλειμμα ηγεσίας», τότε ευτυχώς που άλλες χώρες δεν έχουν παρόμοια ελλείμματα!!
Όσο για την περίφημη γραφειοκρατία των Βρυξελλών, θα πρέπει να πούμε κάποια πράγματα. Πρώτον, το κόστος της, αντιπροσωπεύει περί τα 10 δις. ευρώ το χρόνο, όταν το σύνολο της γραφειοκρατίας για τις 27 χώρες-μέλη ξεπερνά τα 800 δις ευρώ. Σημειώνουμε δε ότι το κοινοτικό διοικητικό κόστος, σε ετήσια βάση είναι κατά 1,3 δις. ευρώ χαμηλότερο από το αντίστοιχο της ελληνικής γραφειοκρατίας.
Όσον αφορά τώρα τη «γερμανική Ευρώπη», να επισημάνουμε ότι η Γερμανία, αν και αντιπροσωπεύει σε πληθυσμό το 16% της Ευρώπης των 27 χωρών-μελών συνεισφέρει το 31% του κοινοτικού προϋπολογισμού, γεγονός ποσό που μεταφράζεται σε πάνω από 50 δις. ευρώ ετησίως, έναντι μηδενικής συνεισφοράς της Ελλάδας, Τσεχίας, Ουγγαρίας, Πολωνίας, Ρουμανίας και Πορτογαλίας. Χωρίς γερμανική στήριξη είναι αμφίβολο επίσης αν θα μπορούσαν να λειτουργήσουν η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και το σύστημα πληρωμών Target.
Το πραγματικό πρόβλημα έτσι, δεν είναι αυτό της «γερμανικής» Ευρώπης η της «ευρωπαϊκής» Γερμανίας, αλλά το κατά πόσον η γερμανική παραγωγική και οικονομική μηχανή θα είναι τόσο εύρωστη, ώστε η ΕΕ να μην διατρέχει κίνδυνο διάλυσης της. Μια διάλυση εξάλλου που δεν είναι λίγοι αυτοί που διακαώς την επιθυμούν και ενίοτε επιδιώκουν δια πλαγίων μέσων, χρησιμοποιώντας την τόσο προσφιλή στον Λένιν μέθοδο των «χρησίμων ηλιθίων»
Κατά συνέπεια, όταν κάνουμε λόγο για την Ένωση, η οποία ασφαλώς και έχει προβλήματα, χρειάζεται περισσότερη προσοχή και ιστορική γνώση. Και από την άποψη αυτή, πρέπει να πούμε ότι στην ΕΕ το πιο σοβαρό έλλειμμα της, είναι ο τρόπος και η γλώσσα επικοινωνίας της με το ευρύ κοινό.
Πρόκειται για ένα εξόχως σοβαρό πρόβλημα, το οποίο αν στο πέρασμα του χρόνου είχε αντιμετωπιστεί, είχαν πολύ πιθανόν το Brexit να μην είχε ποτέ λάβει χώρα.
