Του Θάνου Τζήμερου*
Στη γειτονιά μου, στην πιλοτή μιας συνηθισμένης πολυκατοικίας, έβλεπα, για χρόνια, παρκαρισμένη μια απαστράπτουσα Rolls-Royce, μοντέλο γύρω στο ’80. Eίχε ένα χρώμα ανάμεσα στο μπορντώ και στο ρουμπινί, και ήταν πάντα στην τρίχα, πεντακάθαρη και καλογυαλισμένη. Φαινόταν πως ο κύρης της ήταν άνθρωπος μερακλής. Κανα-δυό φορές την πέτυχα και στον δρόμο. Πήγαινε αργά, νωχελικά θα έλεγες, παρά τη θηριώδη μηχανή των 6800 κυβικών, που όμως έκανες προσπάθεια να την ακούσεις, και άφηνε να την προσπερνάνε γκαζωμένα τα χιλιοδιακοσάρια του συρμού. Σαν να σου έλεγε, και το όχημα και ο οδηγός: “Απολαμβάνουμε τώρα, μην ενοχλείτε”.
Πόσο κοστίζει αυτή η απόλαυση; Ένα παρόμοιο μοντέλο το βρίσκεις στην Ευρώπη και κάτω από 10.000 ευρώ. Φτηνότερα από ένα μικρό οικογενειακό, καινούργιο. Κοστίζουν βέβαια η συντήρηση και τα καύσιμα, αλλά το ποσό εξαρτάται κι από τη χρήση. Αν κάνεις μια βόλτα αραιά και πού, δεν είναι και απαγορευτικό. Μα, γιατί κάποιος μικρομεσαίος να αγοράσει μια Rolls-Royce, έστω και παλιά; Γιατί έτσι θέλει! Δικά του είναι τα λεφτά, και τα ξοδεύει όπως γουστάρει. Για την απόλαυση; Για την απόλαυση. Διαφωνεί κανένας;
Διαφωνεί το κράτος! Και εξαπολύει τους κεραυνούς του στον “υβριστή” (με την αρχαιοελληνική έννοια): και τεκμήριο και τέλη κυκλοφορίας στο Θεό και ειδικό φόρο μεγάλου κυβισμού και τέλη ταξινόμησης και τελωνείο και ειδικό φόρο στα καύσιμα και ΦΠΑ πάνω στον φόρο, για να μάθεις εσύ που μου θες και Rolls-Royce, κάτοικος Χαλανδρίου, 5ος όροφος, 3ο διαμέρισμα, αριστερά στον διάδρομο, βγαίνοντας από το ασανσέρ.
Η δίωξη της απόλαυσης έχει παράπλευρες απώλειες: την ασφάλεια αλλά και τα φορολογικά έσοδα! Από το 2009, όταν οι ευφυείς κυβερνώντες αποφάσισαν να τα αρπάξουν από τους ιδιοκτήτες ΙΧ, έως τον Μάρτιο του 2015 κατατέθηκαν πινακίδες από 771.873 αυτοκίνητα. Από αυτά, τα 129.915 ήταν κυβισμού άνω των 1929 κ. εκ. Για να αποφύγει τη φοροεπιδρομή ο Έλληνας προτίμησε ένα μικρότερο και παλιότερο αυτοκίνητο, πουλώντας ή παροπλίζοντας το μεγάλο και ασφαλές. Έτσι χάθηκε και η Rolls-Royce από την πιλοτή. Το αποτέλεσμα είναι να έχουμε τον πιο γερασμένο στόλο της Ευρώπης και να είμαστε πρωταθλητές στα τροχαία ατυχήματα, ένα σημαντικό ποσοστό των οποίων οφείλεται και στην κακή κατάσταση ή την ανεπαρκή ασφάλεια των αυτοκινήτων που κυκλοφορούν στους ελληνικούς δρόμους. Το 2023 είχαν μέσο όρο ηλικίας τα 17,3 χρόνια, 5 πάνω από τον μέσο όρο της Ε.Ε. (12,3 χρόνια, ενώ στην Αυστρία είναι 8,9). Το Δημόσιο έχασε, μόνο αυτή την περίοδο, πάνω από 750 εκατομμύρια ευρώ, επειδή αποφάσισε ότι αν οδηγείς ένα αξιοπρεπές και ασφαλές αυτοκίνητο είσαι πλούσιος, προσφερόμενος για “μάδημα” και, φυσικά, φοροφυγάς.
Στη Γερμανία και σε ολόκληρη την Ε.Ε., ακόμα και στις χώρες του πρώην σοβιετικού μπλοκ, μια συνηθισμένη απόλαυση είναι το αυτοκινούμενο τροχόσπιτο. Έτσι, οικογένειες μικρομεσαίων κυρίως εισοδημάτων μπορούν να γνωρίζουν το φυσικό και το αστικό τοπίο, χωρίς το κόστος των ξενοδοχείων και τη δέσμευση από την τοποθεσία του καταλύματος. Μια ολόκληρη οικονομία κινείται γύρω από το αυτοκινούμενο, προάγοντας μια φυσιολατρική κουλτούρα με πολλαπλά οφέλη και για τους ανθρώπους και για τη φύση. Μιλώντας με πολίτες χωρών της Ευρώπης, έχουν να σου διηγηθούν πολλές ιστορίες ζωής στη φύση και ταξιδιών που έκαναν ως παιδιά με το αυτοκινούμενο των γονιών τους, συνήθεια την οποία συνεχίζουν και ως ενήλικες. Όμως, στην Ελλάδα, το αυτοκινούμενο διώκεται. Γιατί; Γιατί αυτό αποφάσισε το πρασινοκοκκινομπλέ σοβιέτ, βάζοντας το αυτοκινούμενο στο φορολογικό του στόχαστρο. Υψηλοί δασμοί κατά την εισαγωγή, γραφειοκρατικά μπερδέματα καθώς δεν υπάρχει ειδική κατηγορία στην Ελλάδα για αυτά τα οχήματα όπως υπάρχει σε όλες τις άλλες χώρες της Ε.Ε., ετήσιος φόρος πολυτελείας από 890 έως 1.500 ευρώ και νταλικέρικα διόδια ανάλογα με το… ύψος του οχήματος. Γδάρσιμο κανονικό, που καθιστά τη χρήση τους απαγορευτική, ακόμα και για τις εταιρείες ενοικίασης!
Ενώ κάθε χρόνο στην Ε.Ε. καταχωρούνται περίπου 150.000 νέα αυτοκινούμενα τροχόσπιτα, στην Ελλάδα μπορεί να περάσουν και 3 χρόνια για να αγοραστεί έστω και ένα! Εγγεγραμμένα στην Ελληνική Λέσχη Αυτοκινούμενου Τροχόσπιτου είναι μόνο 400 οχήματα. Συνολικά, υπολογίζονται μεταξύ 1000 και 1500, αριθμός εξωφρενικά μικρός για μια χώρα με ιδανικές καιρικές συνθήκες και τόση φυσική ομορφιά. Μόνο στη Γερμανία, η αγορά του αυτοκινούμενου κάνει πάνω από 12 δισ. ευρώ τζίρο τον χρόνο. 68.469 τέτοια οχήματα μπήκαν στην κυκλοφορία το 2023 ανανεώνοντας και αυξάνοντας τον στόλο των 1,1 εκατομμυρίου τροχόσπιτων και αυτοκινούμενων που διαθέτουν οι Γερμανοί, συντηρώντας μια αγορά με 600 εταιρίες πώλησης, 9000 εργαζόμενους στον κλάδο και 44 εκατομμύρια διανυκτερεύσεις! Απολαυστικές διανυκτερεύσεις στη λίμνη, το δάσος, την παραλία με τις τέντες ανοιγμένες και τα τραπεζοκαθίσματα στη φύση. Στην Ελλάδα αυτό απαγορεύεται. Ακόμα και να έχεις αυτοκινούμενο, θα πρέπει να είσαι κλεισμένος μέσα. Ο νόμος λέει ότι μπορείς να “απλωθείς” μόνο σε ειδικό χώρο, που στην Ευρώπη ονομάζεται camper stop. Στη Γερμανία υπάρχουν 7000 τέτοια με 70.000 εργαζόμενους. Σε όλη την Ευρώπη, 20.000 περίπου. Στην Ελλάδα, μερικές δεκάδες, πολύ μικρός αριθμός για να εξυπηρετήσει τα 5.000 αυτοκινούμενα που έρχονται από το εξωτερικό την καλοκαιρινή περίοδο, μικρότερος από την κρίσιμη μάζα που θα έδινε ώθηση σε μια αγορά που ταιριάζει στη χώρα μας “κουτί”. Αν το Ελληνικό κράτος είχε επενδύσει στην απόλαυση των πολιτών του, αυτό θα είχε αντίκτυπο και στην Οικονομία.
Εκεί όμως που το κρατικό μίσος για την απόλαυση δίνει ρεσιτάλ είναι το νομικό πλαίσιο της σχέσης του Έλληνα με το υγρό στοιχείο. Με πηχιαίους τίτλους, φιλοκυβερνητική εφημερίδα πρόβαλε την αποφασιστικότητα της κυβέρνησης να πατάξει το… έγκλημα: “Βαριά πρόστιμα σε χιλιάδες ιδιοκτήτες για αδήλωτες πισίνες”. Κι εγώ ρωτώ: Γιατί θα πρέπει κάποιος να δηλώσει την πισίνα του; Επειδή δεν μπορεί το κράτος να πιάσει τη φοροδιαφυγή, ενοχοποιεί μια γούρνα με νερό; Πόσο κοστίζει μια πισίνα; Και με 15.000 ευρώ φτιάχνεις. Γιατί την φορολογείτε, διεστραμμένοι σταλινικοί; Αν έγινε με φορολογημένα χρήματα, γιατί κάθε βουτιά στη δική σου πισίνα θα πρέπει να κοστίζει και πεντάευρω; Και γιατί μόνο η πισίνα; Εγώ, ας πούμε, λόγω της μουσικής μου ιδιότητας, έχω αρκετά μουσικά όργανα που κοστίζουν όλα μαζί περισσότερο από μια πισίνα. Θα βάλετε φόρο και στην κατοχή μουσικών οργάνων; (Λες να τους δίνω ιδέες;). Πόσες στιγμές απόλαυσης στερείτε από τις ελληνικές οικογένειες, επειδή κάποιος συμπλεγματικός, μίζερος μανδαρίνος αποφάσισε να τιμωρήσει τους “πλούσιους” που χαίρονται τις βουτιές στον κήπο τους;
Αντί για ποινή με μορφή φόρου, έπρεπε να ενθαρρύνουμε την απόκτηση πισίνας, ειδικά στις περιοχές που βρίσκονται κοντά σε δάση. Και φυσικά να τις δηλώνουν όλοι, όχι όμως για φόρο, αλλά για να ξέρει η πυροσβεστική από πού μπορεί γρήγορα να αντλήσει νερό σε περίπτωση φωτιάς. Θα μπορούσε κάθε πισίνα να διαθέτει ένα μικρό αντλητικό, με το οποίο οι ίδιοι οι ιδιοκτήτες θα προστάτευαν το σπίτι τους. Ξέρετε πόσα σπίτια και πόσοι άνθρωποι σώθηκαν σε πυρκαγιές επειδή είχαν πισίνα;
Πέρα από την πρακτική αξία πραγμάτων που θεωρούμε πολυτελή, και μόνο η έννοια του φόρου πολυτελείας είναι ανήκουστη! Από πού κι ως πού, το κράτος θα αποφασίζει τι επιτρέπεται να έχω ή να καταναλώνω, με χρήματα που μου έχει φορολογήσει ήδη; Ή φασιστικής έμπνευσης έννοια των “τεκμηρίων” είναι αυθαίρετη και καραμπινάτα αντισυνταγματική, καθώς το Σύνταγμα (άρθρο 4) ορίζει πως οι Έλληνες θα συνεισφέρουν στα κοινά βάρη ανάλογα με τις δυνάμεις τους, όχι με τις καταναλωτικές τους συνήθειες. Μα, δεν προδίδουν αυτές την οικονομική δυνατότητα του πολίτη; Όχι οπωσδήποτε. Υπάρχουν λεφτάδες της μαύρης οικονομίας που σκορπίζουν χρήματα π.χ. σε κέντρα διασκέδασης που δεν θεωρούνται τεκμήρια, και άνθρωποι μικρών ή μεσαίων εισοδημάτων που είναι πρόθυμοι να στερηθούν για να πραγματοποιήσουν ένα “ακριβό” μεράκι τους. Με τα οριζόντια τεκμήρια, το μόνο που καταφέρνει το κράτος είναι να εμποδίζει τη χρήση άρα και την απόλαυση όσων αντικειμένων φορολογεί, καθώς το φορολογικό πλαίσιο – έχει μαλλιάσει η γλώσσα μου να το λέω – είναι μπούσουλας για τις μελλοντικές οικονομικές αποφάσεις, όχι μηχανισμός υφαρπαγής έτοιμου “πλούτου”, όπως νομίζουν όλες οι μεταπολιτευτικές κυβερνήσεις.
Αν ήθελε πραγματικά το κράτος να εξαφανίσει τη φοροδιαφυγή θα έκανε μερικά απλά πράγματα που ο γράφων προτείνει από το 2012: όλα ανεξαιρέτως τα έξοδα να αναγνωρίζονται και να εκπίπτουν από το φορολογητέο εισόδημα, φυσικών και νομικών προσώπων, σε συνδυασμό με γραμμικό φόρο (flat tax) με το ίδιο, λογικό, ποσοστό ΦΠΑ και φόρου εισοδήματος (π.χ. 15%). Έτσι ο καταναλωτής προϊόντων και υπηρεσιών θα είχε κίνητρο να ζητάει απόδειξη από τους πάντες και η φοροδιαφυγή θα εξαφανιζόταν εν μιά νυκτί διότι θα καθίστατο ασύμφορη. Με αστυνομικοφορολογικά μέτρα είναι αδύνατον να “παταχθεί”. Το μόνο που πατάσσεται είναι η απόλαυση όσων με τις φορολογημένες οικονομίες τους θέλουν να κάνουν κάτι που το κράτος έχει ονομάσει “πολυτελείας”. (Στα είδη πολυτελείας ενέπιπταν, για πολλά χρόνια, και τα κράνη των μοτοσικλετιστών! Από τη μια, δηλαδή, το κράτος προσπαθούσε να επιβάλει τη χρήση κράνους ως εκ των ων ουκ άνευ για την ασφάλεια του αναβάτη κι από την άλλη το υπερφορολογούσε ως… πολυτελές!).
Ο διωγμός της πισίνας είναι ένα μόνο σύμπτωμα της απολαυσοφοβίας του κράτους. Το χειρότερο είναι πως ένας λαός με 5000 χρόνια θαλασσινής ιστορίας και ναυτοσύνης επιχειρείται να αποκοπεί από τη θάλασσα. Έχεις σκάφος; Είσαι Ωνάσης! Φάε έναν φόρο πολυτελείας στο δόξα πατρί, που έχεις την απαίτηση να απολαμβάνεις τη θάλασσα! Έχεις ιστιοπλοϊκό; Οι μπολσεβίκοι του ΥΠΟΙΚ αποφάσισαν ότι ένα μικρό σκάφος 9 μέτρα, σου κοστίζει 21.000 ευρώ και πρέπει να πληρώσεις φόρο πολυτελούς διαβίωσης 2.730 ευρώ! Όσο μακρύτερο το σκάφος, τόσο αυξάνεται ο φόρος, από ένα σημείο και ύστερα, εκθετικά! Ένα ιστιοπλοϊκό 64 πόδια έχει τεκμήριο €238.500 και φόρο πολυτελείας €31.005! Για σκάφη πάνω από 22 μέτρα, προστίθενται €50.000 τεκμηρίου για κάθε επιπλέον μέτρο μήκους! Να πληρώσουν οι λεφτάδες οι σκαφάτοι, να τους τα πάρουμε για να τα μοιράσουμε στον λαουτζίκο και στους “ευπαθείς και ευάλωτους”! Το ότι τους σκαφάτους τους περιμένουν πώς και πώς στην Τουρκία, στο Μαυροβούνιο και στην… Αλβανία δεν το έχουμε σκεφτεί. Η ασχετοσύνη των “αρμοδίων”, ακόμα και στα στοιχειώδη, αποδεικνύεται από το ότι πρέπει να δηλώσεις το μήκος του σκάφους σε μέτρα και όχι σε πόδια (0,3048 του μέτρου) όπως ισχύει σε όλον τον κόσμο. Tο σύστημα δέχεται μόνο… ακέραιες μονάδες. Ένα σκάφος 17 ποδών είναι 5,18 μέτρα. Θα το δηλώσεις όμως (και θα φορολογηθείς) για 6 μέτρα. Αποτέλεσμα: νεκρή αγορά, μηδαμινά φορολογικά έσοδα (ακόμα κι οι θαλαμηγοί των μεγιστάνων δηλώνονται ως επαγγελματικά σκάφη και δεν πληρώνουν φόρο) και χιλιάδες Έλληνες που θα μπορούσαν να απολαμβάνουν τη θάλασσα, να δίνουν ζωή στα νησιά μας και να μεταδίδουν τις αξίες της ναυτοσύνης στα παιδιά τους, χαζεύουν στα ξένα sites μεταχειρισμένων, καταριούνται τη μοίρα τους και ζηλεύουν τους Αλβανούς και τους Τούρκους!
Αλλά ας πούμε ότι δεν έχεις χρήματα να διαθέσεις σε καμμιά αγορά και το μόνο που θες είναι να πας για μπάνιο και να φας σαρδέλα ψητή σε ένα παραθαλάσσιο ταβερνάκι. Βρίσκεις λοιπόν την ψαροταβέρνα “Το Ηλιοβασίλεμα” και ψάχνεις για τραπέζι. Θα καθίσεις σε κάποιο που είναι στο βάθος του οικοπέδου, κοντά στις τουαλέτες ή σε αυτό που είναι πιο κοντά στη θάλασσα, ακριβώς δίπλα στο κύμα; Ε, στις 99% των περιπτώσεων αυτή η ταβέρνα είναι παράνομη. Θα έπρεπε να βρίσκεται 30 έως 50 μέτρα μακριά από εκεί που φτάνει το χειμέριο κύμα. Γιατί; Έχουμε 15.000 χιλιόμετρα ακτογραμμή. Χωράει τα πάντα! Και ερημικές και οργανωμένες παραλίες και NATURA και 5στερα ξενοδοχεία με δική τους πλαζ και Μάταλα και σπίτια ή ξενοδοχεία που θα κρέμονται από τον βράχο πάνω από τη θάλασσα και εξέδρες σαν κι αυτές που έφτιαξε ο Ροδίτης και έπεσε πάνω του όλο το σύστημα να τον φάει, και μπανγκαλόους πάνω σε πασσάλους και υποβρύχια εστιατόρια και ό,τι φανταστεί το μυαλό σας! Αρκεί όλα αυτά να γίνονται καλόγουστα και ενταγμένα στο φυσικό περιβάλλον. Όλα τα διάσημα σημεία των νησιών μας, από τα “Σύρματα” της Μήλου μέχρι τη “Μικρή Βενετία” της Μυκόνου είναι αυτά που κάποτε το ανθρώπινο χέρι ένωσε με τη θάλασσα. Αν ίσχυε η σημερινή νομοθεσία τους προηγούμενους αιώνες, δεν θα υπήρχε ούτε η Μικρή Βενετία, αλλά ούτε και η μεγάλη! Τα γραφεία των οικολόγων που κυνήγησαν τον Ροδίτη, αλλά και τα σπίτια όλων μας, είναι χτισμένα εκεί που πριν μόλις 100 χρόνια υπήρχαν γεωργικές καλλιέργειες, αμπέλια, δάσος ή και θάλασσα που με την ανθρώπινη παρέμβαση υποχώρησε και οριοθετήθηκε ακόμα και με τσιμέντο για να περπατάμε τα βράδια και να απολαμβάνουμε το θαλασσινό αεράκι. Είναι γραμμένη στο DNA μας η σχέση με τη θάλασσα. Μας έλκει το νερό, από αυτό προερχόμαστε. Γιατί να πάμε κόντρα; Γιατί να μην οριστεί μια ακτή βραχώδης που έτσι κι αλλιώς δεν μπορούν να την προσεγγίσουν οι λουόμενοι και να διατεθεί για κατασκευή ιδιαίτερων boutique hotels που θα κρέμονται από τα βράχια; Όταν βλέπουμε παρόμοιες κατασκευές σε διεθνή αρχιτεκτονικά sites, τι σκεφτόμαστε; Σα δεν ντρέπονται που δεν “σεβάστηκαν” το περιβάλλον; Ή ονειρευόμαστε να είμαστε έστω και για μια νύχτα εκεί; Γιατί να μην κατασκευάσουμε, με σύγχρονο design και ανθεκτικά υλικά, τα σημερινά “Σύρματα” και τη σημερινή “Μικρή Βενετία”; Γιατί η πατέντα του Ροδίτη να μην νομοθετηθεί; Να επιτρέπονται εξέδρες στη θάλασσα για την καλοκαιρινή σεζόν με αυτές κι αυτές τις προδιαγραφές. Όλοι θα είναι ευχαριστημένοι. Και οι λουόμενοι που θα έχουν το δικό τους “κατάλυμα” πάνω από το νερό και ο επιχειρηματίας που θα έχει πελάτες και οι σερβιτόροι από το μεγάλο πουρμπουάρ για το σερβίρισμα μέσα στο νερό (έτσι τουλάχιστον δήλωσαν) και το κράτος από τα έσοδα που θα έχει από το ενοίκιο και από τα κέρδη της επιχείρησης. Φυσικά με αυστηρή επίβλεψη για την τήρηση των τεχνικών και αισθητικών κανόνων, αλλά μέχρι εκεί. Πότε θα περάσουμε από το “απαγορεύεται” στο “να βρούμε τρόπο να το νομιμοποιήσουμε”;
Η ζωή είναι μικρή, κυβερνητικοί σύντροφοι. Και όταν κυνηγάς την απόλαυση του πολίτη έχεις τον πιο καταθλιπτικό λαό του κόσμου. Δεν είναι τυχαίο πως σε μια χώρα, χαρά θεού, που όλοι τη ζηλεύουν και εύχονται να ζούσαν εδώ για πάντα, είμαστε πρωταθλητές στην κατάθλιψη. Η Ελλάδα είναι η πιο αγχωτική και καταθλιπτική χώρα στην Ευρώπη σύμφωνα με όλες τις σχετικές μελέτες και οι Έλληνες οι λιγότερο ευτυχισμένοι από τη ζωή τους.
Όπως νηστικό αρκούδι δεν χορεύει, καταθλιπτικός πολίτης δεν παράγει πλούτο: υλικό και ψυχικό. Δεν χρειάζεται και πολύ μυαλό για να το αντιληφθεί κάποιος αυτό. Αλλά φαίνεται πως η κοινή λογική είναι για τους κυβερνώντες – πράσινους, μπλε και κόκκινους – είδος πολυτελείας. Ευτυχώς που ακόμα δεν φορολογείται.
*Ο Θάνος Τζήμερος είναι επιχειρηματίας, πρώην πρόεδρος της “Δημιουργίας Ξανά”
Πηγή: capital.gr
