Του Ηλία Καραβόλια
Ζούμε στη σκιά συσχετίσεων και διακυμάνσεων μεταξύ προθεσμιακών τιμών και δυνητικών αξιών που γράφονται ερήμην μας (85 $ το βαρέλι πετρελαίου, 2.300 $ η ουγκιά χρυσού, 5,25% επιτόκιο ομολόγων, κ.α.)
Η ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων στον πλανήτη εξαρτάται από τις διαθέσεις και τις ορέξεις μεγαλοτραπεζιτών και μεγαλοχρηματιστών στο Μanhattan και στο City.
Το πλασματικό-χρηματιστικό κεφάλαιο έχει κατοχυρώσει ιστορικά μια μοναδική ιδιότητα: να κυκλώνει τις κοινωνίες στα δίχτυα του φόβου και της ανασφάλειας με τα στοιχήματα και τα πονταρίσματα γιάπηδων πίσω από τις πλατφόρμες υψηλής συχνότητας συναλλαγών στα χρηματιστήρια.
Το μοχλευμένο χρήμα (αέρας) δείχνει τον δρόμο: ποντάρετε στη μετοχή της ανασφάλειας, στο ομόλογο της αβεβαιότητας, στο προθεσμιακό συμβόλαιο της κρίσης. Στην προθεσμιακή αγορά του φόβου κερδίζει όποιος ανοίξει θέσεις υπέρ του αστάθμητου παράγοντα, του απρόβλεπτου.
Δημιουργείται μια ολόκληρη γραμμή συναρμολόγησης του κινδύνου που στηρίζεται στον πυρήνα της ανθρώπινης επιθυμίας.
Στην δεκαετία του 2000, πολλές φτωχές αμερικανικές, μεξικανικές και ασιατικές οικογένειες στις ΗΠΑ δανείστηκαν για να αγοράσουν σπίτι, αν και γνώριζαν ότι δεν μπορούσαν να το ξεπληρώσουν.
Τους δάνειζαν ακριβά οι τράπεζες και κάποιοι τρίτοι επένδυσαν έμμεσα στοιχηματίζοντας (δομημένα πιστωτικά προϊόντα) στο αν τελικά θα αποπληρώνονταν τα σπίτια.
Τη συνέχεια τη γνωρίζουμε όλοι: πτώση αξίας σπιτιών, απλήρωτες δόσεις, ανεξόφλητα δάνεια και εκτεθειμένα μοχλευμένα στοιχήματα (κατάρρευση Lehman Brothers το 2008). Κολοσσοί όπως Bank of America, Goldman Sachs, Morgan Stanley, UBS, Deutsche Bank και κάποιοι άλλοι συνασπισμοί πολυεθνικών συμφερόντων, εμφανίστηκαν ως μεσσίες (αφού πήραν κάποια τρις από τις κεντρικές τράπεζες και τους φορολογούμενους πολίτες κάθε χώρας) για την χρηματοπιστωτική σταθερότητα αλλά ουσιαστικά για να διασώσουν τους ισολογισμούς τους.
Ο χρηματοπιστωτικός καπιταλισμός ξέρει καλά να απλώνει τα πλοκάμια του ώστε να διαχειριστεί κάθε μονάδα ιδρώτα των εργαζομένων και να μυήσει στο όνειρο του χάρτινου πλούτου τον αγρότη, τον συνταξιούχο, τον μισθοσυντήρητο.
Δάνειο, επένδυση, παράγωγα, αντιστάθμιση κινδύνου, έγιναν σχεδόν μαγικές έννοιες (κοινωνικά ιερογλυφικά τα ονόμασε πριν έναν αιώνα ο Μαρξ) : στα πανεπιστήμια τα διδαχθήκαμε ως χρήσιμα εργαλεία αναχαίτισης του ρίσκου.
Η αλήθεια είναι ότι πρόκειται για εργαλεία βιοπολιτικής ώστε η κοινωνική επιθυμία για εύκολο χρήμα να καταλήγει σε κοινωνικοποίηση της ζημίας των στοιχημάτων (το διαμεσολαβητικό έσοδο των μεσαζόντων είναι το μόνο σίγουρο αποτέλεσμα).
Τα σύγχρονα εργαλεία της χρηματοοικονομικής θεωρίας αναλαμβάνουν να ομογενοποιήσουν και να πετάξουν τις επιθυμίες των μαζών στη χοάνη των χρηματιστηρίων.
Στα παίγνια δηλαδή μηδενικού αθροίσματος όπου κέρδη μαζεύουν οι πιο γρήγοροι παίχτες και αυτοί με τη μεγαλύτερη ρευστότητα.
Το σκηνικό περιλαμβάνει την ύπαρξη συστημάτων με σκιώδεις συναλλαγές σε αδιαφανείς μυστικές πλατφόρμες (dark pools), μη εποπτευόμενες από αρχές, που αποτελούν μαύρα κουτιά πληροφόρησης για τους μικρούς παίχτες των αγορών.
Ονόματα όπως Chi-X Eurοpe, Liquidnet, NightVision, DBA, Sigma X, αποτελούν τους κρυφούς τόπους υψηλής συχνότητας συναλλαγών των μεγάλων παιχτών.Κάτι σαν εξωχρηματιστηριακές αγορές, σαν αδιαφανή μικρά ηλεκτρονικά χρηματιστήρια που λειτουργούν ως κόμβοι για arbitrage (εξισορροπητική κερδοσκοπία) στα μεγάλα και γνωστά χρηματιστήρια.
Πρόκειται για «ανώνυμες συναλλαγές υψηλής συχνότητας σε ιδιωτικές πλατφόρμες». Και οι ιδιώτες μέτοχοι σε αυτές τις πλατφόρμες είναι οι γνωστοί άγνωστοι θεματοφύλακες(επενδυτικές τράπεζες) της χρηματιστηριακής οικονομίας…
