Η συμπεριφορά αποτελεί βασικό κριτήριο της ποιότητας ενός ανθρώπου
Του Βασίλειου Γρηγ. Παπαδάκη*
Η αρχή και ο χαρακτήρας διακρίνουν τον αρχηγέτη-αρχηγέτιδα. Ο χαρακτήρας εμφανίζεται κυρίως κατά τη διαχείριση αξιωμάτων. Σχετίζεται με την προσωπικότητα χωρίς να έχει την ίδια έννοια. Η προσωπικότητα περιλαμβάνει το σύνολο των χαρακτηριστικών του ατόμου (νόηση, ιδιοσυγκρασία και τρόπο συμπεριφοράς). Η συμπεριφορά αποτελεί κριτήριο της ποιοτικής στάθμης του ανθρώπου.
Ο Αμερικανός ψυχολόγος John Watson (1878-1958), ιδρυτής της σχολής του συμπεριφερισμού ή μπεχαβιορισμού, στο βιβλίο “Behaviorism”, 1927, υποστηρίζει ότι η ψυχολογία δεν πρέπει να βασίζεται σε αφηρημένες έννοιες όπως η συνείδηση και η βούληση αλλά στη μελέτη και την εμπειρική παρατήρηση της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Ο τρόπος συμπεριφοράς και οι εκδηλώσεις φανερώνουν την ιδιοσυστασία και το χαρακτήρα του ανθρώπου. Η ευγένεια, αξιοπρέπεια, η περιποιημένη εμφάνιση, οι ήρεμες και φυσικές κινήσεις είναι στοιχεία αυτοσεβασμού και ευπρεπούς συμπεριφοράς.
Η επιστήμη της κοινωνιολογίας θεωρεί ότι ο χαρακτήρας διαμορφώνεται από τις βουλητικές διαθέσεις, τα βιώματα, τη νόηση και το συναίσθημα. Θεμελιακοί παράγοντες όπως κληρονομικότητα, οικογένεια, περιβάλλον, παιδεία (η ουσία του αρχαίου και νεοελληνικού πνεύματος), επηρεάζουν το χαρακτήρα και βοηθούν τον άνθρωπο στην αναζήτηση της πνευματικής και ηθικής εξέλιξης.
Υπάρχουν τρεις μέθοδοι αναλύσεως και περιγραφής των χαρακτήρων: Η Βιοτυπολογία εξετάζει τις πιθανές σχέσεις ανάμεσα στη σωματική όψη και την ψυχολογική συμπεριφορά. Η Φυσιογνωμία αναλύει το σύνολο των εξωτερικών γνωρισμάτων. Η Χαρακτηρολογία μελετά τους χαρακτήρες των ανθρώπων, αναπτύχθηκε στη Γαλλία (γνωστή ως γαλλο-ολλανδική Σχολή), από τον Carl Gustav Yung (1875-1961) Ελβετό ψυχολόγο-ψυχίατρο. Ανάλογα με το χαρακτήρα οι άνθρωποι ξεχωρίζουν σε ηθικούς-ανήθικους, λογικούς-επιπόλαιους, ισχυρούς-αδύναμους. Με γνώμονα τον τρόπο συμπεριφοράς σε ευγενείς – χυδαίους.
Εξαιτίας της μιμητικότητας των παιδιών (ο Αριστοτέλης χαρακτήρισε τον άνθρωπο «μιμητικό όν») είναι επιβεβλημένο να υπάρχουν στο οικογενειακό περιβάλλον εξαίρετα πρότυπα τα οποία θα επηρεάσουν την διάπλαση του χαρακτήρα, την προσαρμοστικότητα και την συμπεριφορά των νεαρών ατόμων. Γονείς, δάσκαλοι και εθνοπατέρες να καταστούν άξιοι για μίμηση. Να είναι ιδιαζόντως προσεκτικοί στη συμπεριφορά, φρασεολογία και λεξιλόγιο που χρησιμοποιούν ώστε να εμφυσήσουν στους νέους τη φιλοτιμία, εργατικότητα, ακεραιότητα (αδέκαστο του χαρακτήρα) και την ευγενή φιλοδοξία.
«Οι νέοι είναι φιλότιμοι και μεγαλόψυχοι», Αριστοτέλης.
*Επίτιμο και βραβευμένο μέλος της Ένωσης Ευρωπαίων Δημοσιογράφων
