John Peet, political and Brexit editor, The Economist
Ο John Peet, political and Brexit editor του Economist ξεκίνησε τις εργασίες του συνεδρίου καλωσορίζοντας τους συνέδρους και ευχόμενος η επόμενη συνάντηση να είναι δια ζώσης. Τόνισε ότι η χρονιά είναι δύσκολη για όλους και προέβλεψε πτώση του ΑΕΠ κατά 7% στην ΕΕ και 6% στην Κύπρο. Συνέχισε λέγοντας ότι ωστόσο αναμένεται ταχεία ανάκαμψη. Το συνέδριο θα εξετάσει είπε και την πολιτική σημασία της ανατολικής Μεσογείου, τις εκλογές στις ΗΠΑ, αλλά και την έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ. Η σχέση, είπε, του ΗΒ με την ΕΕ θα συνεχίσει να εξελίσσεται και μετά την έξοδο, και θα επηρεάσει και την Κύπρο.
Νίκος Αναστασιάδης, πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας (βιντεοσκοπημένο μήνυμα)
Ο Νίκος Αναστασιάδης, πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, ξεκίνησε τονίζοντας την προσπάθεια η Κύπρος να αποτελέσει ένα μοντέρνο και ανταγωνιστικό επιχειρηματικό κέντρο, επισημαίνοντας ωστόσο τις πρωτοφανείς προκλήσεις που θέτει η διαχείριση της πανδημίας του κωρονοϊού. Επισήμανε δε ότι, με το δεύτερο κύμα της πανδημίας σε εξέλιξη, οι προκλήσεις αφορούν, όχι μόνο την προστασία της ανθρώπινης ζωής, αλλά και του βιοτικού επιπέδου και εν τέλει και της ίδιας της κοινωνικής συνοχής. Τόνισε ότι η συλλογική αντιμετώπιση και ο επιμερισμός των βαρών είναι υψίστης σημασίας για να επιτύχει η Ευρώπη την βέλτιστη αντιμετώπιση του φαινομένου. Εξήρε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τις προσπάθειές της να εξασφαλίσει εμβόλια για το σύνολο του Ευρωπαϊκού πληθυσμού. Για την Κυπριακή οικονομία τόνισε ότι αναμένεται σημαντική ανάκαμψη το 2021, μετά από μία δύσκολη χρονιά όπου η χώρα χρειάστηκε να κάνει χρήση αποθεμάτων που είχε δημιουργήσει με ιστορικά πλεονάσματα. Η ανάκαμψη θα βασιστεί, είπε, εν μέρει και στα χρήματα που διασφάλισε η Κύπρος από την ΕΕ μέσω των προγραμμάτων SURE και RRF. Παρότι η προτεραιότητά μας παραμένει η πανδημία, είπε ο κος Αναστασιάδης, και η μετά – Covid εποχή περιλαμβάνει παγκόσμιες προκλήσεις όπως η κλιματική αλλαγή που απαιτούν παγκόσμια ανταπόκριση και ενισχυμένες συμμαχίες. Κατέληξε λέγοντας ότι δυστυχώς η Τουρκία συστηματικά και συνειδητά κλιμακώνει εντάσεις με ενέργειες που αντιβαίνουν στο διεθνές δίκαιο. Έκλεισε εκφράζοντας την ελπίδα ότι η Τουρκία κάποια στιγμή θα αντιληφθεί ότι πρέπει να δημιουργηθούν συνθήκες διαλόγου. Η προτεραιότητά μας, είπε, παραμένει η επανένωση του νησιού σε μία ομοσπονδιακή, διζωνική, δικοινοτική αλλά ανεξάρτητη χώρα.
Στέλλα Κυριακίδου, επίτροπος υγείας και ασφάλειας τροφίμων, Ευρωπαϊκή Επιτροπή (βιντεοσκοπημένο μήνυμα)
Στο δεύτερο πάνελ, με τίτλο η αλληλεγγύη στην Ευρώπη, η επίτροπος υγείας και ασφάλειας τροφίμων Στέλλα Κυριακίδου ξεκίνησε την ομιλία της λέγοντας ότι το 2020 υπήρξε μία χρονιά προκλήσεων κατά την οποία ο κόσμος έχει υποφέρει. Εξήγησε ότι η Κύπρος υπήρξε πιο επιτυχημένη στη διαχείριση της κρίσης και εξήρε την προσπάθεια του προσωπικού της πρώτης γραμμής αλλά και του Κυπριακού λαού. Μας θύμισε, είπε η κα Κυριακίδου, αυτή η κρίση τη σημασία της υγείας τονίζοντας πόσο εύθραυστη είναι η κοινωνία μας. Μας ενέτεινε επίσης και τις δομικές δυσλειτουργίες των συστημάτων της υγείας μας που οδήγησαν, για παράδειγμα, σε περιορισμούς των εξαγωγών και αχρείαστη συσσώρευση φαρμάκων στην αρχή της κρίσης. Όμως, η αλληλεγγύη είναι υψίστης σημασίας σε αυτές τις περιπτώσεις και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καλεί για συντονισμό και κοινό σκοπό. Σε αυτό το πλαίσιο, και χωρίς να υποτιμάται η σημασία της τήρησης των μέτρων κοινωνικής απόστασης και ατομικής υγιεινής, η Επιτροπή έλαβε μέτρα για τον συντονισμό όπου παρατηρούνται ελλείψεις ιατρικού εξοπλισμού, ενώ ευελιξία δεν συνοδεύεται από συμβιβασμούς σε θέματα ασφαλείας. Η ευρωπαϊκή στρατηγική για το φάρμακο έχει ταυτόχρονα αναδείξει και το ρόλο των χωρών, οι οποίες πλέον λαμβάνουν και συγκεκριμένες συστάσεις. Τέλος, τόνισε ότι η αυτή η κρίσης δεν είναι μόνο υγειονομική. Η Επιτροπή έχει κινήσει όλους τους πόρους στη διάθεσή της και μέσω του προγράμματος SURE έχει ήδη ξεκινήσει να παρέχει βοήθεια για την οικονομική στήριξη αυτών που πρέπει να απέχουν από την εργασία τους και την στήριξη της εργασίας. Η επίτροπος κατέληξε λέγοντας ότι η στρατηγική μας αφορά τόσο τη διαχείριση της τρέχουσας κρίσης όσο και την βελτίωση της ανθεκτικότητάς μας.
Ιερόθεος Παπαδόπουλος, επικεφαλής, Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Κύπρο
Συνεχίζοντας ο κος Ιερόθεος Παπαδόπουλος, επικεφαλής της αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Κύπρο επισήμανε πρώτα το ευρωβαρόμετρο για την υγεία. Το 78% των Κυπρίων είπε είναι ευχαριστημένοι με το πως αντέδρασε η χώρα τους και 59% με το πως αντέδρασε η Ευρώπη. Πέντε συμβόλαια για εμβόλια έχουν ήδη συναφθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η παραπληροφόρηση, είπε, είναι κάτι που προσπαθεί να αντιμετωπίσει η ΕΕ. Το τελευταίο σημείο είναι η οικονομική στήριξή της Κύπρου – συνολικά πάνω από €2,6 δις. Η Επιτροπή ενεργοποίησε μία ρήτρα για πρώτη φορά για χαλάρωση της δημοσιονομικής πολιτικής σε όλα τα κράτη αλλά έδωσε και τη δυνατότητα οι χώρες να βοηθήσουν εταιρείες χωρίς αυτό να θεωρηθεί παράνομες κρατικές ενισχύσεις.
Θεόδωρος Τρύφων, πρόεδρος, Πανελλήνια Ένωση Φαρμακοβιομηχανίας (ΠΕΦ), μέλος ΔΣ, ΣΕΒ
Ο κος Θεόδωρος Τρύφων, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Φαρμακοβιομηχανίας, αναφέρθηκε σε θέματα παραγωγής φαρμάκων και πρόσβασης Ευρωπαίων πολιτών στα φάρμακα. Ο ρόλος της ευρωπαϊκής φαρμακοβιομηχανίας είναι σημαντικός, έχουμε τη δυνατότητα να παράγουμε και γενόσημα και καινοτόμα φάρμακα, σημείωσε, τονίζοντας ότι ο κλάδος απασχολεί πάνω από 190.000 άτομα. Ο ίδιος έκανε λόγο για εν εξελίξει στρατηγικά σχέδια με 5ετή ορίζοντα, μιλώντας για την ανάγκη δημιουργίας νέων φαρμάκων αλλά και επιπλέον κονδυλίων, τα οποία θα ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητα του κλάδου. Όσον αφορά τις τρίτες χώρες, πρέπει να εξετάσουμε και τις στρατηγικές συνεργασίες μας και να εξασφαλίσουμε ότι οι Ευρωπαίοι πολίτες έχουν πρόσβαση σε επαρκή και ασφαλή φάρμακα, συμπλήρωσε ο κος Τρύφων.
Χριστόφορος Χατζηκυπριανού, διευθύνων σύμβουλος & πρόεδρος του συμβουλίου, Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου
Ο διευθύνων σύμβουλος & πρόεδρος του συμβουλίου του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου, Χριστόφορος Χατζηκυπριανού, τόνισε ότι και στον τομέα της εκπαίδευσης η επίδραση της πανδημίας ήταν σημαντική, αναγκάζοντας την ακαδημαϊκή κοινότητα να προσαρμοστεί ταχύτατα στα νέα δεδομένα της εξ αποστάσεως λειτουργίας. Σημείωσε, δε, ότι πέρα από την αρχική και επείγουσα προσαρμογή, οφείλουμε να εξετάσουμε πως θα εξελιχθεί η εξ’ αποστάσεως ή η συνδυασμένη διδασκαλία στο μέλλον ώστε να διασφαλίσουμε την υψηλή ποιότητα. Επίσης σημαντική είναι και η επίδραση στην ερευνητική κοινότητα τόσο ως προς τη δημοσιότητα αλλά και ως προς τη ζήτηση για κάποιες ειδικότητες. Κατέληξε λέγοντας ότι στο μέλλον οι συνεργασίες θα αποτελέσουν σημαντικό πυλώνα. Παρουσιάζεται συνεπώς μία σημαντική ευκαιρία για την Κύπρο, που είναι σε αναζήτηση νέου οικονομικού μοντέλου. Η οικονομία της γνώσης πρέπει να είναι η κινητήριος δύναμη μακροπρόθεσμα, και η εκπαίδευση είναι η ραχοκοκαλιά αυτής της προσπάθειας. Μόνο έτσι μπορούμε να περιμένουμε πραγματικό μετασχηματισμό της βιομηχανίας και της οικονομίας.
Nicholas Burns, πρώην υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ
Ο Nicholas Burns, πρώην υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, ανέλυσε την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ στην Ανατολική μεσόγειο λέγοντας ότι η συγκυρία στις ΗΠΑ είναι πολύ ενδιαφέρουσα γιατί ο νέος πρόεδρος Biden ανακοινώνει τη σύνθεση της κυβέρνησής του, που περιλαμβάνει και μία νέα θέση σχετικά με την κλιματική αλλαγή. Είμαστε επιτέλους ελεύθεροι από την πιο αδύναμη προεδρία των ΗΠΑ, τόνισε χαρακτηριστικά, λέγοντας ότι οι ΗΠΑ μπορούν να σταθούν τώρα ως καλύτερος σύμμαχος στην Κύπρο και στην Ελλάδα καθώς και να ξαναγίνουν πλήρες μέλος στον παγκόσμιο οργανισμό υγείας. Σε σχέση με την Κίνα τόνισε ότι οι δύο χώρες είναι οι μεγαλύτερες παραγωγοί διοξειδίου του άνθρακα κάτι στο οποίο πιθανόν να συνεργαστούν. Μίλησε με θετικά λόγια για τις σχέσεις ΗΠΑ και Ελλάδας, ενώ σημείωσε ότι οι τουρκικοί ισχυρισμοί δεν ευσταθούν και πως οι ΗΠΑ -αλλά και η Ευρωπαϊκή Ένωση- θα πρέπει να το τονίσουν αυτό στην Τουρκία.
Νίκος Χριστοδουλίδης, υπουργός Εξωτερικών της Κύπρου
Προσπαθούμε να αναπτύξουμε την ευελιξία μας εν μέσω της κρίσης, δεν μιλάμε όμως μόνο για μία υγειονομική κρίση, είπε ο Νίκος Χριστοδουλίδης, υπουργός Εξωτερικών της Κύπρου, ο οποίος εξέφρασε την εκτίμηση ότι στην Ανατολική Μεσόγειο, αν και δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή ξεκάθαρη εικόνα διεξόδου από τα ζητήματα, μπορεί να υπάρξει σύγκλισή απόψεων. Στην περιοχή υπάρχουν 20,000 κυβικοί τόνοι φυσικού αερίου που σημαίνει ότι μπορεί να γίνει ενεργειακά ανεξάρτητη. Τα οικονομικά έργα μπορούν να θεωρηθούν και πολιτικά έργα καθώς μπορούν να συμβάλουν στη σταθερότητα της περιοχής, σημείωσε, τονίζοντας ότι η Κύπρος έχει συνάψει σειρά συμφωνιών με στόχο μακροπρόθεσμες σχέσεις στην περιοχή. Οι συνεργασίες που θέλουμε να κάνουμε επεκτείνονται σε όλα τα κράτη που αποδέχονται το κράτος δικαίου της Κύπρου. Παρότι η πανδημία οδήγησε σε μία απομόνωση και αποστασιοποίηση των κρατών, στην Κύπρο υπάρχει μία συνεργατική αντιμετώπιση. Είμαι πεπεισμένος, είπε κλείνοντας, ότι η συνεργασία που υπάρχει σε αυτή την περιφέρεια θα μπορούσε να οδηγήσει και σε δημιουργία ενός νέου φορέα πολυπλευρικότητας που θα απέφερε οφέλη σε όλους τους εμπλεκόμενους. Η Τουρκία μακροπρόθεσμα θα αντιληφθεί έτσι ότι δεν έχει κανένα συμφέρον από τη σύγκρουση, την αντιπαράθεση.
Νίκος Δένδιας, υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας
Ο Νίκος Δένδιας, υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας, είπε ότι οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις είναι στα καλύτερά τους. Υπάρχουν πολλά ζητήματα κοινού ενδιαφέροντος. Η ενέργεια είναι ένα από αυτά. Τα κράτη της περιοχής ευελπιστούν σε λύσεις που θα είναι επωφελείς για όλα. Για την εκμετάλλευση των πόρων χρειαζόμαστε σταθερότητα, και αυτό επιθυμούν και οι περισσότερες χώρες. Η Ελλάδα και η Κύπρος έχουν έτσι προχωρήσει σε διμερείς και τριμερείς συμφωνίες και όλα τα κράτη είναι ευπρόσδεκτα να συμμετέχουν σε αυτές τις πρωτοβουλίες αρκεί να δέχονται το διεθνές δίκαιο. Η Ελλάδα έχει προχωρήσει στην αποσαφήνιση των οικονομικών ζωνών, όπως και η Κύπρος. Η αποσαφήνιση των ΑΟΖ γίνεται στα πλαίσια της καλής γειτονίας. Ενώ η ενέργεια μπορεί να αποτελέσει μέσο συνεργασίας και σταθερότητας δυστυχώς κάποιοι βλέπουν ευκαιρία να επιβληθούν. Αυτό δυστυχώς ακολουθείται από τη γείτονά μας που παρεμβαίνει στη Συρία, στη Λιβύη ενώ ταυτόχρονα προκαλεί το διεθνές δίκαιο με τη στάση της. Είναι σημαντικό να δούμε τα θετικά σε όσα συμβαίνουν. Η εύρεση κοιτασμάτων είναι μία ευκαιρία για όλες τις χώρες να ζήσουν ειρηνικά. Όταν κάποιος ακολουθεί επιθετικές ενέργειες απέναντι στην Κύπρο χάνει τη μεγαλύτερη εικόνα που είναι οι σχέσεις που έχει η Κύπρος με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η στάση της Τουρκίας στην ευρύτερη περιοχή είναι του ταραχοποιού. Η Τουρκία μπορεί να αποτελέσει μέρος αυτής της ομάδας συνεργασίας αρκεί να αποδεχθεί τους κανόνες του διεθνούς δικαίου και του δικαίου της θάλασσας. Εμείς επιλέγουμε τον ρόλο της διπλωματίας και δε θέλουμε τις μονομερείς ενέργειες.
Χαράλαμπος Πετρίδης, υπουργός Άμυνας της Κύπρου
Ο Χαράλαμπος Πετρίδης, υπουργός Άμυνας της Κύπρου, σημείωσε ότι η ειρήνη και η σταθερότητα της ανατολικής Μεσογείου δεν είναι κάτι που εναπόκειται αποκλειστικά στην Κύπρο. Όπως ξέρετε η Τουρκία συνεχίζει τις προκλήσεις. Μας λυπεί το γεγονός ότι η Τουρκία λειτουργεί μονομερώς, λειτουργεί παράνομα. Αυτή η κλιμάκωση των εντάσεων σημαίνει ότι είναι ακόμη υψηλότερη προτεραιότητα η Ευρωπαϊκή Ένωση να δημιουργήσει έναν τρόπο αντιμετώπισης αυτής της στάσης. Μάλλον η Τουρκία προσπαθεί να παγιώσει μία διαίρεση και προωθεί τη λύση των δύο κρατών, κάτι που είναι ενάντια στο ευρωπαϊκό ενωσιακό και διεθνές δίκαιο. Οι εταίροι μας έχουν ήδη επιδείξει αλληλεγγύη και η ΕΕ καλείται να επιδείξει και διπλωματική δεινότητα. Παρά τις κλιμακούμενες εντάσεις εμείς θέλουμε να είμαστε καλοί γείτονες απέναντι σε όλα τα κράτη της περιοχής. Θα θέλαμε να προσκαλέσουμε την Τουρκία να αποδεχθεί το κράτος δικαίου και το διεθνές δίκαιο για να καταλήξουμε σε μία συμφωνία και όσον αφορά την ενέργεια και όσον αφορά την Κύπρο. Δυστυχώς το μέλλον είναι συγκεχυμένο και θαμπό ωστόσο κάθε απάντηση πρέπει αν βασίζεται στο διεθνές δίκαιο και τις αρχές της καλής γειτονίας. Μπορούμε και θέλουμε να προάγουμε τη σταθερότητα και την ειρήνη στην περιοχή. Πρέπει να αυξηθεί σταδιακά η πίεση από την Ευρωπαϊκή Ένωση ώστε να πειστεί η Τουρκία ότι η συνεργασία είναι προς το συμφέρον της.
Θάνος Ντόκος, σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του πρωθυπουργού της Ελλάδας
Ο Θάνος Ντόκος, σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του πρωθυπουργού της Ελλάδας, ξεκίνησε λέγοντας ότι η Μεσόγειος ήταν πάντα μία θάλασσα αναταραχής. Είναι ένα σύνθετο περιβάλλον όσον αφορά την ασφάλεια ενώ δεν υπάρχει και αρχιτεκτονική που να αφορά την ασφάλεια. Τριμερείς συμφωνίες θα είναι ο πυρήνας μίας αρχιτεκτονικής της ασφάλειας. Όλοι θα μπορούν να συμμετέχουν. Υπό αυτές τις συνθήκες η Τουρκία θα μπορεί να συμμετέχει. Η Τουρκία παραπονιέται ότι έχει απομονωθεί. Ναι έχει απομονωθεί γιατί συμπεριφέρεται επιθετικά προς πολλές χώρες. Ναι είναι ευπρόσδεκτή και η Τουρκία αλλά θα πρέπει να σταματήσει την επιθετική της πολιτική. Πιστεύω ότι η Τουρκία θα τροποποιήσει τη στάση της.
Σπύρος Οικονομίδης, αναπληρωτής καθηγητής διεθνών σχέσεων και Ευρωπαϊκής πολιτικής, London School of Economics (LSE), αναπληρωτής διευθυντής, Ελληνικό Παρατηρητήριο (Hellenic Observatory)
Ο Σπύρος Οικονομίδης, αναπληρωτής καθηγητής διεθνών σχέσεων και Ευρωπαϊκής πολιτικής του London School of Economics και αναπληρωτής διευθυντής του Ελληνικού Παρατηρητηρίου (Hellenic Observatory), είπε ότι όσον αφορά τα κοιτάσματα στην ανατολική Μεσόγειο έχει γίνει τόσο πολιτικό θέμα που έχει χάσει την αξία που είχε. Αυτό που συμβαίνει αυτή τη στιγμή στην περιοχή είναι ένα πολιτικό παιχνίδι. Αυτό που βλέπουμε είναι μία αυστηροποίηση των σχέσεων που συμπεριλαμβάνει και κάποιος παίχτες εκτός περιοχής που όμως έχουν επιρροή. Αυτό που έχουμε δει πρόσφατα είναι ότι στην ανατολική μεσόγειο δημιουργούνται προβλήματα που είναι δύσκολο να επιλυθούν για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η ΕΕ πρέπει βέβαια να προασπίσει τα συμφέροντα των μελών της (Ελλάδας και Κύπρου) αλλά και να διαμορφώσει τις συνεργασίες της. Η ΕΕ θα υποκύψει σε γεωπολιτικά διλήμματα ή θα προασπίσει τα συμφέροντα των μελών της;
Klaus Regling, διευθύνων σύμβουλος, Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM)
Μείωση της εξάρτησης από τον τουρισμό, προώθηση διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και αξιοποίηση των ευρωπαϊκών μέτρων στήριξης θα καταστήσουν την κυπριακή οικονομία πιο ανθεκτική, με βάση τα όσα ανέφερε στο συνέδριο του Economist ο διευθύνων σύμβουλος του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM), Klaus Regling.
Μιλώντας ευρύτερα για την ανάκαμψη στην Ευρώπη μετέφερε τις προβλέψεις που θέλουν την οικονομική δραστηριότητα στη ζώνη του ευρώ να επιστρέφει στα προ κρίσης επίπεδα το 2022, με την ανάκαμψη να εξελίσσεται άνισα μεταξύ των κρατών μελών.
Αναφέρθηκε στην αντίδραση της Ευρώπης μιλώντας για τρία δίχτυα ασφαλείας αξίας 540 δισ. ευρώ: την υποστήριξη του ESM προκειμένου οι χώρες μέλη να καλύψουν έξοδα υγειονομικής περίθαλψης, το πρόγραμμα SURE και το ταμείο εγγυήσεων της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων. Πρόσθεσε τα μέτρα νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ που σταθεροποίησαν τις χρηματοπιστωτικές αγορές αλλά και το σχέδιο ανάκαμψης της ΕΕ “Next Generation EU” ύψους 750 δισ. ευρώ. Ο κ. Regling τόνισε ότι όλα τα μέτρα σχεδιάστηκαν με τρόπο ώστε όσες χώρες πλήττονται περισσότερο να λάβουν μεγαλύτερη υποστήριξη.
Έτσι, όπως είπε, η Κύπρος θα λάβει ένα σημαντικό μέρος από τα ευρωπαϊκά κονδύλια, που θα δώσουν στη χώρα την ευκαιρία να συνεχίσει τις προσπάθειες για μεταρρύθμιση. Τόνισε ότι πέρα από τις ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες οι κυβερνήσεις απάντησαν στην κρίση και με εθνικά μέτρα και στο πλαίσιο αυτό, όπως είπε, η κυπριακή κυβέρνηση προσέφερε ένα πακέτο στήριξης περίπου 1,7 δισ. ευρώ ή 8% του ΑΕΠ, που μετριάζει τον άμεσο αντίκτυπο της κρίσης σε εργαζόμενους και επιχειρήσεις.
Μιλώντας για τις προκλήσεις με τις οποίες είναι αντιμέτωπη η κυπριακή οικονομία, σημείωσε μεταξύ άλλων τη σημαντική έκθεση στον τουρισμό, επισημαίνοντας ότι η Κύπρος θα μπορούσε να κάνει την οικονομία της πιο ανθεκτική μειώνοντας την εξάρτησή της από τον τουρισμό ενώ εστιάζοντας στον τραπεζικό κλάδο σημείωσε μεταξύ άλλων ότι το ποσό των μη εξυπηρετούμενων δανείων στους ισολογισμούς των κυπριακών τραπεζών έχει μειωθεί δραστικά από 25 σε 5 δισ. ευρώ από το 2010, παραμένει ωστόσο σε υψηλά επίπεδα. Πρόσθεσε ότι η κυπριακή κυβέρνηση αντιμετώπισε εν μέρει αυτό το ζήτημα αλλά το νομικό πλαίσιο πρέπει να ενισχυθεί περαιτέρω.
Τέλος μιλώντας συνολικά για την Ευρώπη αναφέρθηκε στις μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται για την ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης, την ένωση των κεφαλαιαγορών και την ανάπτυξη ενός μέσου δημοσιονομικής σταθερότητας που θα βοηθήσει στην προστασία των οικονομιών της ευρωζώνης έναντι μελλοντικών κρίσεων.
Jeroen Dijsselbloem, πρόεδρος, Dutch Safety Board, πρώην πρόεδρος, Eurogroup
Την ταχύτερη απόκριση τόσο των κυβερνήσεων των χωρών όσο και της ΕΕ στην τρέχουσα κρίση τόνισε ο Jeroen Dijsselbloem, πρόεδρος του Dutch Safety Board και πρώην πρόεδρος του Eurogroup. Αναφέρθηκε ειδικότερα στα ταμεία, τα εργαλεία και τα σχέδια που έχουν προετοιμαστεί ενώ έκανε ειδική αναφορά και στην ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης, μια συζήτηση, που, όπως είπε, έχει ανοίξει για τα καλά στην Ολλανδία.
Πρόσθεσε ότι πρέπει να υπάρξει πλήρης αναδιάρθρωση του τραπεζικού τομέα διασυνοριακά ενώ έδωσε έμφαση και στο θέμα των κεφαλαιαγορών σημειώνοντας ότι γίνεται όλο και πιο τεχνοκρατικό το θέμα. Ανέφερε ενδεικτικά ότι επλήγησαν στην Ευρώπη περισσότερο απ’ ότι στις ΗΠΑ, γεγονός που σχετίζεται με το ότι το μοντέλο χρηματοδότησης είναι διαφορετικό, με πάνω από το 40% στην ΕΕ να γίνεται μέσω δανεισμού από τράπεζα σε τράπεζα. Άρα υπάρχει μεγαλύτερη εξάρτηση των οικονομιών από τις κεφαλαιαγορές στην Ευρώπη και κατά συνέπεια, όπως εξήγησε χρειάζονται καλύτερες, βαθύτερες και πιο ολοκληρωμένες κεφαλαιαγορές.
Κατά την άποψη του κ. Dijsselbloem η ΕΕ έχει μακρά παράδοση ενίσχυσης των θεσμών σε περιόδους κρίσης και αυτό παρακολουθούμε στην τρέχουσα συγκυρία, που δίνει την ευκαιρία προετοιμασίας για μελλοντικές προκλήσεις. Στο πλαίσιο αυτό αναφέρθηκε ειδικότερα στον δρόμο που ανοίγεται για να αναδειχθεί το ζήτημα του χρέους σε ενωσιακό επίπεδο. Το βήμα που έγινε εν μέσω κρίσης ήταν σημαντικό, όπως σημείωσε, προσθέτοντας ότι περαιτέρω μέτρα για την ενοποίηση της ΕΕ πρέπει να διατηρούν την έννοια της ευθύνης και της λογοδοσίας και πρέπει τα κονδύλια να δαπανώνται στο πλαίσιο συγκεκριμένων αρχών, καθώς εάν δεν συμβεί αυτό θα γυρίσουμε πολλά χρόνια πίσω.
Χάρης Γεωργιάδης, αναπληρωτής πρόεδρος, Δημοκρατικός Συναγερμός, τ. υπουργός οικονομικών, Κυπριακή Δημοκρατία
Βρισκόμαστε σε αχαρτογράφητα νερά τόνισε Χάρης Γεωργιάδης, τ. υπουργός οικονομικών της Κύπρου και αναπληρωτής πρόεδρος του Δημοκρατικού Συναγερμού, αναφερόμενος σε μια κρίση, που όπως είπε, συμβαίνει μια φορά στα 100 με 200 χρόνια, αλλά παρόλα αυτά εμφανίστηκε σχετικά αισιόδοξος για τις προοπτικές της κυπριακής οικονομίας. Αναμένεται μια συρρίκνωση περίπου 5-6% του ΑΕΠ και μια σημαντικότερη ανάκαμψη την επόμενη χρονιά, αν και όπως τόνισε στις παρούσες συνθήκες οι προβλέψεις είναι δύσκολες.
Ο κ. Γεωργιάδης αναφέρθηκε επίσης στις υψηλές προσδοκίες που καλλιεργούν τα εμβόλια, κάτι που δημιουργεί θετικότερο κλίμα στην αγορά και βοηθά κατά συνέπεια το κλίμα και στην οικονομία. Προέβλεψε ότι η κρίση δεν θα είναι μεγάλης διάρκειας και μετατόπισε το κέντρο βάρους της συζήτησης στην διερεύνηση του πώς θα δομείται η οικονομία μετά την πανδημία. Εξήγησε δε ότι στο νέο περιβάλλον αν υπάρχουν τα κατάλληλα εφόδια μπορεί να επιτευχθεί ισχυρή ανάκαμψη κι έκανε μεταξύ άλλων αναφορά στην υποστήριξη και τη μόχλευση στον κλάδο των τραπεζών ώστε αυτές να είναι σε θέση να ανοίξουν τις πιστωτικές γραμμές ενώ πρόσθεσε τη σημασία των πρωτοβουλιών σε πολιτικό επίπεδο.
Ευγένιος Ευγενίου, διευθύνων σύμβουλος, PwC Κύπρου
Πολλές επιχειρήσεις επηρεάστηκαν με διαφορετικούς τρόπους από την τρέχουσα κρίση σύμφωνα με τον Ευγένιο Ευγενίου, διευθύνοντα σύμβουλο της PwC Kύπρου, που έβαλε στη συζήτηση την παράμετρο της διαφορετικής προσέγγισης των τομέων της οικονομίας στον σχεδιασμό των πολιτικών στο νέο περιβάλλον που αναδύεται. Σημείωσε ότι στην παρούσα φάση επιχειρείται να δημιουργηθούν κάποια σενάρια ώστε να υπάρχει η σχετική προετοιμασία για το μέλλον και άρα να καταστούν πιο έτοιμες οι επιχειρήσεις ενόψει της διαταραχής που εξελίσσεται σε πολλά επίπεδα.
Όπως ανέφερε μεταξύ άλλων ο κ. Ευγενίου χρειάζονται νέα μοντέλα που θα αξιοποιούν αποτελεσματικά εργαλεία στο πλαίσιο της πράσινης οικονομίας κάνοντας μεταξύ άλλων μνία στο πρόγραμμα Next Generation της ΕΕ και τονίζοντας τις ευκαιρίες που αναδύονται. Αναφέρθηκε ειδικότερα στην στροφή στη βιωσιμότητα με εστίαση στη στήριξη των κλάδων που πλήττονται αλλά και νέους που αναδύονται ενώ τόνισε την ανάγκη συνέχισης των μεταρρυθμίσεων ειδικά στον τραπεζικό τομέα.
Χάρης Πουαγκαρέ, αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος, Τράπεζα Κύπρου
Η πανδημία του ιού Covid-19 σταμάτησε την ανάκαμψη και βύθισε την οικονομία της Κύπρου σε μια βαθιά ύφεση, σύμφωνα με τον Χάρη Πουαγκαρέ, αναπληρωτή διευθύνοντα σύμβουλο της Τράπεζας Κύπρου, που αναφέρθηκε στις προβλέψεις του Υπουργείου Οικονομικών για μείωση του πραγματικού ΑΕΠ στη χώρα κατά περίπου 5,5% κι ενώ είχε προηγηθεί σημαντική ανάκαμψη τα τελευταία 5 χρόνια, με μέσο ετήσιο ρυθμό 4,6% και με πλεονασματική θέση στον κρατικό προϋπολογισμό, το δημόσιο χρέος σε μια φθίνουσα πορεία και τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια σε τροχιά μείωσης. Όπως σημείωσε πάντως, οι προοπτικές για το 2021 είναι θετικές, ενώ η ανάπτυξη αναμένεται να κυμανθεί μεταξύ 3% και 4%, με τη βοήθεια του ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης.
Ο κ. Χάρης Πουαγκαρέ τόνισε πάντως ότι υπάρχουν προκλήσεις, όπως το γεγονός ότι ο Covid-19 θα συνεχίσει να αποτελεί πρόβλημα το 2021. Έκανε ειδική αναφορά στις αναγκαίες διαρθρωτικές αλλαγές και ειδικότερα στην μετάβαση στην ψηφιακή και πράσινη οικονομία, τάσεις που προϋπήρχαν και επιταχύνθηκαν λόγω της πανδημίας. Ως καταλύτες παρουσίασε την εύρεση της σωστής ισορροπίας ρευστότητας σε βιώσιμες επιχειρήσεις και χρηματοδότηση της ανάπτυξης, καθώς και την διαχείριση του επιχειρηματικού μετασχηματισμού, με το τραπεζικό σύστημα να καλείται να διαδραματίσει ηγετικό ρόλο ώστε να διασφαλιστεί η αποτελεσματική επανεκκίνηση της οικονομίας.
Μιχάλης Αθανασίου, εκτελεστικός διευθυντής Διεύθυνσης Αγορών, Μεγάλων και Διεθνών Επιχειρήσεων, Τράπεζα Κύπρου
Αισιόδοξος ότι οι τράπεζες μπορούν να διαχειριστούν τις προκλήσεις, παρά τα προβλήματα που δημιούργησε η οικονομική κρίση που προηγήθηκε, εμφανίστηκε ο Μιχάλης Αθανασίου, εκτελεστικός διευθυντής Διεύθυνσης Αγορών, Μεγάλων και Διεθνών Επιχειρήσεων της Τράπεζας Κύπρου. Κληθείς ειδικότερα να σχολιάσει το μοντέλο της bad bank στη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων εξήγησε ότι υπάρχουν πολλά προβλήματα και τα πράγματα θα είναι δύσκολα. Εξήγησε όμως ότι αν και χρειάζεται η δημόσια παρέμβαση θα πρέπει να αφήνεται δυνατότητα και στον ιδιωτικό τομέα να λειτουργεί. Τόνισε επίσης ότι παρά το γεγονός ότι ο κλάδος των τραπεζών είναι ευάλωτος, σε μια συγκυρία που το ζητούμενο είναι η αναχαίτιση της ύφεσης και η επίσπευση της ανάκαμψης, ο κλάδος μπαίνει στην κρίση από θέση ισχύος και έδωσε έμφαση στα στοιχεία της Τράπεζας Κύπρου που δείχνουν την πρόοδο που έχει σημειωθεί στον τομέα της διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων.
Αναφέρθηκε στην πρόκληση της ψηφιακής εποχής, την οποία οι τράπεζες πρέπει να καλοδεχτούν αλλά και στα μέτρα που έχουν ληφθεί, διαρθρωτικά και διοικητικά, τα οποία καθιστούν το τραπεζικό σύστημα ικανό να στηρίξει την οικονομία, η οποία όπως σημείωσε πρέπει να βρει τρόπο να εξασφαλίσει συνεχή ροή κεφαλαίων. Μίλησε για την απόκριση σε επίπεδο Κεντρικών Τραπεζών και ΕΕ και τόνισε καταληκτικά ότι υπάρχει επίγνωση των προβλημάτων και του τρόπου αντιμετώπισής τους ενώ ο άγνωστος παράγοντας είναι η εξέλιξη των συνθηκών της πανδημίας.
Αθανάσιος Βαμβακίδης, managing director & global head of G10 foreign exchange strategy, Bank of America Merrill Lynch
Οι αγορές δεν αντικατοπτρίζουν την πραγματική οικονομία, όπως είπε ο Αθανάσιος Βαμβακίδης, managing director & global head of G10 foreign exchange strategy στη Bank of America Merrill Lynch σχολιάζοντας την πορεία των χρηματιστηριακών αγορών το πρόσφατο διάστημα. Σημείωσε ότι η κατάσταση του διεθνούς χρηματοπιστωτικού τομέα στο πλαίσιο της γενικότερης επίδοσης των αγορών δείχνει ότι το 2020 είναι μια εξαιρετική χρονιά και παρά τη μεγάλη ύφεση στην παγκόσμια οικονομία οι τιμές των μετοχών έχουν φτάσει σε ιστορικά υψηλά.
Σημείωσε ότι υπήρξε μια αρνητική επίδοση τον Μάρτιο, με το σοκ της πανδημίας αλλά έκτοτε η κατάσταση έχει αλλάξει, με τις κεφαλαιαγορές να υπεραποδίδουν. Το πρόβλημα με τις αγορές όπως εξήγησε έχει να κάνει με την αβεβαιότητα για την πορεία της οικονομίας ενώ σχολίασε ως θετική την αντιμετώπιση της παρούσας κρίσης από τον χρηματοοικονομικό τομέα. Εξάλλου, όπως τόνισε αυτή τη φορά δεν είχε ευθύνη για την κρίση και γι’ αυτό κατάφερε να ανακάμψει πιο γρήγορα από άλλους κλάδους ενώ πρόσθεσε ότι η ύφεση δεν έχει αγγίξει όλους τους τομείς κι αυτό που πρέπει να δει κανείς είναι ότι υπάρχουν κλάδοι που σ’ αυτή τη συγκυρία εμφανίζουν αύξηση πωλήσεων.
Η οικονομική ανάκαμψη κατά την άποψη του κ. Βαμβακίδη θα είναι ισχνή μετά το δεύτερο κύμα της πανδημίας. Την προσδιόρισε στο δεύτερο μισό του 2021 ενώ από το 2023 προέβλεψε ότι η παραγωγή θα επιστρέψει στα προ πανδημίας επίπεδα, δεδομένου ότι δεν είναι ξεκάθαρο ποιες εταιρείες θα επιβιώσουν, ποιες θα θιγούν, ποιοι επιχειρηματικοί τομείς θα συρρικνωθούν κ.ο.κ..
Cristina Torrella, senior director, financial institutions, Fitch Ratings
Τρία βασικά μηνύματα μοιράστηκε με τους συνέδρους η Cristina Torrella senior director, financial institutions, Fitch Ratings. Το πρώτο είχε να κάνει με το γεγονός ότι μπορεί να υπάρχουν κοινές προκλήσεις για τις ευρωπαϊκές τράπεζες αλλά στη Νότια Ευρώπη η μεγάλη πλειοψηφία των τραπεζών φέρει αξιολόγηση αρνητικών προοπτικών. Υπενθύμισε ότι o oίκος Fitch υποβάθμισε 13 τράπεζες στην περιοχή και σημείωσε ενδεικτικά ότι οι ελληνικές και οι κυπριακές τράπεζες έχουν εισέλθει στην κρίση με εξασθενημένους δανειακούς δείκτες, γεγονός που τις καθιστά πολύ ευάλωτες σε καθυστερήσεις, αν και σημείωσε ως θετική εξέλιξη κάποιες πωλήσεις δανειακών χαρτοφυλακίων, μέσω τιτλοποιήσεων. Όμως πρόσθεσε ότι η συνέχιση αυτής της διαδικασίας θα αποδειχθεί πρόκληση δεδομένης της αύξησης των πιέσεων από την πανδημία.
Το δεύτερο μήνυμα της κ. Torrella αφορούσε τις προσδοκίες που καλλιεργεί το εμβόλιο για τις οικονομικές προβλέψεις σε χώρες της Νότιας Ευρώπης, όπου ο τουρισμός αποτελεί σημαντικό συντελεστή. Τόνισε ότι υπάρχουν ακόμη κίνδυνοι στο τραπέζι όπως η πιθανή πιο ήπια και μακρά οικονομική ανάκαμψη, ο χρόνος εκταμίευσης και κατανομής των κεφαλαίων του Ταμείου Ανάκαμψης αλλά και οι κίνδυνοι που αφορούν την αποτελεσματικότητα των κυβερνητικών μέτρων στήριξης. Το τρίτο μήνυμα της κ. Torrella αφορούσε το πώς βλέπει η Fitch τις κυπριακές τράπεζες στο τρέχον περιβάλλον σημειώνοντας μεταξύ άλλων ότι αξιολογεί την Hellenic Bank στο “Β” και την Τράπεζα Κύπρου στο “Β-”, αμφότερες με αρνητική προοπτική. Εξήγησε ότι οι αξιολογήσεις δείχνουν ότι δεν διατρέχουν άμεσο κίνδυνο από τον αντίκτυπο της οικονομικής ύφεσης, ωστόσο, αντικατοπτρίζουν και αδυναμίες στην ποιότητα ενεργητικού αλλά και κινδύνους που παραμένουν μεσοπρόθεσμα, ειδικά αν η ύφεση αποδειχθεί βαθύτερη ή η ανάκαμψη ασθενέστερη από τις προβλέψεις της.
Εν κατακλείδι, αναφέρθηκε στην ανάγκη ψηφιακού μετασχηματισμού του κλάδου και εμφανίστηκε συγκρατημένα αισιόδοξη για τις προοπτικές του το 2021 αν και τόνισε ότι στην εξίσωση μπαίνουν πολλοί παράγοντες.
Μιχαήλ Χρίστος Χαραλαμπίδης, διευθύνων σύμβουλος, EcommBX
Στον τομέα του fintech έδωσε έμφαση ο Μιχαήλ Χρίστος Χαραλαμπίδης, διευθύνων σύμβουλος της EcommBX, μιλώντας περισσότερο για τις ευκαιρίες και λιγότερο για τις προκλήσεις της πανδημίας. Όταν μιλάμε για διαταραχή τα τελευταία χρόνια παρατηρώντας τις αλλαγές στις αγορές, θα πρέπει να δούμε ότι στην πραγματικότητα είμαστε σε σταυροδρόμι, εξήγησε ο κ. Χαραλαμπίδης για να προσθέσει ότι αυτό που συμβαίνει είναι περισσότερο εξέλιξη και λιγότερο διαταραχή.
Τόνισε ότι χρειάζεται εξειδίκευση και στην ΕΕ γίνεται εμφανής η τάση του τι ρόλο θα παίξουν οι τράπεζες στο νέο περιβάλλον. Ειδικά στην ΝΑ Ευρώπη, όπως είπε, οι τράπεζες προσπαθούν να επιλύσουν τα προβλήματα που τους δημιούργησαν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια αλλά προβλέπεται να πρωταγωνιστήσουν σε ανακατατάξεις στο πλαίσιο μιας επανάστασης που θα αναδείξει ένα νέο τύπο πιστωτικών ιδρυμάτων. Αυτό όπως σημείωσε θα είναι συνέχεια εξαγορών, συνεργασιών με εταιρείες fintech αλλά και εκσυγχρονισμού των παραδοσιακών τραπεζών, με προώθηση της εξειδίκευσης.
Νατάσα Πηλείδου, υπουργός Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας της Κύπρου
Ο τομέας των υδρογονανθράκων έχει και αυτός επηρεαστεί από τις συνθήκες της πανδημίας, όπως και οι περισσότεροι κλάδοι, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε η Νατάσα Πηλείδου, υπουργός Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας της Κύπρου. Έδωσε έμφαση στις επιπτώσεις, ήτοι συρρίκνωση της οικονομίας και πτώση της ζήτησης, κάτι που έχει ως συνέπεια την κρίση στην αγορά πετρελαίου και ευρύτερα στην ενεργειακή αγορά. Σε επίπεδο υγειονομικών κινδύνων που σχετίζονται με αυτή τη συνθήκη, σύμφωνα με την κ. Πηλείδου, υπάρχουν συγκεκριμένα μεγάλα έργα που έχουν αναβληθεί ή μεταφέρθηκαν για αργότερα.
Τόνισε πάντως ότι πρέπει να δούμε την θετική πλευρά, καθώς γνωρίζουμε πλέον σε ένα βαθμό πώς πρέπει να αντιμετωπιστεί η πανδημία και άρα πρέπει να εστιάσουμε στην προετοιμασία για την επόμενη μέρα. Αναφέρθηκε στα σενάρια που αναπτύσσονται στο πλαίσιο της προσπάθειας που καταβάλλεται για να αξιοποιηθούν ευκαιρίες με ταυτόχρονη αξιολόγηση των κινδύνων. Μεταξύ άλλων σημείωσε ότι στόχος το 2021 είναι να υπάρξει διαβούλευση και συνεργασία γύρω από την αγορά των υδρογονανθράκων. Διενεργούνται, όπως πρόσθεσε, συζητήσεις με ExxonMobil και Chevron για το οικοπεδο 19 και τις δυνατότητες που υπάρχουν ενώ προχωρά το επενδυτικό σχέδιο του αγωγού EastMed και διατηρείται το χρονοδιάγραμμα μέχρι το 2025 για ολοκλήρωση των ερευνών και εκμετάλλευση, στο οικόπεδο Αφροδίτη.
Alessandra Todde, under-secretary in charge of energy affairs, Ministry of Economic Development, Italy (βιντεοσκοπημένο μήνυμα)
Μιλώντας για την μεγάλη πτώση της ζήτησης και των τιμών στην αγορά, η Alessandra Todde, under-secretary in charge of energy affairs, Ministry of Economic Development, Italy τόνισε τις ραγδαίες αλλαγές που συντελούνται στο περιβάλλον λόγω της πανδημίας και τον κρίσιμο ρόλο της συνεργασίας για την αντιμετώπιση των προκλήσεων. Ανέφερε ενδεικτικά ότι για την Ιταλία, στο σημερινό σενάριο ενεργειακής μετάβασης οι διεθνείς ευκαιρίες και συνέργειες είναι πολύ σημαντικές. Αναφέρθηκε στα μέτρα που λαμβάνονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση σημειώνοντας ότι αυτά τα εφόδια παρέχουν κίνητρα για επενδύσεις στην ενεργειακή μετάβαση συνεισφέροντας στον κοινό στόχο για θετική αλλαγή.
Η κ. Todde έκανε ειδική αναφορά σε ένα σημαντικό αποτέλεσμα που πέτυχαν πρόσφατα Ιταλία και Κύπρος και συγκεκριμένα στην ίδρυση του Eastern Mediterranean Gas Forum, έναν διεθνή περιφερειακό οργανισμό για τη συνεργασία στον τομέα του φυσικού αερίου. H συμφωνία υπογράφηκε από την Ιταλία, την Ελλάδα, την Κύπρο την Ιορδανία, την Αίγυπτο, το Ισραήλ και την Παλαιστίνη. Ιταλία και Κύπρος, όπως εξήγησε, από την αρχή διασφάλισαν την υποστήριξη της πρωτοβουλίας για την απανθρακοποίηση και την ευημερία της περιοχής της Μεσογείου. Παρατήρησε ότι οι δύο χώρες λειτουργούν ως γέφυρα ενεργειακής μετάβασης, με την Ιταλία και τις υπόλοιπες χώρες της συμφωνίας να είναι πεπεισμένες ότι η δύναμη και η συνεργασία στον τομέα της ενέργειας είναι θεμελιώδεις όχι μόνο για την ενεργειακή ασφάλεια αλλά και για την σταθερότητα και την ευημερία στην περιοχή.
Romaric Roignan, αντιπρόεδρος Βορείου Αφρικής, Total Exploration & Production MENA
Για την Total στόχος είναι κάποια στιγμή η ενέργεια από υδρογονάνθρακες να εξαφανιστεί, όπως είπε ο Romaric Roignan, αντιπρόεδρος Βορείου Αφρικής της Total Exploration & Production MENA ο οποίος απαντώντας σε σχετικό ερώτημα, αναφέρθηκε στην διαφορετική προσέγγιση της Total σε σχέση με την ΒΡ στο θέμα. Εξήγησε, ότι οι εταιρείες πρέπει να κάνουν τις επενδύσεις που απαιτούνται για να αντικαταστήσουν τις υποδομές τους ώστε να μπορούν να παράγουν ποιοτική ενέργεια από νέες πηγές. Τόνισε ότι η αρχή πρέπει να γίνει με τις πιο ρυπογόνες πηγές και εν προκειμένω με τους υδρογονάνθρακες.
Ο κ. Roignan σημείωσε τη σημασία να προωθηθεί διεθνής διάλογος ακόμη και σε αυτές τις συνθήκες ενώ όπως είπε, στο πλαίσιο της πρόκλησης της πράσινης ενέργειας η Total ανέπτυξε στρατηγική για τη μετάβαση σε εταιρεία πολλαπλών πηγών ενέργειας θέτοντας μεταξύ άλλων στόχο για ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα μέχρι το 2030. Αναφέρθηκε επίσης στη σημασία της συνεργασίας στη τρέχουσα συγκυρία που χαρακτηρίζεται από πολλαπλές κρίσεις, πέραν της υγειονομικής και μίλησε για την εμπειρία της εταιρείας του εν μέσω κρίσης να θέσει σε δεύτερη μοίρα δραστηριότητες που είχαν πολλούς κινδύνους, όπως η εξερεύνηση κοιτασμάτων υδρογονανθράκων. Περιέγραψε το σοκ των τιμών, όταν η μεγάλη παραγωγή σε συνδυασμό με τη χαμηλή ζήτηση οδήγησαν τις τιμές στα 20 δολ. το βαρέλι τον περασμένο Μάρτιο και ανέδειξε το θέμα του κόστους παραγωγής.
Ρίκαρντ Σκούφιας, πρόεδρος ΔΣ, Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων
Τη διάκριση μεταξύ της ανάλυσης του τι συμβαίνει παγκοσμίως στην αγορά των υδρογονανθράκων ενόψει των προκλήσεων που αναδύει η πράσινη και καθαρή ενέργεια και στην ευκαιρία για την Ελλάδα ως χώρα παραγωγός, ανέδειξε ο Ρίκαρντ Σκούφιας, πρόεδρος ΔΣ της Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων. Όπως εξήγησε, ζητούμενο είναι πώς θα εκμεταλλευτούμε οικονομικά τα κοιτάσματα που υπάρχουν και μίλησε μεταξύ άλλων για το θέμα του τιμήματος στον αναδυόμενο τομέα του φυσικού αερίου.
Σχολίασε ότι διερευνάται ο τρόπος με τον οποίο η αξιοποίηση των κοιτασμάτων θα είναι προς όφελος της Ελλάδας και των πολιτών της και στο πλαίσιο αυτό πρέπει να προωθήσουμε τις διαδικασίες για την κατανόηση της αγοράς των υδρογονανθράκων. Δεν μπορούμε να μιλήσουμε για καλά νέα, είπε ο κ. Σκούφιας, αλλά έχουμε πολύ καλές ενδείξεις, πρόσθεσε κάνοντας λόγο για 300 tcf φυσικού αερίου, δηλαδή 500 δισ. ευρώ και πλέον σε επίπεδο εσόδων.
Κωνσταντίνος Φίλης, εκτελεστικός διευθυντής, Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων
Στην εξέλιξη των τιμών αναφέρθηκε μεταξύ άλλων ο Κωνσταντίνος Φίλης, εκτελεστικός διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων, μιλώντας για μελλοντικά σενάρια ζήτησης στο φυσικό αέριο. Στο πλαίσιο των προκλήσεων που αναδύονται στο μέλλον σημείωσε το θέμα των μη ανταγωνιστικών τιμών που μπορεί να παρέχει το φυσικό αέριο σε μία μακροχρόνια παγκόσμια έξαρση της ζήτησης οπότε δεν θα είναι συμφέρον να μεταφέρεται το φυσικό αέριο από πολύ μακριά, όπως είπε. Αναφέρθηκε επίσης στο ρόλο της Ρωσίας, που μπορεί να διαθέσει μια εναλλακτική ποσότητα φυσικού αερίου στην Ευρώπη ενώ σημείωσε ότι στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής πολιτικής για μείωση των εκπομπών CO2 ευνοείται η αγορά φυσικού αερίου. Τέλος αναφέρθηκε σε νέους πόρους που έρχονται από την Αυστραλία και άλλες χώρες.
Ανδρέας Σιάμισιης, διευθύνων σύμβουλος, Ελληνικά Πετρέλαια
Στις προκλήσεις αλλά και στον τρόπο διαχείρισής τους αναφέρθηκε ο Ανδρέας Σιάμισιης, διευθύνων σύμβουλος του Ομίλου Ελληνικά Πετρέλαια. Ανέφερε επίσης ότι η συνεχιζόμενη κρίση επιτάχυνε μερικές από τις αλλαγές που ήδη συνέβαιναν στον ενεργειακό κλάδο και σημείωσε ειδικότερα τις σημαντικότερες αλλαγές που είναι η ενεργειακή μετάβαση και η μετατόπιση σε ένα πιο διαφοροποιημένο ενεργειακό χαρτοφυλάκιο. Οι περισσότεροι μεγάλοι οργανισμοί, όπως τα Ελληνικά Πετρέλαια, αγκαλιάζουν και προωθούν αυτές τις αλλαγές επενδύοντας, σύμφωνα με τον κ. Σιάμισιη, σε καθαρότερη ενέργεια, πρωτοβουλίες και ψηφιοποίηση.
Μιλώντας δε ειδικότερα για την Κύπρο είπε ότι υλοποιεί ήδη σχέδιο μετάβασης στο δικό της ενεργειακό τοπίο και θα πρέπει να εκμεταλλευτεί τις ευκαιρίες για να δημιουργήσει ένα πιο καθαρό και πιο ευέλικτο ενεργειακό μείγμα για το νησί, λαμβάνοντας ωστόσο δεόντως υπόψη τα ζητήματα ικανότητας της αγοράς και τις επιπτώσεις του μοντέλου στόχου (target model). Επιπλέον, ο κ. Σιάμισιης σημείωσε ότι η Κύπρος έχει το μοναδικό πλεονέκτημα μιας δεξαμενής ανθρώπινου ταλέντου υψηλού μορφωτικού επιπέδου, η οποία πρέπει να αναπτυχθεί για να υποστηρίξει την πρόκληση του ψηφιακού μετασχηματισμού της εγχώριας βιομηχανίας, καθώς και να διεκδικήσει ρόλο ενός περιφερειακού κέντρου αριστείας.
Goran Tinjic, programme manager for southern Europe, World Bank
Τις τελευταίες προβλέψεις της Παγκόσμιας Τράπεζας για την παγκόσμια οικονομία επανέλαβε εισαγωγικά στην παρουσίασή του ο Goran Tinjic, programme manager for southern Europe της Παγκόσμιας Τράπεζας, σημειώνοντας ότι η συρρίκνωση εκτιμάται σε 5,2% φέτος, με επιπτώσεις όπως η αύξηση της φτώχειας. Όπως είπε, ο συνδυασμός της πανδημίας, της κλιματικής αλλαγής και των συγκρούσεων εκτιμάται ότι θα ωθήσει επιπλέον 150 εκατομμύρια ανθρώπους σε ακραία φτώχεια έως το 2021. Αναφέρθηκε στην απότομη συρρίκνωση της παραγωγής στην Ευρώπη κατά 8,3% το πρώτο εξάμηνο, σε ετήσια βάση, με το ευρωπαϊκό ΑΕΠ να εκτιμάται ότι θα συρρικνωθεί κατά περίπου 7,5% φέτος. Μιλώντας για τις προοπτικές της Κύπρου, σημείωσε ότι προβλέπεται ανάκαμψη το 2021 σε ένα εύρος 1,1-3,3%. Ωστόσο, πρόσθεσε ότι ο ρυθμός ανάκαμψης θα επηρεαστεί από διάφορους παράγοντες: τη διάρκεια της πανδημίας, τη διαθεσιμότητα ενός αποτελεσματικού εμβολίου, πιθανές μακροχρόνιες επιπτώσεις της κρίσης σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις, την ικανότητα των κυβερνήσεων να βλέπουν την ανάκαμψη ως ευκαιρία συνεχίζοντας τις μακροπρόθεσμες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και τον βαθμό εμπιστοσύνης των επενδυτών.
Σε αυτό το πλαίσιο, μια μικρή οικονομία όπως η κυπριακή, που εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον τουρισμό αναμένεται να παρουσιάσει βραδύτερη ανάκαμψη από την υπόλοιπη Ευρώπη, εκτός εάν αναληφθούν πολιτικές πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση των προ-Covid-19 διαρθρωτικών προκλήσεων, σύμφωνα με τον κ. Tinjic, που αναφέρθηκε και στον ψηφιακό μετασχηματισμό ως μια μεγάλη ευκαιρία.
Χριστόδουλος Αγκαστινιώτης, πρόεδρος, Κυπριακό Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο (ΚΕΒΕ)
Η Κύπρος χρειάζεται ένα νέο επιχειρηματικό μοντέλο που να αντιμετωπίζει αποτελεσματικά τις προκλήσεις τόνισε ο Χριστόδουλος Αγκαστινιώτης πρόεδρος του Κυπριακού Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου. Πρόκειται όπως είπε για μια θέση που υποστήριζε το Επιμελητήριο και πριν εμφανιστεί η πανδημία του Covid-19, η οποία κάνει πιο πιεστικό αυτό το ζητούμενο σημειώνοντας τον μετασχηματισμό, τη διαφοροποίηση και την καινοτομία ως τους τρεις βασικούς άξονες στο νέο μοντέλο που θα πρέπει να υιοθετηθεί. Αναφέρθηκε επίσης στην ανάγκη ψηφιακού μετασχηματισμού της χώρας με γνώμονα, μεταξύ άλλων, την αυξημένη απόδοση, τα υψηλότερα επίπεδα παραγωγικότητας και τη διείσδυση σε νέες αγορές ενώ τόνισε ότι τα κονδύλια της ΕΕ προσφέρουν μια μοναδική ευκαιρία.
Η ενίσχυση των ψηφιακών υποδομών, τόσο στον ιδιωτικό όσο και στο δημόσιο τομέα θα συνεισφέρουν επίσης στην ελκυστικότητα της χώρας ως επενδυτικού προορισμού, σύμφωνα με τον κ. Αγκαστινιώτη που αναφέρθηκε επίσης στην ανάγκη μετασχηματισμού της οικονομίας με έμφαση στην πράσινη και μπλε διάσταση. Όπως εξήγησε αυτοί είναι τομείς στους οποίους η ΕΕ αποδίδει μεγάλη σημασία και η Κύπρος μπορεί να αξιοποιήσει αυτούς τους πόρους στο πλαίσιο του μετασχηματισμού της οικονομίας. Τόνισε επίσης την ανάγκη της διαφοροποίησης, με μείωση της υπερβολικής εξάρτησης από τον τουρισμό ή από τον κατασκευαστικό τομέα, αυστηρή εφαρμογή της Εθνικής Βιομηχανικής Στρατηγικής 2019-2030 και προώθηση επενδύσεων στους τομείς υγείας και εκπαίδευσης.
