Της Αγγελικής Σπανού*
Δεν σε πρήζει με μετρήσεις και συνεχές άγχος του τι να φας. Απλά σου λέει πότε να φας. Μάλιστα σου λέει να επιλέξεις εσύ το σχήμα που σου ταιριάζει. Πόσο cool πια; Ας μην προτρέχω, όμως, πάμε να μιλήσουμε με δεδομένα.
Tι είναι
Η ηθελημένη αποφυγή τροφής για συνεχόμενες ώρες την ήμερα και η κατανάλωση τροφών μέσα σε οριοθετημένο χρονικό πλαίσιο. Γιατί; Για πάμε να δούμε.
Ιστορικά
Ο άνθρωπος είναι κυνηγός. Ή μάλλον ήταν κυνηγός. Τώρα “κυνηγάει” στα σούπερ μάρκετ και στα εστιατόρια. Τότε το φαγητό ήταν λίγο, πάντα φρέσκο και όχι πάντα διαθέσιμο. Παρόλ’ αυτά ήταν κύριο μέλημά του, με σκοπό πάντα την επιβίωση. Όταν έγινε κτηνοτρόφος και γεωργός όλα άλλαξαν. Αυτόματα σταμάτησε να τρώει ποικιλία τροφών και επικεντρώθηκε στα ζώα και στα παράγωγά τους, ενώ οι γεωργοί, εξελικτικά, με βάσει πάντα τους αδίστακτους νόμους του εμπορίου, επικεντρώθηκαν σε μονοκαλλιέργειες και σπόρους με το μεγαλύτερο κέρδος.
Θεσπίσαμε και την Αγία τριάδα. Πρωινό, μεσημεριανό, βραδινό. Κάτι πηγαία ασύμβατο με τη φύση μας και μάλιστα επικίνδυνο! Να εξηγήσω. Ξυπνάς το πρωί. Είτε κυνηγός των σπηλαίων, είτε γεωργός του μεσαίωνα. Τι είναι αυτό που έρχεται πρώτο στο μυαλό σου; Να φας κορνφλεικς; Όχι. Είσαι νοήμων ον, με χιλιάδες σκέψεις που σε προβληματίζουν, έχεις σχέδια για το μέλλον, και δουλειές! Χρειάζεσαι κάθε κύτταρο του σώματός σου να αφοσιωθεί προς αυτή την κατεύθυνση. Δεν έχεις χρόνο για τηγανίτες, κορνφλεικς, μαρμελάδες, μπισκότα και κρουασάν!
Οργανικά
Υπάρχουν 4 μεταβολικές συνθήκες: Η σίτιση, η νηστεία, το στρες και η συνθήκη της ασιτίας ή υποσιτισμού
Ινσουλίνη
Oταν το σώμα μας ξυπνάει, χρειάζεται ενυδάτωση. Είναι νωρίς για στερεά τροφή. Τρώγοντας, αρχίζει η παραγωγή ινσουλίνης, μία ορμόνη απαραίτητη για τη διατήρηση φυσιολογικών επιπέδων γλυκόζης στο αίμα, καθώς ενεργοποιεί την είσοδό της στα κύτταρα. Όμως, κατά την περίοδο φαγητού και κατά τη μεταγευματική περίοδο, τα αυξημένα επίπεδα ινσουλίνης διατηρούν αυτό που λέμε αναβολικό στάδιο. Δηλαδή το σώμα δεν μπορεί να κάψει λίπος, όσο κυκλοφορεί η ινσουλίνη. Διότι, η δεύτερη σημαντικότερη δουλειά της, μετά το να απομακρύνει τη γλυκόζη από το αίμα και να την εισάγει στα κύτταρα, είναι και η μετατροπή των έξτρα μορίων γλυκόζης σε λιπαρά οξέα και η αποθηκευσή τους στον λιπώδη ιστό. Γι’ αυτό και είναι καλύτερα να γυμναζόμαστε νηστικοί.
Δύο όργανα του σώματός μας, δεν χρειάζονται ινσουλίνη για να χρησιμοποιήσουν τη γλυκόζη του αίματος. Και πολύ σοφά. Ο εγκέφαλος και το ήπαρ. Ακριβώς γιατί χρειάζονται άμεση χρησιμοποίηση γλυκόζης για παραγωγή ενέργειας, άνευ όρων και προϋποθέσεων. Είναι οι VIP’s του οργανισμού μας και ως τέτοιοι χαίρονται ιδιαίτερης μεταχείρισης! Άρα, η εντύπωση και ο μύθος ότι αν δεν φας, δεν μπορείς να σκεφτείς, δεν ισχύει! Ούτε καν!
Μεταξύ των γευμάτων η ινσουλίνη βρίσκεται στον πάτο, αφήνοντάς μας ελεύθερους να κάψουμε λίπος. Άραγε με την προτεινόμενη τριγευματική διατροφή συν τα έξτρα σνακ, πότε επιτυγχάνουμε αυτή τη μεταβολική κατάσταση, αν όχι ποτέ; Ταυτόχρονα, οι ορμόνες που δουλεύουν σε αυτή την περίοδο είναι η γλυκαγόνη και η αδρεναλίνη. Και οι δύο αυτές ορμόνες, ως καταβολικές, διασπούν τα λιπαρά οξέα του λιπώδους ιστού για να παράξουν ενέργεια.
Γιατί η θεωρία των πολλών γευμάτων είναι άτοπη
Η συνεχής, τακτική λήψη μικρότερων γευμάτων, βασιζόταν στο ότι το σώμα μας καίει ενέργεια για να κάψει ένα γεύμα, γι’ αυτό, εφόσον αυξάνονται τα γεύματα, θεωρητικά καίμε και περισσότερο. Αλλά… Το σώμα μας σε σχέση με το φαγητό καίει πιο απλά: Είτε φας 5 μικρά γεύματα των 2000 θερμίδων, είτε 1 των 2000 θερμίδων, θα κάψει την ίδια ενέργεια για να τα χωνέψει! Oπότε, τσάμπα έτρωγες σαν βρέφος τόσα χρόνια! Μας έχουν πιπιλίσει το μυαλό βέβαια. Έχουν “επιστημονικοποιήσει” την ύπαρξη κάθε σνακ! Έχουν ανάγει σε θρέψη τις πιο ανθυγιεινές επιλογές. Ακριβώς για να δικαιολογήσουν την υπαρξή τους οι πωλητές, οι διαφημιστές, οι εστιάτορες, οι φούρνοι, τα κυλικεία! Όλοι! Το φαγητό αλλά και το πρωινό ιδίως είναι τρελή μπίζνα. Φαντάσου τώρα να τους πεις ότι αποφάσισες να μην τρως. Όλοι κουνούν συγχρονισμένα το κεφάλι συγκαταβατικά λέγοντας ότι το πρωινό είναι το σημαντικότερο γεύμα της ημέρας. Και είναι. Για την τσέπη τους! Όχι για τον εγκέφαλό σου που έχει όρεξη μεν, αλλά για δουλειά δε.
Θεωρία της αποφυγής τoυ πρωινού
Μόλις ξύπνησες. Το μυαλό σου είναι φρέσκο, ξεκούραστο και έτοιμο για δράση. Βρίσκεσαι σε ένα pure momentum μοναδικό! Η αυξητική ορμόνη τη νύχτα, σου εξουδετέρωσε τα άγχη της προηγούμενης μέρας και είσαι σε θέση να μάθεις και καινούρια πράγματα. Αν φας, χάνεις τη στιγμή! Οι ώρες αιχμής της δημιουργικότητάς σου θα χαθούν στην προσπάθεια να χωνέψεις. Και όχι, δεν είσαι multitasking οργανισμός!
Τι συμβαίνει όταν τρώμε συχνά:
1. Το πάγκρεας βρίσκεται σε συνεχή λειτουργία, παράγοντας ινσουλίνη όλη μέρα, διατηρώντας ένα συνεχές αναβολικό στάδιο.
2. Η ινσουλίνη δεν προλαβαίνει να φύγει ουσιαστικά από την κυκλοφορία και γιαυτό τα κύτταρα με τον χρόνο αναπτύσσουν την λεγόμενη αντίσταση στην ινσουλίνη. Δηλαδή, το πάγκρεας εκκρίνει επαρκής ποσότητες ινσουλίνης, όμως είναι τζούφια, γιατί πλέον δεν μπορεί να ενεργοποιήσει την είσοδο της γλυκόζης στο κύτταρο. Ετσι, γινόμαστε υπεργλυκαιμικοί και αναπτύσσουμε διαβήτη τύπου 2.
3. Το στομάχι μας δουλεύει πυρετωδώς, προσπαθώντας να χωνέψει τόσες τροφές ασταμάτητα, με αποτέλεσμα να απορροφά το μεγαλύτερο μέρος της ενέργειας του οργανισμού.
4. Το μυαλό μας, παυει να είναι το επίκεντρο και δεν λειτουργεί με την μάξιμουμ δυνατότητά του.
5. Το ανοσοποιητικό μας σύστημα επιβαρύνεται. Καταργείται! Επαναπαύεται. Σου λέει αυτός για να τρώει όλη μέρα, μια χαρά είναι, εμένα δεν με χρειάζεται. Και πάλι, μπαίνει σε δεύτερη μοίρα και χάνει ποσοστά από τις επιχορηγήσεις οι οποίες απορροφούνται όλες από το γαστρεντερολογικό!
6. O μεταβολισμός εξασθενεί. Αντιθέτως, η νηστεία, μέσω της επιρροής στον κιρκαδιανό ρυθμό, στη χλωρίδα του εντέρου και στον ύπνο, αυξάνει τον μεταβολισμό μας και επιτρέπει στο σώμα μας να επικεντρωθεί στη θεραπεία μας.
Όλα αυτά οδηγούν στο συμπέρασμα ότι με μια απλή επιλογή, μπορούμε να επιφέρουμε στο σώμα μας τεράστια οφέλη. Μόνο με μία επιλογή. Το να επιλέξουμε πότε να φάμε. O άνθρωπος, ενστικτωδώς, ξέρει τι τον ωφελεί και τι όχι. Και οι διαφημιστές και οι πωλητές το ξέρουν. Γι ‘αυτό και παλεύουν να μας ξεπλύνουν τον εγκέφαλο ώστε να επαναλαμβάνουμε όλοι μαζί με μια φωνή: Το πρωινό είναι το πιο σημαντικό γεύμα της ημέρας! Και δώστου ψωμάρες, και κρουασάν, και κορνφλεικς, και ομελέτες, και δεν συμμαζεύεται. Που να συμμαζευτεί; Mας ξεχειλώσατε και εμάς μαζί με αυτό! Το ψέμα ότι ορίζουμε τη ζωή μας. Ότι οι επιλογές μας είναι γέννημα εσωτερικών αναγκών και όχι ασυνείδητη αντίδραση στο συνεχές προπαγανδιστικό πιπίλισμα.
Σε τι ωφελεί η διαλειμματική νηστεία:
1. Το ανοσοποιητικό ξάφνου, ξυπνάει από τον λήθαργό και συγκαλεί γενική συνέλευση! Σου λέει, αυτός, πεινάει. Πεινάει;…ΠΕΙΝΑΕΙ;;; Aαααααα, άσχημα τα πράγματα! Για κάτσε να ετοιμαστούμε όλοι να είμαστε σε εγρήγορση γιατι δεν αργεί να γίνει το κακό! Έτσι, δυναμώνουμε, γεμίζουν οι μπαταρίες μας και επαναφορτιζόμαστε.
2. Η υποκείμενη νόσος, που τρεφόταν μαζί με εμάς, αρχίζει να απειλείται. Νοιώθει το περιβάλλον αφιλόξενο. Και είναι! Νηστεύοντας, προσφέρουμε στην ασθένεια μια γερή κλωτσια!
3. Κατά τη νηστεία, το σώμα μας είναι σε low mode energy consumption. Κάνει κράτει. Δεν βαράνε οι μηχανές κάργα και όποιον πάρει ο χάρος! Mειώνει το οξειδωτικό στρες, για αυτό οι έρευνες απέδειξαν ότι η διαλειμματική νηστεία βοηθά στην πρόληψη των νόσων που σχετίζονται με την ηλικία. Δηλαδή, όγκοι, άνοια, καρδιαγγειακά και διαβήτης τύπου 2. Έτσι επιφέρει καλύτερη ποιότητα ζωής και μακροζωία.
4. Αυτή η ρημαδοφλεγμονή. Εχθρός της, η διαλειμματική νηστεία. Αν δεν φάς για 3 μέρες προτου να βγάλεις το δόντι σου, δεν θα χρειαστείς αντιβίωση ποτέ! Όχι δεν είμαι τρελή. Το σώμα μας γίνεται κομάντο. Βαζει μουσική υπόκρουση Τζέιμς Μποντ και περιμένει για το χτύπημα. Είναι σε εγρήγορση για παν ενδεχόμενο.
5. Βελτιώνει την μικροβιακή χλωρίδα του εντέρου. Η οποία είναι υπερπολύτιμη για την υγεία μας και προσδιορίζει την υγεία μας στο μέλλον. Διότι όλα ξεκινούν και τελειώνουν από την υγεία του εντέρου.
6. Σε μαθαίνει απτην αρχή να πεινάς! Γιατί το ξέχασες με όλα αυτά τα συνεχώς διαθέσιμα τρόφιμα, όπου κι αν στρίψεις. Και πίστεψέ με, το αίσθημα της πείνας είναι πολύ πιο γοητευτικό από ότι νομίζεις. Επιβάλλοντας εσύ ο ίδιος ηθελημένα στον εαυτό σου να πεινάσει, όχι μόνο έχεις την κατάσταση στα χέρια σου, είσαι θεωρητικά ανίκητος πια! Σε εκπαιδεύεις από την αρχή να ξεχωρίζεις, την πείνα από την λαιμαργία, και την λαιμαργία από την πείνα. Είσαι ένας μοντέρνος ήρωας.
7. Βοηθά στην απώλεια λίπους και όχι μυικής μάζας!
8. Είναι εύκολη και απλή στην κατανόηση, δεν περιλαμβάνει περίπλοκη μέτρηση θερμίδων, και γραμμαρίων. Το μόνο που χρειάζεσαι είναι ένα ρολόι!
Και πώς δουλεύει τελικά η διαλειμματική νηστεία;
1. Το σώμα μας θέλει εύκολη ενέργεια την οποία παίρνει από την καύση των υδατανθράκων. Όμως δεν έχει μεγάλες αποθήκες. Οι υδατάνθρακες που αποθηκεύει βρίσκονται σε μορφή γλυκαγόνου στο ήπαρ και τους μύες, και αντέχουν μόνο για 24 ώρες. Για να έχει το κεφάλι του ήσυχό! Οταν εμείς καταναλώνουμε περίσσεια υδατανθράκων, τότε τους μετατρέπει σε λίπος και το αποθηκεύει στο σώμα.
2. Όταν λοιπόν, στερέψoυν οι υδατάνθρακες απο το τελευταίο μας γεύμα, το σώμα μας διασπά το γλυκαγόνο του ήπατος, και των μυών. ΟΧΙ τους ίδιους τους μύες. Οι μύες είναι φτιαγμένοι από μυικές ίνες, τις οποίες δεν ενοχλεί ούτε καν!
3. Όταν εμείς συνεχίζουμε να μην τρώμε ακόμη και μετά την κατανάλωση του γλυκαγόνου, το οποίο μας φτάνει για περίπου 24 ώρες, τότε το σώμα μας αρχίζει να διασπά το λίπος, να ελευθερώνει λιπαρά οξέα στο αίμα για να πάνε στα κύτταρα του σώματος και να μπουν στον κύκλο του Krebs για να παραχθεί ενέργεια για να δουλέψουν! Έτσι, όλοι όσοι ακολουθούν νηστεία συστηματικά, αδυνατίζουν, με καθαρή απώλεια λίπους.
4. Πότε τελικά το σώμα μας διασπά μύες για παραγωγή ενέργειας; Όταν η έλλειψη τροφής το ανάγκασε να ελαχιστοποιήσει τις διαθέσιμες αποθήκες λίπους, οπότε και ξεκινά να διασπά μύες για να διασώσει το λίπος το οποίο χρειάζεται για να παράξει βασικές ορμόνες. Το σώμα μας διαθέτει περισσότερα εγχειρίδια από την ΝΑΣΑ. Αυτή η κατάσταση αφορά προχωρημένη ασιτία, που συμβαίνει στην νευρική ανορεξία και στον υποσιτισμό των ανθρώπων υπο συνθήκες εξαθλίωσης. Όχι εσένα και εμένα.
Ωραία. Πώς γίνεται όμως;
Υπάρχουν διάφορες μορφές διαλειμματικής νηστείας.
1. To μοντέλο 16-8. Τρως όλα τα γεύματα σε ένα παράθυρο 8 ωρών ενώ δεν τρως τις υπόλοιπες 16 ώρες. Δεν εχει σημασία ποιες ώρες θα είναι αυτές. Είτε το κάνεις 8 το πρωι με 4 το μεσημέρι, είτε 12 το μεσημέρι εως 8 το βράδυ, είτε 2 το μεσημέρι με 10 το βράδυ. Μπορείς να ορίσεις σύμφωνα με τα δικά σου κριτήρια ποιο ωράριο σε βολεύει. Αυτό βοηθάει όσους επιθυμούν να χάσουν βάρος. Συστήνω την καθιέρωση πρωινού στις 11:30 με 12:00, μεσημεριανού κατά τις 4 και ελαφριού γεύματος στις 7:30.
2. Το μοντέλο της 24ώρης νηστείας μία φορά την εβδομάδα. Αυτό το μοντέλο είναι ιδανικό για όσους θέλουν να διατηρήσουν το βάρος τους, χωρίς να αδυνατίσουν, ενώ ταυτόχρονα λαμβάνουν όλα τα οφέλη της.
3. Το διαδοχικό μοντέλο ημερών νηστείας με ημερών μη νηστείας. Πιο ήπιο πλάνο απώλειας ή διατήρησης του βάρους, κρατώντας όλα τα οφέλη της νηστείας.
4. Το μοντέλο 5-2. Δηλαδή 5 μέρες τρως όπως θέλεις, και 2 μέρες καταναλώνεις υποθερμιδική δίαιτα με 500-600 θερμίδες. Πάντα με οδηγίες ιατρού ή έμπειρου διατροφολόγου.
Τις ώρες νηστείας τι γίνεται;
Μπορείς να καταναλώνεις τσάι, καφέ, νερό με λεμόνι ή νερό με μηλόξυδο, όλα αυτά χωρίς ζάχαρη.
Συμπερασματικά
* Η διαλειμματική νηστεία μπορεί να βοηθήσει σημαντικά όσους παλεύουν με το βάρος τους χρόνια και δεν έχουν καταφέρει να χάσουν κιλά, επιφέροντας απώλεια σωματικού λίπους.
* Βοηθά στην αντιμετώπιση της λαιμαργίας και της ακατάσχετης κατανάλωσης φαγητού μέσα στην μέρα, μαθαίνοντας στο σώμα μας να αναγνωρίζει πότε πεινάει πραγματικά.
* Ενισχύει τον μεταβολισμό και προλαμβάνει ασθένειες που σχετίζονται με το γήρας και εκφυλιστικά νοσήματα όπως Alzheimer, τον διαβητη τύπου 2, την παχυσαρκία.
* Σε φέρνει πιο κοντά στη φύση σου, καθότι γνωρίζεις τα όριά σου και ανακαλύπτεις τις δυνάμεις σου, ειδικά αν είσαι emotional eater και συναισθηματικά ασταθής.
Προσοχή σε όσους πάσχουν από νοσήματα που χρήζουν φαρμακευτική αντιμετώπιση, καλύτερα να συμβουλευτούν τον ιατρό τους, πριν την έναρξη της δίαιτας.
*Ειδικός Παθολόγος και food blogger (www.puremomentum.gr)
Πηγή: olivemagazine.gr
