Του Δημήτρη Κούρκουλα
Oι πρώτες διεθνείς αντιδράσεις για την ιστορική απόφαση του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου (ΔΠΔ) να εκδώσει ένταλμα σύλληψης του Βλαντίμιρ Πούτιν προήλθαν, όπως ήταν αναμενόμενο, από την ουκρανική πλευρά, η οποία είναι και το θύμα των εγκλημάτων που καλείται να διαλευκάνει το Διεθνές Δικαστήριο. Ο πρόεδρος Ζελένσκι δήλωσε ότι πρόκειται για «μια ιστορική απόφαση που θα οδηγήσει σε ιστορική λογοδοσία».
Ο ύπατος εκπρόσωπος της ΕΕ για την εξωτερική πολιτική Ζοζέπ Μπορέλ δήλωσε ότι «οι υπεύθυνοι για την παράνομη επίθεση κατά της Ουκρανίας πρέπει να οδηγηθούν στη Δικαιοσύνη».
Παρόμοιες θετικές δηλώσεις για το ένταλμα σύλληψης έγιναν και από άλλες χώρες που στηρίζουν το Διεθνές Δικαστήριο και έχουν προσχωρήσει στην ιδρυτική του συνθήκη. Δεν ακούσαμε κάτι από Αθήνα.
Ακόμα και ο πρόεδρος των ΗΠΑ, μιας χώρας που όχι μόνο δεν έχει προσχωρήσει στο ΔΠΔ αλλά επί σειράν ετών έχει υπονομεύσει την ίδρυση και τη λειτουργία του, έκανε μια δήλωση υποστηρικτική του ΔΠΔ: «Έχει σίγουρα διαπράξει (ο Πούτιν) εγκλήματα πολέμου. Νομίζω ότι (το ένταλμα σύλληψης) είναι δικαιολογημένο. Το ζήτημα είναι ότι (το ΔΠΔ) δεν αναγνωρίζεται ούτε από εμάς».
Η διεθνής διάσκεψη που συνήλθε, έπειτα από απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ το 1998 στη Ρώμη με στόχο την ίδρυση του ΔΠΔ, αποτελούσε ένα πρωτοφανές βήμα προόδου στην προσπάθεια επιβολής της διεθνούς νομιμότητας και περιορισμού της βαρβαρότητας του πολέμου. Για πρώτη φορά στην ανθρώπινη ιστορία κυρίαρχα κράτη αποφάσισαν να αποδεχθούν τη δικαιοδοσία ενός μόνιμου ποινικού δικαστηρίου για να δικάζει ακόμα και δικούς τους πολίτες.
Σήμερα 123 κράτη έχουν επικυρώσει την ιδρυτική συμφωνία. Δεν πρέπει να μας εκπλήσσει ότι ιδίως τα ισχυρά κράτη, οι μεγάλες δυνάμεις, δεν είναι πρόθυμα να υποβάλουν τις στρατιωτικές τους δράσεις στην κρίση ενός διεθνούς ανεξάρτητου δικαστηρίου. Υπάρχουν περίπου 40 χώρες που έχουν εξαρχής αρνηθεί να υπογράψουν το καταστατικό του ΔΠΔ, ανάμεσά τους η Κίνα, η Ινδία, η Βόρεια Κορέα, η Σαουδική Αραβία και η Τουρκία. Μερικές άλλες χώρες, αν και υπέγραψαν την αρχική διεθνή συμφωνία, στη συνέχεια δεν προχώρησαν στην επικύρωσή του και συνεπώς δεν είναι μέλη του ΔΠΔ. Σε αυτή την ομάδα περιλαμβάνονται η Ρωσία, οι ΗΠΑ, η Αίγυπτος, το Ισραήλ, το Ιράν και η Συρία.
Αυτό που είναι πραγματικά εξοργιστικό είναι ότι και η Ουκρανία δεν έχει επικυρώσει το καταστατικό του ΔΠΔ, αν και επιζητεί την προστασία του. Έχει απλώς αναγνωρίσει τη δικαιοδοσία του ΔΠΔ να ερευνήσει ενδεχόμενα εγκλήματα που έχουν γίνει από το 2014 στο έδαφός της. Δηλαδή εμπιστεύεται το ΔΠΔ για να ερευνήσει ενδεχόμενα εγκλήματα άλλων, αλλά όχι να ερευνήσει εγκλήματα των δικών της στρατιωτών! Πρόκειται για απαράδεκτη κατάσταση που υπονομεύει την αξιοπιστία του Κιέβου, με την αβάσιμη δικαιολογία τής δήθεν αντισυνταγματικότητας του καταστατικού του ΔΠΔ.
Συνταγματικά εμπόδια επικαλείται και η Ουάσιγκτον, η οποία είχε μεν υπογράψει επί Κλίντον, αλλά στη συνέχεια όχι μόνο αρνήθηκε να το επικυρώσει, αλλά επιδόθηκε σε διεθνή διπλωματική εκστρατεία για να αποτρέψει άλλες χώρες να το επικυρώσουν. Ας ελπίσουμε ότι η αμερικανική στάση θα εξελιχθεί προς μια πιο θετική αντιμετώπιση.
Χάρη στη σταθερή στάση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η λειτουργία του ΔΠΔ, παρά τις αντιδράσεις αρκετών ισχυρών κρατών, αποτελεί σήμερα ένα κεκτημένο της πολιτισμένης ανθρωπότητας και ένα ακόμα δείγμα αποτελεσματικής εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ.
ΤΑ ΝΕΑ – 30-03-2023
 να εκδώσει ένταλμα σύλληψης του Βλαντίμιρ Πούτιν){kind=link}