Των Σάββα Γ. Ρομπόλη – Βασίλειο Γ. Μπέτση
Η Eurostat στις τελευταίες δημογραφικές προβολές που εκπόνησε το 2023 με έτος αναφοράς το 2022, εκτιμούσε ότι ο πληθυσμός της χώρας μας από 10,459 εκατ. άτομα το 2022, θα μειωθεί σε 8,964 εκατ. το 2050 και σε 7,798 εκατ. άτομα το 2070.
Σε αυτές τις δημογραφικές προβολές η Eurostat, είχε λάβει υπόψη στις υποθέσεις εργασίας ότι ο δείκτης ολικής γονιμότητας θα αυξάνονταν από 1,41 παιδιά ανά γυναίκα σε αναπαραγωγική ηλικία το 2021 σε 1,5 παιδιά το 2050 και σε 1,55 παιδιά ανά γυναίκα μέχρι το 2070 (Διάγραμμα 1).
Επιπρόσθετα η Eurostat για την δεύτερη δημογραφική συνιστώσα που είναι η μετανάστευση είχε λάβει υπόψη, βασιζόμενη στα ιστορικά στοιχεία της καθαρής μετανάστευσης στην χώρας μας (Διάγραμμα 2), ότι το ισοζύγιο της μετανάστευσης στην χώρας μας θα ήταν θετικό την περίοδο 2023 – 2050 κατά 8.000 άτομα κατά μέσο όρο ετησίως και κατά 16.000 άτομα την περίοδο 2050 – 2070. Δηλαδή, θεωρούσε ότι συνολικά η χώρα μας μέχρι το 2050 θα είχε περίπου 184.000 άτομα θετικό μεταναστευτικό ισοζύγιο και 320.000 άτομα την περίοδο 2050 – 2070.
Οι δημογραφικές προβολές που εκπονεί η Eurostat συνήθως αναφέρονταν σε μία περίοδο 50 ετών. Για πρώτη φορά η Eurostat το 2025 εκπόνησε βραχυπρόθεσμες δημογραφικές προβολές για τις χώρες της Ευρώπης (Short-term population projections).
Σε αυτές τις βραχυπρόθεσμες και επικαιροποιημένες δημογραφικές προβολές παρατηρούμε ότι η Eurostat εκτιμά ότι ο πληθυσμός της χώρας μας μέχρι το 2050 θα είναι 9,289 εκατ. άτομα, αυξημένος κατά 325.000 άτομα, σε σχέση με τις δημογραφικές προβολές του 2023 (Διάγραμμα 3).
Το παράδοξο είναι ότι ο πληθυσμός της Ελλάδας στις βραχυπρόθεσμες δημογραφικές προβολές της Eurostat παρουσιάζεται το 2050 βελτιωμένος, ενώ η υπόθεση εργασίας για την γονιμότητα είναι πολύ δυσμενέστερη σε σχέση με τις αντίστοιχες δημογραφικές προβολές του 2023. Πράγματι, όπως αποτυπώνεται στο Διάγραμμα 1, ο δείκτης ολικής γονιμότητας στις βραχυπρόθεσμες προβολές προβλέπεται ότι το 2050 θα είναι μόλις 1,34 παιδιά ανά γυναίκα σε αναπαραγωγική ηλικία, ενώ στις δημογραφικές προβολές του 2023 προβλέπονταν αντίστοιχα ότι το 2050 θα ήταν 1,5 παιδιά ανά γυναίκα σε αναπαραγωγική ηλικία.
Αυτή η δυσμενέστερη υπόθεση εργασίας για την συνιστώσα της γονιμότητας υιοθετήθηκε μετά την σημαντική μείωση του δείκτη ολικής γονιμότητας που παρατηρήθηκε τα τρία τελευταία χρόνια, δεδομένου ότι η τιμή του δείκτη μειώθηκε από 1,41 παιδιά ανά γυναίκα το 2021, σε 1,31 παιδιά το 2022, σε 1,26 παιδιά το 2023 και 1,27 παιδιά το 2024, προσεγγίζοντας τη χαμηλότερη παρατηρούμενη ιστορικά τιμή του δείκτη γονιμότητας που ήταν τα 1,23 παιδιά το έτος 1999. Ακόμα και τα χρόνια της οικονομικής κρίσης ο δείκτης γονιμότητας δεν είχε μειωθεί κάτω από 1,29 παιδιά ανά γυναίκα (2013).
Όμως, παρά την μείωση της γονιμότητας ο συνολικός πληθυσμός στις βραχυπρόθεσμες προβολές παρουσιάζεται αυξημένος, όπως αποτυπώνεται στο Διάγραμμα 3. Αυτό οφείλεται στην υπόθεση της συνιστώσας της μετανάστευσης η οποία παρουσιάζεται σημαντικά αυξημένη σε σχέση με τις δημογραφικές προβολές του 2023. Κι’ αυτό επειδή ενώ η Eurostat προέβλεπε ότι το ισοζύγιο θα ήταν θετικό (8.000 άτομα), τα τρία τελευταία χρόνια παρατηρήθηκε ότι το μεταναστευτικό ισοζύγιο ήταν θετικό κατά 50.000 άτομα ετησίως (58.000 άτομα το 2024).
Έτσι, στις επικαιροποιημένες βραχυπρόθεσμες δημογραφικές προβολές η Eurostat προβλέπει ότι η μετανάστευση μέχρι το 2050 θα παρουσιάσει θετικό ισοζύγιο κατά 26.000 άτομα ετησίως. Δηλαδή, συνολικά η μετανάστευση στο διάστημα 2025 – 2050 θα είναι 650.000 άτομα και όχι 184.000 άτομα που προέβλεπε στις δημογραφικές προβολές του 2023. Όμως εάν υποθέσουμε ότι αυτό το θετικό ισοζύγιο των 26.000 ατόμων ετησίως θα παραμείνει το ίδιο μέχρι το 2070, τότε η συνολική μετανάστευση θα είναι 1.070.000 άτομα σε συνολικό πληθυσμό 8 εκατ. κατοίκων.
Τούτων δοθέντων από τις πρόσφατες βραχυπρόθεσμες προβολές της Eurostat αναδεικνύεται, μεταξύ άλλων, ότι τα τρία τελευταία χρόνια η γονιμότητα, εξαιτίας της επιδείνωσης των εργασιακών, εισοδηματικών και στεγαστικών συνθηκών των νέων γενεών στην χώρα μας, παρουσίασε σημαντική μείωση από 1,41 παιδιά (2021) σε 1,27 παιδιά (2024) ανά γυναίκα σε αναπαραγωγική ηλικία (όσο δηλαδή ήταν το 1996).
Παράλληλα αναδεικνύεται ότι η μετανάστευση πενταπλασιάστηκε τα τελευταία τρία χρόνια, γεγονός που σύμφωνα με τις πρόσφατες προβολές της Eurostat ο πληθυσμός στην χώρα μας το 2050 θα είναι 9,289 εκατ. κατοίκους και όχι 8,964 εκατ. κατοίκους.
*Σάββα Γ. Ρομπόλη, Ομότ. Καθηγητή Παντείου Πανεπιστημίου
Βασίλειου Γ. Μπέτση, Δρ. Παντείου Πανεπιστημίου
Πηγή: ot.gr
 σε 1,27 παιδιά (2024) ανά γυναίκα){kind=link}