Του Δημήτρη Κούρκουλα
Το μετεκλογικό πολιτικό σκηνικό δεν διαθέτει πλέον ευρύ χώρο σε όσους αμφισβητούσαν τη θεμελιώδη επιλογή της χώρας μας να παραμείνει στον πυρήνα της δημοκρατικής Δύσης και της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Δεν πρόκειται, στο ορατό μέλλον, να ξαναζήσουμε τις επικίνδυνες ακροβασίες του 2015 που παραλίγο να μας οδηγήσουν σε μια στρατηγική διεθνοπολιτκή καταστροφή ούτε τα ευτράπελα των υπουργικών αποστολών προς αναζήτηση δανείων ή νομισματοκοπείου στη Μόσχα.
Η διαχείριση των διεθνών σχέσεων της χώρας αποτελεί πλέον αντικείμενο ευρύτατης συναίνεσης ιδίως στο κρίσιμο ζήτημα των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Πρόσφατα, η χωρίς περιστροφές στήριξη προς την Ουκρανία, όπως άλλωστε έκαναν και όλες οι φιλελεύθερες δημοκρατίες, προκάλεσε κάποιες αρνητικές αντιδράσεις σε ορισμένους πολιτικούς χώρους που είτε τάχθηκαν ανοικτά υπέρ του εισβολέα είτε προσπάθησαν να παραμείνουν ουδέτεροι υποστηρίζοντας την «ειρήνη».
Η εξωτερική πολιτική είναι μια στρατηγική που διαμορφώνεται κυρίως υπό την πίεση εσωτερικών παραγόντων, ενώ οι διεθνείς σχέσεις καθορίζονται από παράγοντες και συσχετισμούς που διαμορφώνονται εκτός δικής μας επιρροής. Η καλύτερη συνταγή για μια επιτυχημένη εξωτερική πολιτική είναι η μείωση της απόστασης και των αντιθέσεων μεταξύ εξωτερικής πολιτικής και διεθνών σχέσεων ώστε να κλείνει κάθε παράθυρο ανορθολογισμού στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής.
Η νέα παγκόσμια αταξία που θα διαρκέσει για πολλές δεκαετίες καθιστά όλο και πιο αναγκαία τη διεθνή παρουσία του κράτους και κατά συνέπεια της διπλωματίας σε τομείς τόσο διαφορετικούς όπως η δημόσια υγεία, η μετανάστευση, η προστασία προσωπικών δεδομένων ή η αντιμετώπιση της τρομοκρατίας και του οργανωμένου εγκλήματος.
Επείγει η προσαρμογή της ελληνικής διπλωματίας στις νέες προκλήσεις. Το υπουργείο Εξωτερικών διαθέτει υψηλού επιπέδου στελέχη που έχουν αποδείξει την ικανότητά τους να προσαρμόζονται στις νέες συνθήκες και εκτελούν με επιτυχία δύσκολα έργα, όπως το έργο του συντονισμού της ευρωπαϊκής πολιτικής της χώρας μας στην καθημερινή διαπραγμάτευση που λαμβάνει χώρα στα ευρωπαϊκά όργανα. Χρειάζεται όμως εκσυγχρονισμός των εσωτερικών διαδικασιών συμπεριλαμβανόμενης μιας πιο ουσιαστικής διαδικασίας αξιολόγησης των στελεχών και εξορθολογισμός της δημοσιονομικής διαχείρισης.
Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει θετικά βήματα για την αναβάθμιση της οικονομικής διπλωματίας που πρέπει κατά τη γνώμη μου να αποτελεί μια από τις πρώτες προτεραιότητες. Δεν έχουν δυστυχώς διαπιστωθεί βήματα προόδου στον εξίσου κρίσιμο τομέα της δημόσιας διπλωματίας και της προβολής της χώρας στο εξωτερικό. Η εικόνας μιας μαύρης Ελλάδας που συχνά προβάλλεται από διεθνή μέσα ενημέρωσης μπορεί να είναι αντανάκλαση του εσωτερικού πολιτικού ανταγωνισμού αλλά δεν παύει να είναι μια άκρως επιζήμια κατάσταση που πρέπει να αντιμετωπισθεί άμεσα με τη δημιουργία ενδεχομένως νέων δομών, αν οι υπάρχουσες δεν επαρκούν.
Ο νέος υπουργός Εξωτερικών έχει διαχειριστεί τα τελευταία χρόνια πολύπλοκες κρίσεις και βρίσκεται σε πλήρη πολιτικό συντονισμό με τον Πρωθυπουργό, που έχει την ευθύνη της τελικής σύνθεσης. Η υφυπουργός Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου διαθέτει κατά γενική ομολογία μεγάλη διπλωματική εμπειρία και εξαιρετικές διαχειριστικές ικανότητες που επιβεβαίωσα την περίοδο που συνεργάστηκα μαζί της για την προετοιμασία και τη διεξαγωγή της ελληνικής προεδρίας το α’ εξάμηνο του 2014. Προέρχεται από τα σπλάχνα της διπλωματικής υπηρεσίας αλλά δεν θα διστάσει, πιστεύω, να προτείνει χρήσιμες μεταρρυθμίσεις ακόμα και αν έρχονται σε αντίθεση με μια κακώς εννοούμενη συντεχνιακή αντίληψη.
Για την ελληνική διπλωματία τα προσεχή χρόνια θα είναι κρίσιμα. Θα φανεί αν το πολιτικό μας σύστημα έχει τη βούληση και την ικανότητα να εκσυγχρονίσει μια σημαντική κρατική υπηρεσία, τη διπλωματική, που έχει διαχρονικά προσφέρει παρά πολλά στη χώρα μας και να την εξοπλίσει για τις προκλήσεις του 21ου αιώνα.
ΤΑ ΝΕΑ 29-06-2023
