Όταν πριν από ένα περίπου μήνα στην Ιερουσαλήμ οι ηγέτες του Ισραήλ, της Κύπρου και της Ελλάδας συγχρόνιζαν τα ρολόγια τους, ο χρόνος για το μέλλον του αγωγού της Ανατολικής Μεσογείου άρχιζε να μετρά αντίστροφα. Αυτό που συμφωνήθηκε μεταξύ Μπένετ, Αναστασιάδη και Μητσοτάκη δεν ήταν μόνο η πραγματοποίηση μιας τεχνοοικονομικής μελέτης για τον αγωγό αλλά στην ουσία ήταν η ετοιμασία ενός κοινά αποδεκτού δικαιολογητικού για τη μη πραγματοποίηση του έργου.
Οι δυσκολίες πραγματοποίησης του έργου ήταν αρκετά γνωστές από την αρχή. Ωστόσο, οι κυβερνήσεις Νετανιάχου στο Ισραήλ, Αναστασιάδη στην Κύπρο και Τσίπρα στην Ελλάδα ήταν υποστηρικτικές για την πραγματοποίηση του έργου. Οι ΗΠΑ που παίζουν σημαντικό ρόλο στην περιοχή δεν ήταν αρνητικές παρά τους προβληματισμούς που είχαν από τότε. Το ότι το έργο έμπαινε κάτω από την ομπρέλα της ΕΕ για χρηματοδότηση ήταν ένα «μαξιλαράκι» για τις τρεις χώρες αφού δεν θα επωμίζονταν σοβαρό κόστος.
Τα δεδομένα διαφοροποιήθηκαν όταν στην Αθήνα ανέλαβε ο Μητσοτάκης και στην Ιερουσαλήμ ο Μπένετ. Η κατασκευή του αγωγού ήταν για την Αθήνα μια ακόμα πηγή εντάσεων παρά έργο κοινής ωφελείας. Η θερμή υποστήριξη από το Ισραήλ άρχισε να μειώνεται καθώς στο ορίζοντα έμπαιναν άλλες εναλλακτικές λύσεις.
Έτσι στην τελευταία τριμερή στην Ιερουσαλήμ Μπένετ, Αναστασιάδης και Μητσοτάκης συμφώνησαν όπως «εντός του 2022 να έχουν ολοκληρωθεί οι μελέτες τεχνικής σκοπιμότητας και οικονομικής βιωσιμότητας». Στόχος μέχρι το τέλος του 2022 να ληφθούν οι τελικές αποφάσεις. Οι τρεις ηγέτες θα συναντηθούν, στο μεταξύ, στα μέσα του έτους, στην Κύπρο οπόταν δεν αποκλείεται να ξεκαθαρίσει εκεί το θέμα.
Τράβηξαν το χαλί
Οι Αμερικανοί στηριζόμενοι στο οικονομικό κόστος του έργου ήρθαν αρχικά με ένα άτυπο έγγραφο και εν συνεχεία επισήμως με της δηλώσεις Άμος Χόχσταϊν να τραβήξουν το χαλί, καθιστώντας προς κάθε κατεύθυνση πως ο αγωγός EastMed θα πρέπει να μείνει ως ένα όνειρο που δεν θα πραγματοποιηθεί ποτέ. Η προσέγγιση των Αμερικανών δεν επηρεάζει μόνο τις τρεις χώρες αλλά σίγουρα θα επηρεάσει και την ΕΕ, και δεν αποκλείεται σύντομα να σταλούν ανάλογα μηνύματα από τις Βρυξέλλες.
Για την Ουάσιγκτον ισχυρό χαρτί αποτέλεσαν η πολιτική της κυβέρνησης Μητσοτάκη σ’ ό,τι αφορά τις ελληνοαμερικανικές σχέσεις. Έκτισε πάνω στους αρχικούς προβληματισμούς της Αθήνας, η οποία σίγουρα δεν θέλει να έρθει σε κόντρα με τις ΗΠΑ σε μια περίοδο απόλυτης συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών, ιδιαίτερα για ένα έργο που μάλλον δεν θα πραγματοποιηθεί.
Η αντίδραση Αναστασιάδη
Την περίοδο κατά την οποία στάλθηκε το αμερικανικό non-paper για τον αγωγό, στη Λευκωσία άλλες ήταν οι προτεραιότητες των κυβερνώντων που έτρεχαν για τα εσωκομματικά και τις προεδρικές του ερχόμενου χρόνου. Ο Νίκος Αναστασιάδης απαντώντας στη συνέντευξη που παραχώρησε στον «Φιλελεύθερο» άφησε να φανεί ότι η Λευκωσία δεν βάζει όλα τις τα αυγά στο καλάθι του EastMed. Κάτι που επανέλαβε και χθες (μια εβδομάδα μετά) με δηλώσεις του στην Καθημερινή.
Εάν το σχέδιο αυτό δεν είναι εφικτό, τότε είμαστε έτοιμοι με τους συνεργάτες μας να εξετάσουμε άλλες υπαλλακτικές επιλογές. Σε κάθε περίπτωση η μελέτη και άλλων επιλογών δεν θεωρώ ότι πλήττει τα συμφέροντα οποιουδήποτε από εμάς, φτάνει βεβαίως η λύση που θα επιλεγεί να σέβεται το διεθνές δίκαιο, κάτι το οποίο για όλους τους εμπλεκόμενους είναι εκ των ων ουκ άνευ, δήλωσε ο ΠτΔ, προσθέτοντας ότι η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει υιοθετήσει το έργο αυτό ως έργο «κοινού ενδιαφέροντος» και έχει επενδύσει στις μελέτες που το αφορούν. Την ίδια ώρα, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης υπενθυμίζει ότι η ΕΕ μόλις πρόσφατα έχει αναγνωρίσει το φυσικό αέριο ως μεταβατικό καύσιμο προς την ενεργειακή πράσινη μετάβαση.
Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης τόνισε ότι η συνεργασία με την Ελλάδα και το Ισραήλ εκτείνεται και σε δεκάδες άλλους τομείς – οικονομία, επενδύσεις, τουρισμός, πράσινη ανάπτυξη, άμυνα, ασφάλεια κ.λπ., – και ότι ο αγωγός αυτός είναι ένα μόνο μέρος αυτών των συνεργασιών. «Οι τριμερείς συναντήσεις δεν έγιναν για να κατασκευαστεί ο EastMed. Για αυτό άλλωστε και ανάλογες συναντήσεις έχουμε με όλες τις χώρες της περιοχής και του Αραβικού Κόλπου».
Δεν το βλέπουν αρνητικά
Στη Λευκωσία, κυβερνητικοί κύκλοι σχολιάζοντας χθες τις εξελίξεις κατέγραψαν τη θέση της κυπριακής κυβέρνησης ως εξής:
1. Υπάρχει από αμερικανικής πλευράς απόλυτη στήριξη σε διαδικασίες εντός του πλαισίου του Διεθνούς Δικαίου ενώ γίνεται παραπομπή στις εργασίες της ΕΧΧΟΝ και τις σχετικές δηλώσεις της Τζούντιθ Γκάρμπερ (πρέσβης ΗΠΑ) την Παρασκευή στην πλατφόρμα.
2. Απόλυτος σεβασμός, στα δικαιώματα της ΚΔ και όλων των άλλων κρατών της περιοχής
3. Στήριξη στις διαδικασίες διαλόγου και συμπεριληπτική προσέγγιση αφού οι ΗΠΑ καλούν την Τουρκία να ενταχθεί στους μηχανισμούς αντί να τους πολεμά.
4. Ο λόγος που αναφέρονται οι Αμερικανοί αρνητικά για EastMed, είναι η βιωσιμότητα και πράσινη μετάβαση. Ενδεχομένως και γιατί προκαλεί εντάσεις.
5. Στηρίζουν όμως όλες τις άλλες επιλογές που ήδη συζητούνται για την αξιοποίηση του Φ.Α. Πχ, αγωγός από Κύπρο στην Αίγυπτο για τον οποίο ήδη προχωρούν οι διεργασίες. Όπως στηρίζουν και τα έργα EuroAfrica (ηλεκτρονική διασύνδεση Ελλάδα Αίγυπτος) και EuroAsia (ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου Ισραήλ Ελλάδας)
6. Στηρίζουν και ενθαρρύνουν το Φόρουμ για το Αέριο στη Μέση Ανατολή, στο οποίο προεδρεύει η Κύπρος αυτή την περίοδο και το οποίο στο πρώτο καταστατικό του άρθρο αναφέρει ότι είναι ανοικτό σε όλες τις χώρες της περιοχής οι οποίες σέβονται το διεθνές δίκαιο και ειδικότερα το δίκαιο της θαλάσσης.
Ρεαλιστική προσέγγιση ζητά ο Άμος Χόχσταϊν
Ο Άμος Χόχσταϊν μιλώντας στο Βήμα ζήτησε ρεαλιστική προσέγγιση σ’ ό,τι αφορά τον αγωγό EastMed. «Το ζήτημα των εντάσεων στην Ανατολική Μεσόγειο δεν δημιουργήθηκε από την ενέργεια και δεν θα λυθεί από την ενέργεια. Είναι ένα ζήτημα πολύ μεγαλύτερο. Αναγνωρίζουμε την ύπαρξη των εντάσεων, αλλά η πολιτική μας δεν καθοδηγείται από αυτές», τονίζει στην αποκλειστική συνέντευξη που παραχώρησε στο «Βήμα» ο Άμος Χόχσταϊν.
Ο υψηλόβαθμος σύμβουλος του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών για την παγκόσμια ενεργειακή ασφάλεια (State Department Senior Advisor for Global Energy Security), κομβικό πρόσωπο στη διαμόρφωση της ενεργειακής στρατηγικής της κυβέρνησης Μπάιντεν, μας μίλησε λίγα 24ωρα μετά τη δημοσιοποίηση βασικών στοιχείων του πολύκροτου, πλέον, non paper με το οποίο η Ουάσιγκτον εμφανίζεται να υποστηρίζει σθεναρά την προώθηση των ηλεκτρικών διασυνδέσεων στην Ανατολική Μεσόγειο (Euro-Asia και Euro-Africa Interconnectors), αλλά την ίδια στιγμή να θεωρεί ότι ο αγωγός φυσικού αερίου EastMed (EMGP) δεν είναι οικονομικά βιώσιμος και δεν αποτελεί ένα έργο με μακροπρόθεσμη οπτική – άρα θα ήταν προτιμότερο να εγκαταλειφθεί.
Ωστόσο ο Άμος Χόχσταϊν, ένας από τους πλέον έμπειρους Αμερικανούς αξιωματούχους σε θέματα ενέργειας, που έχει αφιερώσει πολύ χρόνο στην Ανατολική Μεσόγειο και επί προεδρίας Ομπάμα, προσθέτει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες «δεν λένε στις χώρες της περιοχής τι να κάνουν. Οι κυβερνήσεις των κρατών της Ανατολικής Μεσογείου θα λάβουν τις δικές τους αποφάσεις με βάση τις εκτιμήσεις τους για το αν το σχέδιο του αγωγού EastMed είναι ένα έργο στο οποίο θέλουν να παραμείνουν δεσμευμένες. Εμείς το μόνο που λέμε είναι ότι οι ΗΠΑ υποστηρίζουν ένθερμα την ενεργειακή συνεργασία στην περιοχή, αυτό το έργο δεν αξίζει την προσπάθεια, αλλά θέλουμε να οδηγήσουμε προς έργα που είναι το ίδιο μεγάλα και φιλόδοξα, με πολύ ευρύτερη επίπτωση και αντοχή στον χρόνο. Σε αυτά θα συνεργαστούμε μαζί σας για να τα κάνουμε πραγματικότητα».
Πηγή : philenews.com
