Έφυγε από την ζωή η διάσημη γλύπτρια, γέννημα θρέμμα των Οινουσσών Μαίρη Παπακωνσταντίνου.
Γεννήθηκε το 1933. Σπούδασε γλυπτική στην Ανωτάτη σχολή καλών Τεχνών (Α.Σ.Κ.Τ.) της Αθήνας με καθηγητή τον Μιχάλη Τόμπρο, απ’ όπου αποφοίτησε το 1956. Συνέχισε τις σπουδές της στην Ιστορία της Τέχνης στην Πολυτεχνική Σχολή Καλών Τεχνών (Polytechnic School of Fine Arts) του Λονδίνου κοντά στον G. Deely.
H Παπακωνσταντίνου καλλιεργούσε στα έργα της έναν αφηρημένο εξπρεσιονισμό, με ιδιαίτερη έμφαση στον αυθορμητισμό της έκφρασης, όπου η πραγματικότητα παραμορφώνεται με σκοπό να υποδηλώσει τα συναισθήματα και την ατομικότητα της καλλιτέχνιδας. Έργα της υπάρχουν στο Λευκό Οίκο των ΗΠΑ , στο Μουσείο της πόλης Βρότσαλ της Πολωνίας, στην Ακαδημία Salgo – Magiore της Ιταλίας, στην Εθνική Πινακοθήκη της Αθήνας καθώς και σε ιδιωτικές συλλογές και δημόσιους χώρους στην χώρα μας και το εξωτερικό.
Δικό της έργο είναι και το έμβλημα της Οινούσσας η Γοργόνα, που δεσπόζει στην είσοδο του λιμένα του νησιού.
Το έργο της Μαίρης Παπακωνσταντίνου έχει αναγνωριστεί διεθνώς και έχει τιμηθεί με πολλές διακρίσεις, όπως με το χρυσό μετάλλιο της Ακαδημίας Τεχνών, Γραμμάτων και Επιστημών της Ιταλίας (Academia Italia delle Arti, delle Lettere e le Science) το 1978, το Βραβείο της Διεθνούς Ένωσης Ζωγράφων – Γλυπτριών – Χαρακτριών (Παρίσι, 1969), το Γκραν Πρι ντε Μπεντόρ κ.λ.π.
Το έτος 2007 και στα πλαίσια των εκδηλώσεων για τα 170 χρόνια από την ίδρυση του Πανεπιστημίου Αθηνών και της Ιατρικής Σχολής (1837), πραγματοποιήθηκε έκθεση της Μαίρης Παπακωνσταντίνου με 31 γλυπτά της και με θέμα «Μητρότης». Το Μάρτιο του 2009, οργανώθηκε έκθεση της γλύπτριας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στο Στρασβούργο με 21 έργα της από μάρμαρο και με θέμα «Η αρπαγή της Ευρώπης», που διηγούνταν την ερωτική ιστορία της Ευρώπης και του Δία.
Ανάμεσα στα έργα υπαίθριας γλυπτικής της Μαίρης Παπακωνσταντίνου, που κοσμούν δημόσιους χώρους στην Αθήνα, περιλαμβάνονται:
• «Στην Ελληνίδα Γυναίκα» (1998, Αθήνα – Λεωφ. Βασιλίσσης Σοφίας, έναντι Πύργου Αθηνών).
• «Γυναίκα μετά το μόχθο» (2000, Αθήνα – Πλατεία Μαβίλη).
• Προτομή Γρηγορίου Ξενόπουλου (2000, Αθήνα – Πάρκο Ελλήνων Λογοτεχνών, Πνευματικό Κέντρο Δήμου Αθηναίων).
• Προτομή Ιωάννη Χατζηπατέρα (2000, Αθήνα – Οδός Χατζηγιάννη Μέξη).
• «Ο Φαέθων με το άρμα του» (Αθήνα – Περιστέρι).
• Ανδριάντας Αθανασίου Διάκου (2010, Αθήνα – Πλατεία Αγίου Βασιλείου στο Δήμο Αγίου Δημητρίου, Μπραχάμι).
Άλλα γλυπτά σε δημόσιους χώρους στη γενέτειρά της Χίο και σ’ άλλες πόλεις της Ελλάδας, μεταξύ άλλων, είναι:
• «Ο Όμηρος» (Χίος, Πλατεία Δημαρχείου).
• «Ολυμπιονίκης Χρήστος Μάντικας» (Χίος, Στάδιο).
• Ο Στρατιώτης του 1912» (Χίος, Θυμιανά).
• Προτομή Κωνσταντίνου Άμαντου (1874 – 1960), βυζαντινολόγου και ακαδημαϊκού (2004, Ζυφιά της Χίου).
• Ανδριάντας Ιωάννη Διαμ. Πατέρα (1770 – 1840), εθνικού ευεργέτη (Χίος).
• «Η Δόξα» (Πόρος, Γαλατάς).
• «Κίτσος Τζαβέλας» (Σούλι, Παραμυθιά).
Με αφορμή τον θάνατο της ο Ομότιμος Καθηγητής ΕΚΠΑ Λαυρέντης Δελλασούδας αφιερώνει τα παρακάτω λόγια:
‘’Έργα και ημέραι” Μαίρης Παπακωνσταντίνου
Πριν δύο περίπου χρόνια, όταν η Μαίρη Παπακωνσταντίνου μου γνωστοποίησε και τα κεφάλαια του νέου της βιβλίου ‘’Ελληνικός Πολιτισμός μέσα στους αιώνες’’ με την προοπτική τής εκ μέρους μου αποστολής ενός χαιρετισμού, της απάντησα αμέσως λέγοντας μεταξύ άλλων ότι πρόκειται για πολυετή μόχθο, για τεράστιο όγκο δουλειάς και, εν τέλει, για έργο ζωής.
Τώρα που γράφω το σημείωμα αυτό, και λαμβανομένου υπόψη ότι η συγγραφέας βρισκόταν προ των πυλών τού τυπογραφείου, παρόλο ότι εδώ και ενάμιση περίπου χρόνο ήταν κλινήρης λόγω ατυχήματος, σπεύδω να την αποχαιρετήσω λέγοντάς της αυτά που της είχα γράψει για να τα περιλάβει στον οικείο χώρο τού βιβλίου της. Διότι και εκεί που βρίσκεται πλέον θα συνεχίσει να γράφει ως μία σύγχρονη μούσα.
«…Με πολύ θαυμασμό καταθέτω ότι το νέο αυτό βιβλίο τής π. Ελληνίδας Γυναίκας τής Ευρώπης δεν αποτελεί έκπληξη, διότι ήταν οιονεί αναμενόμενο και ικανοποιεί την προσδοκία όλων μας, γνωστών και φίλων.
Δηλαδή, η προσμονή αυτή δεν ανέκυψε αιφνίδια σε κάποια δεδομένη στιγμή εξ αιτίας ενός μεμονωμένου γεγονότος, αλλά δημιουργήθηκε προοδευτικά, επαγωγικά και με τη συνδρομή πολλών παραγόντων, μεταξύ των οποίων έπαιξαν και παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο οι εξής:
Πρώτον, η διεθνώς αναγνωρισμένη προσωπικότητά της, την οποία συναποτελούν ένας εγκέφαλος σε διαρκή εγρήγορση και δημιουργία, ώστε να συλλαμβάνει διαχρονικά και συγχρονικά, τοπικά και υπερτοπικά μηνύματα, τα οποία αναδομεί με μαθηματικό τρόπο. Δηλαδή με συναρτήσεις και με τελικό κριτή για την ορθότητα ή όχι των συμπερασμάτων-αποτελεσμάτων των ενεργειών της την ελληνικότητα της ψυχής της.
Δεύτερον, η ετοιμότητα και αμεσότητα των μέσω της τέχνης αντιδράσεων σε ό,τι αφορά την έκφραση ή επικαιροποίηση προβλημάτων, ζητημάτων, γεγονότων (π.χ. γυναίκα στο διάστημα), διαχρονικών αξιών (π.χ. μητρότητα).
Τρίτον, η εφηβική της ζωντάνια και επιμονή για την ολοκλήρωση στόχων που συνδέονται με θέματα, τα οποία ενώ την συγκλονίζουν τα προβάλλει με μια ήρεμη έκρηξη (βλ. αδριάντας τού Ομήρου στο αεροδρόμιο της Χίου)…
Την δυναμική αυτή που την διακατέχει, για ολοκλήρωση κάθε προσπάθειας προς πραγμάτωση των οραμάτων της, θα μπορούσε να την απεικονίσει ένα γλυπτό, το οποίο θα αναπαριστά ή καλύτερα θα απεικονίζει την Μαίρη Παπακωνσταντίνου, η οποία ενώ είναι κατακεκλιμένη (λόγω του ατυχήματός της) και με τον θεράποντα ιατρό δίπλα της σε μια διαδικασία ιατρικών παρεμβάσεων, να εκτοξεύει πυραύλους που τους μεταφέρουν ειρηνικά περιστέρια.
Τέταρτον, το συνολικό έργο της δεν είναι λόγια που προοδευτικά θα σβήσουν αλλά δημιουργίες είτε με την πέννα είτε με την σμίλη της, οι οποίες δεν χάνονται αλλά μένουν και θα μένουν για να διδάσκουν τι δεν πρέπει να ξεχνάμε.
Γι’ αυτούς και μόνο τους λόγους θεωρώ ότι δεν θα αποτελούσε παραδοξότητα η αναμονή τού νέου της έργου Ελληνικός Πολιτισμός μέσα στους αιώνες, καθοσον μάλιστα αποτελεί ολοκλήρωση των προηγούμενων ενεργειών της. Βλέπουμε, δηλαδή, ότι περνάει από το μέρος στο όλον. Από την Χίο μέσα στους αιώνες στον ελληνικό πολιτισμό μέσα στους αιώνες. Από το υποσύνολο στο σύνολο και παράλληλα από τον μύθο στην μετανεωτεριστική πραγματικότητα. Από την Γοργόνα στη Γυναίκα στο Διάστημα.
Τέλος, επεξηγώντας και τον τίτλο τού παρόντος χαιρετισμού, σημειώνω ότι τον χρησιμοποιώ παραλλάσσοντας το ‘’Έργα και Ημέραι’’ Ησίοδου, διότι θεωρώ ότι το συνολικό της έργο, ανεξαρτήτως μέσου προσφοράς του, υποδηλώνει τα “όσια και τα ιερά” των Ελλήνων μέσα από το τρίπτυχο: όμαιμο, ομόγλωσσο, ομοεθνές, ως διαρκής υπόμνηση ή/και γνωστοποίηση προς όλους (εντός και εκτός των τειχών) εκ μέρους μιας μη επαναπαυόμενης στις Δάφνες της Ζωντανής Συνείδησης».
Αγαπητή μας Μαίρη, δεν σε ξεχνούμε. Η Δόμνα, η Τζίνα, η Κλεοπάτρα-Δόμνα και ο φίλος σου Λαυρέντης θα σε θυμόμαστε πάντα, κρατώντας ως μήνυμά σου την αξιοπρέπεια της γνήσιας εκπροσώπου τής Τέχνης και των Γραμμάτων.
ΣΥΛΛΥΠΗΤΗΡΙΟ ΜΗΝΥΜΑ ΔΗΜΑΡΧΟΥ ΧΙΟΥ
Ο Δήμαρχος Χίου κ. Σταμάτης Κάρμαντζης εκφράζει τη βαθιά θλίψη του για την απώλεια της Χιώτισσας γλύπτριας, ζωγράφου και συγγραφέως Μαίρης Παπακωνσταντίνου η οποία έφυγε από ζωή αφήνοντας πίσω της μία σπουδαία και ανεκτίμητη καλλιτεχνική παρακαταθήκη πολλών αριστουργηματικών καλλιτεχνημάτων τόσο στην ιδιαίτερη πατρίδα της, όσο και το εξωτερικό. Το πολυετές έργο της, το μεράκι της δημιουργίας, η πολιτιστική προσφορά και η αγάπη για τον τόπο μας αποτελούν μία ανεξίτηλη σφραγίδα τιμής για όλους εμάς.
Υπήρξε ευρυμαθής και κοινωνικά ευαισθητοποιημένη, ενώ μέσα από το διεθνώς αναγνωρισμένο έργο της υποστήριξε την ειρήνη, για αυτό και στο εξωτερικό την αποκαλούσαν η «Γλύπτρια της Ειρήνης», που ως τίτλος ήταν απόλυτα συνυφασμένος με την ήρεμη και αλτρουιστική της φυσιογνωμία. Προτάθηκε επιπροσθέτως από την Ελλάδα ως Γυναίκα της Ευρώπης καθότι ύμνησε εξόχως τη γυναίκα μέσα από τις ποικίλες εκφάνσεις τις δημιουργίας της.
Η απώλειά της μεγάλη για τη Χίο, τις Οινούσσες αλλά και το σύνολο του καλλιτεχνικού και πνευματικού κόσμου. Αλησμόνητο το έργο και η παγκοσμίως αναγνωρισμένη πρόσφορά της.
Θερμά Συλλυπητήρια στους συγγενείς και τους οικείους της.
Πηγή: alithia.gr
