Του Αντώνη Βενέτη
Προερχόμενος από την Σκωτία, ο 13ετής Άντριου Κάρνεγκι, πρωτοαντίκρισε τη Νέα Υόρκη μια μέρα του 1848. Κάποια χρόνια μετά, ο απένταρος μετανάστης έμελλε να είναι ένας από τους πρωτοπόρους της βιομηχανικής εποποιΐας των ΗΠΑ και να αποκαλείται ο «Βασιλιάς του Χάλυβα».
Οι στόχοι του, όπως τους καθόρισε ο ίδιος, ήταν: «Να μην κάνω προσπάθειες να αυξήσω την περιουσία μου, αλλά να ξοδεύω κάθε χρόνο το περισσευμα μου σε φιλανθρωπικές δραστηριότητες. […] Να συμπληρώσω τη μόρφωσή μου. Να συναναστρέφομαι με πνευματικούς ανθρώπους. Να παίξω ρόλο στη δημόσια ζωή, ιδίως στον τομέα της παιδείας και της κοινωνικής προσφοράς. Ο άνθρωπος πρέπει να έχει ένα είδωλο. Αλλά η απόκτηση πλούτου είναι η χειρότερη μορφή ειδωλολατρίας. […]»
Έτσι, εξόδευσε τεράστια ποσά σε βιβλιοθήκες, εκκλησίες, πανεπιστήμια, ιδρύματα, φιλανθρωπίες, κλπ.
Οι πλούσιοι, γράφει ο Άντρiou Κάρνεγκι στο «Ευαγγέλιο του Πλούτου», έχουν μια κοινωνική ευθύνη να εξασφαλίζουν μια έξυπνη ανακατανομή του χρήματος που έχουν συγκεντρώσει.
Αν αρκούνταν να αφήνουν την περιουσία τους σε κληρονόμους, διαπράττουν σφάλμα, αδικία.
Ο καπιταλισμός δεν είναι ούτε καλός ούτε κακός.
Οι εργάτες και οι υπάλληλοι αξίζουν βοήθεια εκ μέρους του εργοδότου, στα πλαίσια ενός πατερναλιστικού συστήματος.
Οι απεργίες είναι ανώφελες και επικίνδυνες.
Δεν ήταν υπέρ του προστατευτισμού, αντίθετα πίστευε ότι οι υψηλοί δασμοί ζημιώνουν την ελευθερία του εμπορίου και συνεπώς την οικονομική ανάπτυξη.
Δεν συμπαθούσε την κερδοσκοπία.
Δεν υπήρξε ποτέ ένας απ’ αυτούς τους μεγαλοκαρχαρίες, που η μόνη τους έγνοια ήταν να κερδίζουν χρήματα όσο το δυνατόν περισσότερο.
Προικοδότησε επίσης τεράστια ποσά στο ίδρυμα Κάρνεγκι Χολ, που διετέθησαν για τη βελτίωση της ποιότητας της παιδείας.
Σήμερα μια από τις λαμπρότερες αίθουσες μουσικής των ΗΠΑ, το περίφημο Κάρνεγκι Χολ της Ν. Υόρκης, φέρει το όνομά του.
Ήταν ένας πολυσύνθετος άνθρωπος, πολυπράγμων, απίστευτα πλούσιος και γενναιόδωρος, βιομήχανος, και σώφρων οικονομικός παράγοντας.
Ένας φιλάνθρωπος προσηλωμένος στην υπεράσπιση της ειρήνης και υπέφερε από το ξέσπασμα του Α’ Π. Π., και ένας από τους θεμελιωτές της σύγχρονης Αμερικής.
Έγραψε ο ίδιος το επιτύμβιο επίγραμμά του: «Ενθάδε κείται ένας άνθρωπος που ήξερε να περιβάλλεται από ανθρώπους πιο έξυπνους από αυτόν».
Πέθανε το 1919.
