Σε δεύτερη συνεχόμενη μεγάλη αύξηση των επιτοκίων προχώρησε -όπως ευρέως αναμενόταν- η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), η οποία ανέλαβε επιπλέον δράση, προκειμένου να καταπολεμήσει τον επίμονα υψηλό πληθωρισμό (9,9% τον Σεπτέμβριο). Κι ας γνωρίζει ότι αυτή η στρατηγική «πνίγει» την ανάπτυξη.
Πιο συγκεκριμένα, η κεντρική τράπεζα της Ευρωζώνης ανακοίνωσε την αναθεώρηση των επιτοκίων κατά 75 μονάδες βάσης, κάτι που σημαίνει ότι το βασικό επιτόκιο διαμορφώνεται πλέον στο 2% (από 1,25% προηγουμένως), το επιτόκιο οριακής χρηματοδότησης στο 2,25% (από 1,50% προηγουμένως) και το επιτόκιο καταθέσεων στο 1,50% (από 0,75% προηγουμένως).
We raised interest rates by 0.75 percentage points.
See our latest monetary policy decisions https://t.co/cAhkpSreAB pic.twitter.com/6om7ujR716
— European Central Bank (@ecb) October 27, 2022
Τα συγκεκριμένα επίπεδα είναι τα υψηλότερα των τελευταίων τουλάχιστον 10 ετών. Υπενθυμίζεται ότι και τον Σεπτέμβριο η αύξηση των επιτοκίων είχε καθοριστεί στις 75 μονάδες βάσης, ακολουθώντας μια αναθεώρηση της τάξης των 25 μονάδων βάσης τον Ιούλιο -όταν για πρώτη φορά ελήφθη η απόφαση άρσης των μηδενικών και αρνητικών επιτοκίων.
Η σημερινή απόφαση της Φρανκφούρτης έρχεται να επιβεβαιώσει τη διατήρηση της Κριστίν Λαγκάρντ και των υπόλοιπων τραπεζιτών σε μια στρατηγική επιθετικής σύσφιγξης, ενόσω το πληθωριστικό φαινόμενο συνεχίζει να «γιγαντώνεται», περιορίζοντας το διαθέσιμο εισόδημα των καταναλωτών και αυξάνοντας το κόστος παραγωγής των επιχειρήσεων.
Στόχος είναι ο περιορισμός της διαθέσιμης ζήτησης, μέσω της αύξησης των επιτοκίων, η οποία θα οδηγήσει σε μείωση των τιμών και αποκλιμάκωση του πληθωριστικού φαινομένου. Όμως, όπως είναι εύλογο, αυτή η επιλογή επί της ουσίας «θυσιάζει» τους ρυθμούς ανάπτυξης, οι οποίοι αναγκαστικά περιορίζονται, επαναφέροντας τα σενάρια της ύφεσης στην Ευρωζώνη.
Αλλαγές στα TLTROs
Παράλληλα, η ΕΚΤ αποφάσισε να αλλάξει τους όρους αποπληρωμής των φθηνών δανείων προς τις ευρωπαϊκές τράπεζες -γνωστών και ως TLTROs. Συγκεκριμένα, θα προχωρήσει σε αναπροσαρμογή των επιτοκίων των εν λόγω δανείων από τις 23 Νοεμβρίου, παρέχοντας παράλληλα στις τράπεζες τη δυνατότητα για πρόωρη αποπληρωμή σε προαιρετική βάσης.
Υπενθυμίζεται ότι, λόγω της πρόσφατης οικονομικής κρίσης, οι συστημικές τράπεζες της Ευρωζώνης μπορούσαν να δανείζονται χρήματα από την ΕΚΤ με αρνητικό επιτόκιο. Ωστόσο, δεδομένης της εν εξελίξει στροφής της νομισματικής πολιτικής, η εν λόγω παροχή αποτελεί πλέον πηγή υπερκέρδους για τις τράπεζες, την ίδια ώρα που η υπόλοιπη οικονομία λυγίζει υπό το βάρος του αυξημένου πληθωρισμού και των ενισχυμένων επιτοκίων.
Σε ό,τι αφορά τη συζήτηση για τον ισολογισμό, η ανακοίνωση της ΕΚΤ αναφέρει ότι η σταδιακή μείωση του χαρτοφυλακίου του έκτακτου πανδημικού προγράμματος αγοράς ομολόγων (PEPP) θα λάβει χώρα κατά τρόπο, ώστε να αποφευχθούν παρεμβολές στην ενδεδειγμένη κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής.
Σε κάθε περίπτωση, το διοικητικό συμβούλιο θα συνεχίσει να εφαρμόζει ευελιξία στις επανεπενδύσεις ποσών –θα διατηρηθούν έως το τέλος του 2024– από την εξόφληση τίτλων του χαρτοφυλακίου PEPP, προκειμένου να αποφεύγονται οι μεγάλες αποκλίσεις στις ομολογιακές αποδόσεις των κρατών μελών.
Η πρώτη αντίδραση των αγορών
Στον απόηχο των ανακοινώσεων της ΕΚΤ, οι μετοχές στα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια συνεχίζουν σε αρνητικό έδαφος, με τις απώλειες ωστόσο να είναι ελεγχόμενες. Ενδεικτικά, ο γενικός δείκτης Stoxx 600 υποχωρεί στο -0,72% και τις 407 μονάδες, καθώς ο γερμανικός DAX μειώνεται κατά 0,71%, ο γαλλικός CAC 40 κατά 0,50% και ο ιταλικός FTSE MIB κατά 0,80%.
Το ευρώ, από την πλευρά του, διολισθαίνει κατά 0,63% και καθορίζεται στο 1,0013 δολάριο, παραμένοντας πάντως, άνω του ψυχολογικού ορίου του $1. Την ίδια στιγμή, οι αποδόσεις των ευρωπαϊκών ομολόγων βαίνουν μειούμενες, με το 10ετές της Ελλάδας να περιορίζεται στο 4,61%, της Γερμανίας στο 2,07%, της Γαλλίας στο 2,63% και της Ισπανίας στο 3,17%.
Η ανακοίνωση της ΕΚΤ
Το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε σήμερα να αυξήσει τα τρία βασικά επιτόκια της ΕΚΤ κατά 75 μονάδες βάσης. Με αυτήν την τρίτη στη σειρά σημαντική αύξηση των επιτοκίων, το Διοικητικό Συμβούλιο έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο ως προς την άρση της διευκολυντικής κατεύθυνσης της νομισματικής πολιτικής. Το Διοικητικό Συμβούλιο έλαβε τη σημερινή απόφαση και αναμένει ότι θα αυξήσει τα επιτόκια περαιτέρω ούτως ώστε να διασφαλίσει την έγκαιρη επαναφορά του πληθωρισμού στον μεσοπρόθεσμο στόχο του 2%. Το Διοικητικό Συμβούλιο θα στηρίξει τη μελλοντική πορεία των επιτοκίων πολιτικής στην εξέλιξη των προοπτικών για τον πληθωρισμό και την οικονομία, ακολουθώντας μια προσέγγιση σύμφωνα με την οποία οι αποφάσεις θα λαμβάνονται από συνεδρίαση σε συνεδρίαση.
Ο πληθωρισμός εξακολουθεί να είναι υπερβολικά υψηλός και θα παραμείνει πάνω από τον στόχο για παρατεταμένη χρονική περίοδο. Τον Σεπτέμβριο, ο πληθωρισμός της ζώνης του ευρώ ανήλθε σε 9,9%. Τους τελευταίους μήνες, η αλματώδης αύξηση των τιμών της ενέργειας και των ειδών διατροφής, τα προβλήματα στις αλυσίδες εφοδιασμού και η ανάκαμψη της ζήτησης μετά την πανδημία έχουν συμβάλει στη διεύρυνση των πιέσεων στις τιμές και στην άνοδο του πληθωρισμού. Η νομισματική πολιτική του Διοικητικού Συμβουλίου επιδιώκει να μειώσει τη στήριξη της ζήτησης και να αποτρέψει τον κίνδυνο επίμονης μετατόπισης προς τα πάνω των προσδοκιών για τον πληθωρισμό.
Το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε επίσης να τροποποιήσει τους όρους της τρίτης σειράς στοχευμένων πράξεων πιο μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης (ΣΠΠΜΑ ΙΙΙ). Στη διάρκεια της οξείας φάσης της πανδημίας, αυτό το μέσο συνέβαλε σημαντικά στην αντιμετώπιση των καθοδικών κινδύνων για τη σταθερότητα των τιμών. Σήμερα, λαμβανομένης υπόψη της απρόβλεπτης και πρωτοφανούς αύξησης του πληθωρισμού, είναι αναγκαίο να αναπροσαρμοστεί προκειμένου να διασφαλιστεί ότι είναι συμβατό με την ευρύτερη διαδικασία εξομάλυνσης της νομισματικής πολιτικής και να ενισχυθεί η μετάδοση των αυξήσεων των επιτοκίων πολιτικής στις συνθήκες τραπεζικών χορηγήσεων. Το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε επομένως να προσαρμόσει τα επιτόκια που ισχύουν για τις ΣΠΠΜΑ ΙΙΙ από τις 23 Νοεμβρίου 2022 και να παράσχει στις τράπεζες επιπρόσθετες ημερομηνίες για πρόωρη αποπληρωμή σε προαιρετική βάση.
Τέλος, προκειμένου να υπάρξει μια στενότερη ευθυγράμμιση του τοκισμού των υποχρεωτικών ελάχιστων αποθεματικών που τηρούνται από τα πιστωτικά ιδρύματα στο Ευρωσύστημα με τις συνθήκες που επικρατούν στην αγορά χρήματος, το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε να ορίσει το επιτόκιο των υποχρεωτικών ελάχιστων αποθεματικών στο επιτόκιο της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων της ΕΚΤ.
Οι λεπτομέρειες για την τροποποίηση των όρων των ΣΠΠΜΑ III παρέχονται σε ξεχωριστό δελτίο Τύπου που θα δημοσιευθεί στις 15:45 ώρα κεντρικής Ευρώπης. Άλλο ένα δελτίο Τύπου τεχνικού χαρακτήρα στο οποίο περιγράφεται λεπτομερώς η τροποποίηση του τοκισμού των υποχρεωτικών ελάχιστων αποθεματικών θα δημοσιευθεί στις 15:45 ώρα κεντρικής Ευρώπης.
Βασικά επιτόκια της ΕΚΤ
Το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε να αυξήσει τα τρία βασικά επιτόκια της ΕΚΤ κατά 75 μονάδες βάσης. Κατά συνέπεια, το επιτόκιο των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης καθώς και τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων θα αυξηθούν σε 2,00%, 2,25% και 1,50% αντιστοίχως, με ισχύ από τις 2 Νοεμβρίου 2022.
Πρόγραμμα αγοράς στοιχείων ενεργητικού (APP) και έκτακτο πρόγραμμα αγοράς στοιχείων ενεργητικού λόγω πανδημίας (PEPP)
Το Διοικητικό Συμβούλιο σκοπεύει να συνεχίσει να επανεπενδύει, πλήρως, τα ποσά από την εξόφληση τίτλων αποκτηθέντων στο πλαίσιο του προγράμματος APP κατά τη λήξη τους για παρατεταμένη χρονική περίοδο μετά την ημερομηνία κατά την οποία άρχισε να αυξάνει τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ και, σε κάθε περίπτωση, για όσο χρονικό διάστημα κρίνεται αναγκαίο για τη διατήρηση συνθηκών άφθονης ρευστότητας και της ενδεδειγμένης κατεύθυνσης της νομισματικής πολιτικής.
Σε ό,τι αφορά το πρόγραμμα PEPP, το Διοικητικό Συμβούλιο σκοπεύει να επανεπενδύει τα ποσά κεφαλαίου από την εξόφληση τίτλων που αποκτήθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος κατά τη λήξη τους τουλάχιστον μέχρι το τέλος του 2024. Σε κάθε περίπτωση, η μελλοντική σταδιακή μείωση (roll-off) του χαρτοφυλακίου PEPP θα ρυθμιστεί κατά τρόπο ώστε να αποφευχθούν παρεμβολές στην ενδεδειγμένη κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής.
Το Διοικητικό Συμβούλιο θα συνεχίσει να εφαρμόζει ευελιξία στις επανεπενδύσεις ποσών από την εξόφληση τίτλων του χαρτοφυλακίου PEPP καθώς φθάνουν στη λήξη τους, με σκοπό να αντιμετωπιστούν οι κίνδυνοι για τον μηχανισμό μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής που σχετίζονται με την πανδημία.
Πράξεις αναχρηματοδότησης
Το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε να αναπροσαρμόσει τα επιτόκια που εφαρμόζονται στις ΣΠΠΜΑ ΙΙΙ. Από τις 23 Νοεμβρίου 2022 και ως την ημερομηνία λήξης ή τυχόν πρόωρης αποπληρωμής της κάθε αντίστοιχης ανεξόφλητης ΣΠΠΜΑ III, το επιτόκιο αυτών των πράξεων θα συνδέεται με τα μέσα εφαρμοστέα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ για τη συγκεκριμένη περίοδο. Το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε επίσης να παράσχει στις τράπεζες επιπρόσθετες ημερομηνίες πρόωρης αποπληρωμής σε προαιρετική βάση. Σε κάθε περίπτωση, το Διοικητικό Συμβούλιο θα αξιολογεί τακτικά το πώς οι στοχευμένες πράξεις χρηματοδότησης συνεισφέρουν στην κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής του.
Το Διοικητικό Συμβούλιο είναι έτοιμο να προσαρμόσει όλα τα μέσα που έχει στη διάθεσή του εντός των ορίων της εντολής που του έχει ανατεθεί, προκειμένου να διασφαλίσει ότι ο πληθωρισμός θα σταθεροποιηθεί στον στόχο του 2% μεσοπρόθεσμα. Το μέσο για την προστασία της μετάδοσης (Transmission Protection Instrument – TPI) είναι διαθέσιμο για να αντισταθμιστούν ανεπιθύμητες, άτακτες εξελίξεις στην αγορά που θέτουν σοβαρή απειλή για τη μετάδοση της νομισματικής πολιτικής σε όλες τις χώρες της ζώνης του ευρώ, επιτρέποντας έτσι στο Διοικητικό Συμβούλιο να εκπληρώσει πιο αποτελεσματικά την αποστολή του για τη σταθερότητα των τιμών.
Πηγή: newmoney.gr, protothema.gr
