Της Ανθής Γεωργίου
Εκτοξεύτηκε η αξία των ελληνικών εξαγωγών ελαιολάδου στην Ισπανία και στην Ιταλία το 2022 συγκριτικά με το 2021, γεγονός το οποίο οφείλεται όχι τόσο στις αυξημένες ποσότητες όσο στην σημαντική αύξηση των τιμών.
Σημαντικό προβάδισμα ως προμηθευτής ελαιολάδου της ιταλικής αγοράς κατέχει η Ελλάδα με ποσοστό 21,9% διατηρώντας τη δεύτερη θέση μετά την Ισπανία. Αντίστοιχα, η Ελλάδα το 2021 και το 2022 κατείχε την 4η θέση στη λίστα των προμηθευτών της ισπανικής αγοράς. Σύμφωνα με τα ισπανικά στοιχεία, η αξία τους εκτοξεύτηκε από τα 15,5 εκατ. ευρώ το 2021 στα 25,3 εκατ. ευρώ το 2022.
Αντίστοιχα, το 2020 η αξία των εισαγωγών της Ιταλίας από την Ελλάδα άγγιξε τα 297.261 εκατ. ευρώ για 132.844 τόνους, το 2021 τα 353.452 εκατ. ευρώ για 114.233 τόνους και το 2022 η αξία τους εκτοξεύτηκε στα 467.356 εκατ. ευρώ για 114.152 τόνους.
Η χαμένη ευκαιρία
Μία διαχρονικά μεγάλη χαμένη ευκαιρία αποτελεί για τη χώρα μας η εξαγωγή ποσοτήτων ελαιολάδου, σε χύδην μορφή. Στη διεθνή αγορά του επώνυμου προϊόντος η χώρα μας διεκδικεί μόνο το 2-3%, με μεγάλο ποσοστό της ετήσιας παραγωγής να εξάγεται χύμα.
Και αυτό όταν η Ελλάδα τοποθετείται σταθερά μεταξύ των μεγαλύτερων ελαιοπαραγωγών και παρέχει περίπου το 10% της παγκόσμιας προσφοράς.
«Υπάρχει ακόμα χώρος για να αναπτυχθεί επώνυμο ελληνικό ελαιόλαδο. Ειδικοί του κλάδου εκτιμούν ότι οι εξαγωγές επώνυμου ελληνικού λαδιού θα μπορούσαν να αυξηθούν έως και 20% τα επόμενα 2-3 χρόνια», επισημαίνεται στο σημείωμα του Γραφείου ΟΕΥ Μιλάνου.
Περισσότερες οι εισαγωγές από τις εξαγωγές στην Ιταλία
Από την ανάλυση των συγκεντρωτικών δεδομένων, όπως επισημαίνεται στο σημείωμα του Γραφείου ΟΥΕ Μιλάνου, προκύπτει ότι, κατά τη διετία 2021 και 2022, οι εισαγωγές ελαιολάδου στην ιταλική αγορά είναι περισσότερες από τις εξαγωγές και αυξάνονται με μεγαλύτερο ρυθμό από τις εξαγωγές.
Ειδικότερα, οι εξαγωγές ελαιολάδου αυξάνονται κατά την τριετία 2020-2022 φτάνοντας στα 1,781 δισ. ευρώ και ταυτόχρονα οι εισαγωγές προσέγγισαν τα 2,132 δισ. ευρώ υπερδιπλασιάζοντας το εμπορικό έλλειμμα στο ελαιόλαδο που δημιουργήθηκε το 2021. Σημειώνεται ότι, κατά την εξεταζόμενη περίοδο, το σύνολο των εξαγωγών ελαιολάδου αποτελείται κυρίως από παρθένο και εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο, σε ποσοστό μεγαλύτερο του 85%, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στις ιταλικές εισαγωγές ξεπερνά το 92%.
Στο 21,9% το ποσοστό των ελληνικών εισαγωγών
Σημαντικό προβάδισμα ως προμηθευτές ελαιολάδου της ιταλικής αγοράς κατέχει η Ισπανία με μερίδιο 61,5% και η Ελλάδα με 21,9%, ενώ οι υπόλοιπες χώρες ακολουθούν με μονοψήφια ποσοστά μεριδίων αγοράς.
Σύμφωνα με τα στοιχεία, οι εισαγωγές της Ιταλίας σε ελαιόλαδο αυξάνονται συνεχώς, την τριετία 2020-2022, με ρυθμούς άνω του 20% φτάνοντας το 2022 σε αξίες τα 2,132 δισ. ευρώ με αύξηση 31,3%. Η Ιταλία εισάγει ελαιόλαδο από τις 10 χώρες που παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα, οι οποίες συνολικά κατέλαβαν μερίδιο 99,9%, το 2022. Μεταξύ αυτών σημαντικό προβάδισμα κατέχουν, ως προμηθευτές ελαιολάδου της ιταλικής αγοράς, η Ισπανία με μερίδιο 61,5% και η Ελλάδα με 21,9%, ενώ οι υπόλοιπες ακολουθούν με μονοψήφια ποσοστά μεριδίων αγοράς.
Τέσσερις χώρες (Ισπανία, Ελλάδα, Τυνησία, Πορτογαλία) προμηθευτές του ελαιολάδου καλύπτουν το 99,4% της ιταλικής αγοράς, οι οποίες μάλιστα έστω και με διαφορετικούς ρυθμούς παρουσιάζουν αυξητική τάση κατά την τριετία 2020 – 2022.
Σε ότι αφορά τους όγκους εισαγωγής ελαιολάδου διαπιστώνεται ότι οι 4 χώρες προμηθευτές η Ισπανία, η Ελλάδα, η Τυνησία και η Πορτογαλία καλύπτουν το 99,5% της ιταλικής αγοράς με αυξητικούς ρυθμούς, με την Ισπανία να κατέχει τη πρώτη θέση με το 63,8% και την Ελλάδα να ακολουθεί με το 19,8%.
Πάντως, η τρέχουσα σεζόν (2023) αποτελεί μια χρονιά με πολλές προκλήσεις για τους παραγωγούς ελαιολάδου στην Ιταλία, καθώς σύμφωνα με πληροφορίες του Γραφείου ΟΥΕ Μιλάνου από την αγορά, από την έναρξη της συγκομιδής ελαιοκάρπων φάνηκε ότι η παραγωγή ελαιολάδου φέτος θα είναι σημαντικά μειωμένη, από 30 έως και 70%, ενώ οι τιμές σχεδόν θα διπλασιαστούν, συγκριτικά με πέρυσι.
Οι εξαγωγές στην Ισπανία
Οι εισαγωγές ελαιολάδου στην Ισπανία είναι πολύ μικρές σε σύγκριση με την εγχώρια κατανάλωση και τις εξαγωγές της χώρας. Το σύνολό τους για το 2022 ανήλθε σε 703,278 εκατ. ευρώ.
Κύριοι τροφοδότες της Ισπανίας σε ελαιόλαδο είναι η Πορτογαλία και η Τυνησία, ενώ σε μεγάλη απόσταση ακολουθούν η Ιταλία, η Ελλάδα, το Μαρόκο, η Τουρκία και η Αργεντινή.
Σύμφωνα με το σημείωμα του Γραφείου ΟΕΥ της Μαδρίτης, η Ελλάδα αποτελεί σχετικά αξιόλογο προμηθευτή της Ισπανίας σε ελαιόλαδο, καθώς ιστορικά το εμπορικό ισοζύγιο έχει υπάρξει θετικό για τη χώρα μας, με το μεγαλύτερο μέρος των ελληνικών εξαγωγών να απαρτίζονται από ραφιναρισμένα ελαιόλαδα.
Με βάση τα ελληνικά στοιχεία, το 2018 οι ελληνικές εξαγωγές ελαιολάδου έφτασαν τα 51,37 εκατ. ευρώ, ενώ σε ποσότητες έφθασαν το υψηλό επίπεδο των 29,9 χιλ. τόνων.
Στη συνέχεια οι ελληνικές εξαγωγές ελαιολάδου προς την Ισπανία μειώθηκαν απότομα σε 7,3 εκατ. ευρώ το 2019, δείχνοντας ωστόσο στη συνέχεια σημεία ισχυρής επανάκαμψης κατά το έτος το 2020, καθώς και στη μετέπειτα και μέχρι σήμερα πορεία τους. Στο επτάμηνο 2023 η αξία των ελληνικών εξαγωγών ανήλθε στα 96,91 εκατ. ευρώ, γεγονός βέβαια που λογικά οφείλεται όχι τόσο στις αυξημένες ποσότητες όσο στην σημαντική αύξηση των τιμών του ελαιολάδου κατά το τρέχον έτος.
Τα ισπανικά στοιχεία του υπουργείου Βιομηχανίας, Εμπορίου και Τουρισμού (DataComex), παρουσιάζουν διαφοροποιήσεις σε σύγκριση με τα ελληνικά -όπως και στις περισσότερες κατηγορίες προϊόντων που αποτελούν αντικείμενο διμερούς εμπορίου- ακολουθούν ωστόσο τις ίδιες τάσεις που περιγράφονται παραπάνω.
Οι προοπτικές της ισπανικής παραγωγής
Η Ισπανία ως γνωστό είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός και εξαγωγέας ελαιολάδου παγκοσμίως. Σύμφωνα με στοιχεία του Υπουργείου Γεωργίας, Αλιείας και Τροφίμων της Ισπανίας, από κάθε 100 λίτρα ελαιολάδου που παράγονται παγκοσμίως, τα 45 προέρχονται από την Ισπανία.
Σύμφωνα με το Διεθνές Συμβούλιο Ελαιοκομίας (IOC), τα τελευταία χρόνια η Ισπανία παράγει το 65% της ευρωπαϊκής και το 45% της παγκόσμιας παραγωγής. Σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία του Διεθνούς Συμβουλίου Ελαιοκομίας, την καλλιεργητική περίοδο 2022/2023 η Ισπανία παρήγε 780 χιλ. τόνους ελαιολάδου (51,8% της παραγωγής της ΕΕ και 28,6% της παγκόσμιας παραγωγής) – 665,8 χιλ. τόνους βάσει των στοιχείων του ισπανικού Υπουργείου Γεωργίας, Αλιείας και Τροφίμων- έναντι 1,491 εκατ. τόνων την περίοδο 2021/2022, 1,389 εκατ. τόνων την περίοδο 2020/2021 και 1,125 εκατ. τόνων την περίοδο 2019/2020.
Οι προβλέψεις για την καλλιεργητική περίοδο 2023/2024 εκτιμούν το ύψος της ισπανικής παραγωγής σε 766,4 χιλιάδες τόνους, στα ίδια περίπου επίπεδα με τη χαμηλή συγκομιδή της περιόδου 2022/2023, ωστόσο κατά 34% χαμηλότερη από το μέσο όρο των τεσσάρων τελευταίων περιόδων, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις για την παραγωγή από το ισπανικό Υπουργείο Γεωργίας, Αλιείας και Τροφίμων.
Η παραγωγή ελαιολάδου στην Ισπανία υπολογίζεται να ανέλθει σε 766.362 τόνους ελαιολάδου την περίοδο 2023/2024, δηλαδή 15,3% υψηλότερη από τη χαμηλή συγκομιδή της προηγούμενης περιόδου (665.843 τόνοι σύμφωνα με τα στοιχεία του Υπουργείο Γεωργίας, Αλιείας και Τροφίμων), ωστόσο κατά 34% κάτω από το μέσο όρο των τεσσάρων τελευταίων καλλιεργητικών περιόδων, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις για την παραγωγή από το Υπουργείο Γεωργίας, Αλιείας και Τροφίμων.
