Δεν εκδηλώνεται καμιά σχεδόν ευαισθησία για δημοσιεύματα που καταγγέλλουν, παρουσιάζουν εφιαλτικές εικόνες αρχαιολογικών χώρων και προειδοποιούν για τον κίνδυνο κατάρρευσης πυλών και πύργων με τη γνωστή στερεότυπη απάντησε ότι όλα αυτά είναι υπερβολές που λένε πολλοί και κάθε μέρα για πολλές περιοχές του Νομού και ότι δεν υπάρχουν κονδύλια και επαρκές επιστημονικό προσωπικό…
Του Δημήτρη Στεργίου
Η προκλητικά συνεχιζόμενη αδιαφορία των αρμόδιων αρχαιολογικών (Εφορείες Αρχαιοτήτων κλπ) και πολιτικών (υπουργείο Πολιτισμού, βουλευτές κλπ) θεσμών δεν περιορίζεται μόνο στη διάσωση, ανάδειξη και αξιοποίηση της πλούσιας πολιτιστικής κληρονομίας της περιοχής της Ακαρνανίας, τουλάχιστον, αλλά και στην απουσία ή δημοσίευσης μελετών των εκάστοτε αποκαλυπτόμενων από σωστικές ή τυχαίες ανασκαφές σε εγκαταλελειμμένους αρχαιολογικούς χώρους και, κυρίως, στην έλλειψη ευαισθησίας τους σε επισημάνσεις, καταγγελίες, προτάσεις και προειδοποιήσεις ειδικών και μη συγγραφέων με άρθρα τους, σχόλιά τους στον τοπικό έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο. Ύστερα, αυτή η μελαγχολική διαπίστωση ενισχύθηκε και διάφορες ανακοινώσεις – καταγγελίες για κακώς κείμενα στον χώρο του πολιτισμού και ιδιαίτερα της αρχαιολογίας. Συγκεκριμένα, θυμήθηκα μιαν επιστολή που είχε στείλει πριν από τέσσερα χρόνια ακριβώς (24 Μαρτίου 2017) ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων προς την τότε υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού Λ. Κονιόρδου σχετικά με τη δράση του σωματείου “Διάζωμα”, την οποία και είχα αρχειοθετήσει.
Θυμήθηκα τώρα την επιστολή αυτή διότι σε πρόσφατη ανακοίνωσή της (22 φεβρουαρίου 2021) η Εκτελεστική Επιτροπή της Ομοσπονδίας Υπαλλήλων του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού επισημαίνει ότι ο Σύλλογος αυτός δεν ήταν ποτέ συνδικαλιστικός” ότι “πλέον έχει απολέσει και τον επιστημονικό του χαρακτήρα”, ότι “δεν εκφράζει τις απόψεις και τις θέσεις των εργαζομένων στο ΥΠ.ΠΟ.Α” και ότι εκφράζει “μόνο τις σκοπιμότητες μιας μικρής παραομάδας που λειτουργεί μόνο για να εξυπηρετεί πολιτικά την εξωκοινοβουλευτική παράταξη της ΑΝΤΑΡΣΥΑ”. Και με την ευκαιρία της ανακοίνωσης αυτής και χωρίς να έχω καμιά πρόθεση να ασχοληθώ με τις ενδοϋπαλληλικές έριδες στο υπουργείο Πολιτισμού,υπενθυμίζω και μιαν άλλη ανακοίνωση της ίδιας Ομοσπονδίας ( 23 Σεπτεμβρίου 2020) με την οποία ενημερώνει τις “συναδέλφισσες” και τους “συναδέλφους” ότι «συνεχίζεται η απεργία-αποχή από την αξιολόγηση για το έτος 2019», τασσόμενη με “την απόφαση του Γενικού Συμβουλίου της Α.Δ.Ε.Δ.Υ.”
Υπενθυμίζω πάλι ότι αυτή η “απεργία-αποχή” πραγματοποιήθηκε ως αντίδραση στην υπ’ αριθμ. ΔΑΠΔΕΠ/Φ.5/4/οικ.14000/15-07-2020 (ΑΔΑ: 9Α8Μ46ΜΤΛ6-98Ω) εγκύκλιο του υπουργείου Εσωτερικών με θέμα: «Διενέργεια της αξιολόγησης του προσωπικού του δημοσίου τομέα για την αξιολογική περίοδο του έτους 2019- Εισαγωγή στοιχείων από τις Διευθύνσεις Διοικητικού – Προσωπικού»,. Δηλαδή, από τη μια μεριά αρνούνται την αξιολόγηση και από την άλλη καταγγέλλουν, μεταξύ άλλων, ότι “το Διάζωμα, υπό την προστασία της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού σχεδιάζει κατά βούληση έργα ανά τη χώρα, στο όνομα της συνέργειας δημόσιων και ιδιωτικών φορέων και της ανάπλασης (κυρίως) αρχαίων θεάτρων και σχετικών πολιτιστικών διαδρομών, κόστους πολλών εκατομμυρίων ευρώ δημόσιου, κυρίως, χρήματος, τα οποία αναθέτει σε μελετητές αποκλειστικά δικής του επιλογής για πλήρη ωρίμανση και προσφέρει στο υπουργείο Πολιτισμού για κατάθεση προς ένταξη στο τρέχον ΕΣΠΑ”!
Σκοπός της έρευνας
Όλα αυτά ενίσχυσαν το δημοσιογραφικό χρέος να να διεξαγάγω μια μεγάλη έρευνα, σαν εκείνες που έκανα ως επαγγελματίας δημοσιογράφος επί 40 χρόνια εργαζόμενος από διευθυντικές θέσεις σε μεγάλες αθηναϊκές εφημερίδες (“Το Βήμα”, “Τα Νέα”, “Ελεύθερος Τύπος της Κυριακής”, “Απογευματινή”) και περιοδικά (“Οικονομικός Ταχυδρόμος” κλπ), η οποία θα στηρίζεται σε στοιχεία του αρχείου μου που συγκροτήθηκε κατά την περίοδο αυτή και, κυρίως, κατά την ενασχόλησή μου με τη διάσωση, ανάδειξη και αξιοποίηση της πλούσιας πολιτιστικής κληρονομιάς και παράδοσης του χωριού, της Παλαιομάνινας Αιτωλοιακαρνανίας από το 1996 έως το 2006 με την ίδρυση της Εταιρείας Φίλων των μνημείων της Παλαιομάνινας. Σε αυτήν την έρευνα θα παρουσιαστούν στατιστικά στοιχεία για τους εργαζόμενους στις κεντρικές και τις περιφερειακές υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού, την επιστημονική τους κατάρτιση και τη δραστηριότητά τους. Αλλά, πριν προχωρήσω στην παρουσίαση των ψυχρών αριθμών, θα αρχίσω την έρευνα με ζωντανό ρεπορτάζ, που θα μεταδώσει συγκεκριμένες πληροφορίες και εικόνες από τα έργα και τις ημέρες της αρχαιολογίας σε ένα συγκεκριμένο χώρο που γνωρίζω καλά, αυτό της γενέτειράς μου.
Άρξομαι, πρώτον, όπως έλεγε ο Περικλής στον “Επιτάφιό” του σημερινών πολιτικών και πολιτιστικών αρμοδίων, οι οποίοι τα είκοσι τουλάχιστον τελευταία χρόνια δεν έχουν δείξει καμιά σχεδόν ευαισθησία για όσα γράφονται ως καταγγελίες και προειδοποιήσεις για την κατάρρευση και απαξίωση αρχαίων μνημείων και αρχαιολογικών χώρων. Θυμάμαι ότι όταν έλεγα όλα αυτά και προειδοποιούσα τους αρμοδίους αρχαιολόγους έως το 1997 για εγκατάλειψη και αδιαφορία, μού έλεγαν τα γνωστά και στερεότυπα: “Γι΄ αυτές τις υπερβολές μάς λένε πολλοί και κάθε μέρα για πολλές περιοχές του Νομού και, εν πάση περιπτώσει, για να ανταποκριθεί η Εφορεία στις προσκλήσεις και προκλήσεις αυτές χρειάζεται μεγάλο πρόσθετο επιστημονικό προσωπικό”! Ή το άλλο, υποκριτικό, ότι υπάρχει οικονομική κρίση, η χώρα έχει υψηλά δημόσια ελλείμματα και υψηλό δημόσιο χρέος, ενώ την ίδια στιγμή διατίθενται από τον κρατικό προϋπολογισμό μέσω του λογαριασμού – χοάνης “Μεταβιβάσεις” ως επιχορηγήσεις ή επιδοτήσεις ή παροχές που δεν έχουν κανένα σχεδόν αναπτυξιακό ή παραγωγικό ή κοινωνικό αποτέλεσμα πάνω από το 80% των συνολικών εσόδων από φόρους! Επίσης, θα ήθελα να προσθέσω ότι τότε, πριν από 80, πριν από 70, πριν από 60 χρόνια, είναι αδύνατον να απασχολούνταν περισσότερα άτομα στις Εφορείες Αρχαιοτήτων και άλλες σχετικές υπηρεσίες!
Όλα αυτά είναι υποκριτικά και προφάσεις για την αναικανότητα και την αδιαφορία, διότι από φωτογραφίες των τειχών της αρχαίας πόλης της Παλαιομάνινας του 1892 καταδεικνύεται ότι τότε όλοι οι αρχαιολογικοί χώροι ήταν καθαροί, γίνονταν ανασκαφές και συντηρούνταν, μολονότι τότε ο Χαρίλαος Τρικούπης είχε κηρύξει επισήμως την πτώχευση τη χώρας. Αυτή η μελαγχολική διαπίστωση προκύπτει και από τις αντιδράσεις των εκάστοτε υπουργών Πολιτισμού σε άρθρα και σχόλιά μου στην εφημερίδα «Νέα» και στον «Οικονομικό Ταχυδρόμο» σχετικά με τους καθαρισμούς των αρχαιολογικών χώρων, την ετοιμόρροπη κεντρική πύλη και τις ανασκαφές και πώς σήμερα! Σημειώνω ότι ήδη πριν από μερικά χρόνια είχα αναρτήσει στο προφίλ μου και στην Ομάδα «Παλαιομάνινα» ειδικό κείμενο για το θέμα αυτό, που συνοδευόταν από φωτογραφίες αρχαιολογικών μνημείων του 1910 και αντίστοιχων σημερινών, όπου κυριαρχούν τα δέντρα οι θάμνοι, τα χορτάρια, οι υπό κατάρρευση πύλες και πύργοι και γενικώς η ντροπή!
Έκανα αυτή τη χρήσιμη, όπως πιστεύω, αναδρομή για να καταδείξω ότι οι σημερινές εικόνες ντροπής των αρχαιολογικών χώρων και μνημείων της Παλαιομάνινας (και ενδεχομένως και αλλού) δεν είναι θέμα δαπάνης (σιγά τη σταγόνα στον ωκεανό των κρατικών δαπανών που πάνε σύννεφο!), αλλά μιας νοοτροπίας την οποία έζησα κι εγώ κατά την περίοδο κατά την οποία είχα αναλάβει την πρωτοβουλία για τη διάσωση, ανάδειξη και αξιοποίηση της πλούσιας πολιτιστικής κληρονομιάς και παράδοσης του χωριού μας.
Σε επίρρωση της διαπίστωση αυτής θα παρουσιάσω στις επόμενες αναρτήσεις ένα ενδιαφέρον Χρονικό των προσπαθειών και πρωτοβουλιών, τις οποίες είχα τότε προωθήσει και από τις οποίες βρήκα, σε μερικές περιπτώσεις, και τον μπελά μου και μάλιστα στη Βουλή!
Στο επόμενο: Το ενδιαφέρον της Μελίνας Μερκούρη για την Παλαιομάνινα
