Του Αντώνη Ν. Βενέτη
«Γιατί το νόημα της
αυτοθυσίας τους είναι
παράλογο. Εγώ δεν
θαυμάζω τον παραλογισμό.»
Ντομπριτσα Τσόσιτς,
Σέρβος κομμουνιστής
Ποια ήταν η τύχη των Ελλήνων ναυτεργατών, οι οποίοι, κατά τη διάρκεια της ανελέητης εμφύλιας διαμάχης (1946-1949), ανταποκρίθηκαν στην έκκληση της ηγεσίας του ΚΚΕ να ανέβουν στα βουνά, για να πολεμήσουν τον «μοναρχοφασισμό», «για λευτεριά και Δημοκρατία», για «ένα καλύτερο μέλλον» και άλλα ηχηρά παρόμοια; Εγκατέλειψαν προηγουμένως τις πλουσιοπάροχες δουλειές τους, με 400 δολ. το μήνα και εντάχτηκαν στο λεγόμενο «δημοκρατικό στρατό».
Ποια ήταν η τύχη τους στην πολιτική προσφυγιά; Οι περισσότεροι απ’ αυτούς βρέθηκαν από την απεραντοσύνη των ωκεανών, στα κάτεργα της Σιβηρίας…
Τα περιγράφει στα βιβλία του «Μετά τον Γράμμο», εκδόσεις ΓΛΑΡΟΣ, 1986, και «Οι Έλληνες ναυτεργάτες στην πολιτική προσφυγιά», εκδόσεις ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ, 1987, ο κομμουνιστής Πολιτικός Επίτροπος της μεραρχίας του Φλωράκη, κατά τον Εμφύλιο Πόλεμο, και πολιτικός πρόσφυγας στο μακρινό Ουζμπεκιστάν της πάλαι ποτέ ΕΣΣΔ, Κώστας Γκριτζώνας.
Στα παραπάνω βιβλία ο Κώστας Γκριτζώνας αναφέρεται ακόμα και στις συνθήκες ζωής που επικρατούσαν στους Έλληνες κομμουνιστές, που κατέληξαν στην Τασκένδη. Παραθέτω ένα μικρό απόσπασμα.
«Η ενότητας της παροικίας μας και της κομματικής οργάνωσης (στην Τασκένδη) έγινε συντρίμμια. Ο φανατισμός έφθασε στο υψηλότερο σημείο της έξαρσής του. Οι φίλοι συναγωνιστές του χθες γίνονται άσπονδοι εχθροί, μέσα σε μια μέρα, αλληλοκατηγορούνται, αλληλοβρίζονται και αλληλοεξευτελίζονται. Τα συκοφαντικά «κοσμητικά» επίθετα βρίσκονται στην ηερμήσια διάταξη: «αντισοβιετικός», «αντικομμουνιστής», «εχθρός του Κόμματος και του λαού», «πράκτορας της ελληνικής Ασφάλειας», «προδότης» και άλλα παρόμοια είναι οι επαίσχυντοι χαρακτηρισμοί που αποδίδει ο ένας δοκιμασμένος αγωνιστής στον άλλον. Τρομερή ηθική κατάπτωση. Ο έξαλλος κομματικός φανατισμός μεταμόρφωσε του αγωνστιές σε αγριανθρώπους, έκαναν πολλούς απ’ αυτούς τραμπούκους και παρ’ ολίγον φονιάδες. […] Ξυλοδαρμοί μέχρι αίματος, μαχαιρώματα μεταξύ χθεσινών φίλων και συντρόφων. Σανίδες με περασμένα καρφιά για να χτυπήσουν τους αντιπάλους. Καζάνια με βραστό νερό για να ζεματίσουν ο ένας τον άλλο. Ποιος μπορεί να ξεχάσει τις εφιαλτικές εκείνες μέρες 9, 10, 11 του Σεπτέμβρη του 1955 στην Τασκένδη. […]»
Όσο, ειδικότερα, για τους Έλληνες κομμουνιστές ναυτεργάτες, στα παραπάνω βιβλία του ο Κ. Γκριτζώνας σημειώνει ότι οι ναυτεργάτες εζήτησαν από την ηγεσία του ΚΚΕ να μεταφερθούν σε «Λαϊκές Δημοκρατίες», που να μπορούσαν να εργαστούν στους εμπορικούς στόλους των χωρών αυτών (Πολωνία, Ρουμανία, Βουλγαρία) και γράφει ο Κ. Γκρ. «δε δικαιολογούσε σε καμία περίπτωση την αρνητική στάση και την αντίθετη θέση της ηγεσίας του ΚΚΕ». Έτσι, δεκάδες ναυτεργάτες, για την διεκδίκησή τους αυτή, βρέθηκαν στα κάτεργα τις Σιβηρίας.
Για τον Ρόδιο ναυτεργάτη Αλέκ Ζερβό, ο Κ. Γκρ. Γράφει τα εξής:
«Το 1962 συνελήφθησαν από τη Σοβιετική κρατική Αστυνομία για λόγους πολιτικούς 4 ναυτεργάτες, οι οποίοι εκτοπίστηκαν και φυλακίστηκαν σε διάφορα μέρη της Σοβιετικής γης. Ήταν η περίοδος που έγιναν μαζικές συλλήψεις «Ζαχαριαδικών», οπότε εκτοπίστηκαν, ενώ πολλοί άλλοι γιατί αντιπολιτεύονταν την ηγεσία του ΚΚΕ, μ’ επικεφαλής τον Κ. Κολιγιάννη».
Είναι λοιπόν προφανές ότι οι 4 παραπάνω ναυτεργάτες ήσαν αντίθετοι με την ηγεσία Κολιγιάννη και της 6ης ολομέλειας του ΚΚΕ του 1956, με την οποίαν καθαιρέθηκε ο μέχρι τότε ΓΓ του ΚΚΕ, Νίκος Ζαχαριάδης.
Συνεπώς ο Ρόδιος Αλέκος Ζερβός συνελήφθη κλπ γιατί ήταν «Ζαχαριαδικός».
Γράφει ο Κ. Γκρ. «Ζερβός Αλέκος απ’ τη Ρόδο. Υπολοχαγός του ΔΣΕ. Μέλος της Κομματικής Επιτροπής της Κομ. Οργάνωσης της 10ης πολιτείας. Εξορίστηκε στο σοβχόζ «Οκτώβρης» της επαρχίας Μαγκνητογκόρσκ της περιοχής Παβλοντάρσκ του Καζακστάν. Έκανε, επίσης, φυλακισμένος στη φυλακή στο Καρασουΐσκ Π/Ο 64/18 στην πόλη Μπεκοβάτ».
Το άλλο ντοκουμέντο που βρήκα για τον Ροδίτη ναυτεργάτη είναι μια επιστολή του απευθυνόμενη σε συντρόφους του στην Τασκένδη και περιγράφει σ’ αυτή κάτι από τον τρόπο ζωής του στα σοβιετικά στρατόπεδα, εις τα οποία βρίσκεται, τρία χρόνια μετά τη σύλληψή του. Το παραθέτω:
Αγαπητοί μου Π. και Β.
Γεια χαρά
Στις 9 του μήνα πήρα το γράμμα σας και το ίδιο βράδυ μας φωνάξανε για το Λάγκερ (στρατόπεδο συγκέντρωσης), μας κράτησαν κάτω στα κελιά αναμονής μέχρι τις 11 του μήνα το βράδυ και απ’ εκεί, ενώ είμασταν βέβαιοι ότι θα μας πάνε εκεί που είχανε τον Πέτρο, μας φέρανε κατευθείαν στο ένατο Λάγκερ που βρίσκεται γειτονιά του Γιώργη του Γραμματικού, δηλαδή με το 7 ή 17 λεωφορείο προτού φτάσουμε στο χωριό Κουλιούκ. Τη στάση δεν την ξέρω, αλλά το Λάγκερ βρίσκεται δίπλα από το Σαν Γκαραντόκ.
Μόλις ήρθαμε μας πήρε στην μπριγάδα του ένας ντόπιος κουρκουτάς και θα δουλέψουμε σαν μαραγκοί. Οι συνθήκες εδώ είναι καλύτερες από της φυλακής γιατί εδώ αναπνέουμε καθαρό αέρα και δεν είμαστε κλεισμένοι. Επισκεπτήριο και πράγματα επιτρέπονται κάθε δύο μήνες. Στο επισκεπτήριο επιτρέπονται να έρθουν μόνο αυτοί που έχουν το ίδιο επίθετο με τους κρατούμενους. Γι’ αυτό πολύ θα σας παρακαλέσω αν μπορέσει κάποιος από σας ας φέρει τα παιδιά να τα ιδώ..
Σας παρακαλώ στείλε μου λίγα φάκελλα κι ένα μολύβι μαύρο, γιατί εδώ έχει το μαγαζί, αλλά πρέπει πρώτα να δουλέψω για να μπορέσω να ψωνίσω.
Καρασουΐσκ Π/Ο 64/18
12 VI – 65
Με αγάπη,
Αλέκος Ζερβός
Ασφαλώς ο Ρόδιος ναυτεργάτης, τα χρόνια εκείνα όταν η ομίχλη του Κομμουνισμού σκέπαζε τα μάτια των ανθρώπων, παρασύρθηκε στο τότε κυρίαρχο ρεύμα της Μαρξιστικής Ουτοπίας και έτσι βρέθηκε από το γενέθλιο νησί του στο μακρινό Ουζμπεκιστάν, για να εκτοπισθή από τους συντρόφους του, από την Τασκένδη στις παγωμένες πεδιάδες του Βόρειου Καζακστάν.
Άραγε, ο Αλέκος Ζερβός, να έζησε το ομηρικό «νόστιμον ήμαρ» την ημέρα δηλ. της επιστροφής στο ηλιόλουστο νησί του;
, ανταποκρίθηκαν στην έκκληση){kind=link}