Στην Ελλάδα και το ερώτημα εάν η ελληνική κυβέρνηση σέβεται την ανεξαρτησία των θεσμών είναι αφιερωμένο άρθρο των Financial Times με τίτλο «Ελλάδα: ένα ζήτημα ανεξαρτησίας». Το κείμενο αρχίζει με αναφορά στην υπόθεση της ηγεσίας της Τράπεζας Αττικής και την κόντρα μεταξύ κυβέρνηση και του διοικητή της Τράπεζης της Ελλάδος Γιάννη Στουρνάρα.
Η υπόθεση της Τράπεζας Αττικής
Η εφημερίδα της Βρετανίας τονίζει ότι η κυβέρνηση είχε ανατρέψει την απόφαση του κ. Στουρνάρα να ανατεθεί η διεύθυνση της τράπεζας στον «επαγγελματία τραπεζίτη» Θεόδωρο Πανταλάκη, με πηγές να λένε στους Financial Times πως κυβερνητικά στελέχη κανόνισαν με το ΤΣΜΕΔΕ, τον μεγάλο μέτοχο της Τράπεζας Αττικής, να δοθεί η θέση στον Κωνσταντίνο Μακέδο, «με λίγη γνώση περί τα τραπεζικά». Η εφημερίδα σημειώνει ότι η ενέργεια αυτή ήταν ευθεία πρόκληση προς τον κ. Στουρνάρα, επικεφαλής του ανεξάρτητου εποπτικού οργάνου του τραπεζικού τομέα. Σημειώνεται επίσης ότι κυβερνητικές πηγές αρνούνται οποιαδήποτε παρέμβαση στη διαδικασία επιλογής του διευθύνοντος συμβούλου της Τράπεζας Αττικής.
«Το επεισόδιο αυτό επικαλούνται επικριτές του ΣΥΡΙΖΑ, του οποίου ηγείται ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, ως ένα παράδειγμα της αυταρχικής τάσης. Μιας τάσης που λένε ότι γίνεται όλο και πιο ορατή καθώς οι ηγέτες του παλεύουν με την πτώση στις δημοσκοπήσεις και την ανάκαμψη της υποστήριξης για το κόμμα της αντιπολίτευσης, τη Νέα Δημοκρατία» τονίζουν οι FT. Ο επίτιμος καθηγητής ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Θάνος Βερέμης σχολιάζει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ «θα ήθελε να θέσει κάθε ανεξάρτητο θεσμό υπό κρατικό έλεγχο», καθώς «είναι μέρος της ιδεολογίας τους». Για άλλους, συμπληρώνει η εφημερίδα, το επεισόδιο αυτό και άλλα είναι απλώς μία πιο ορατή έκφανση της πολυετούς δυσκολίας σεβασμού της ανεξαρτησίας βασικών δημοσίων θεσμών στην Ελλάδα.
Η έρευνα στα γραφεία της συζύγου του Γ. Στουρνάρα
Στη συνέχεια η εφημερίδα αναφέρεται στην έφοδο των εισαγγελέων διαφθοράς στα γραφεία της εταιρείας της συζύγου του κ. Στουρνάρα Λίνας Νικολοπούλου – «ένα περιστατικό που ανησύχησε αξιωματούχους της ΕΚΤ και προκάλεσε ευρύτερους φόβους για την προθυμία του κράτους να κάνει χρήση εκφοβισμού για να περάσει το δικό του». Η κα Νικολοπούλου δηλώνει στους FT ότι ο πραγματικός στόχος της εφόδου ήταν ο σύζυγός της. Η εφημερίδα σημειώνει ότι η έφοδος έγινε λίγο πριν ο κ. Μακέδος κριθεί ακατάλληλος για την ηγεσία της Τράπεζας Αττικής και ενώ ο κεντρικός τραπεζίτης είχε επιβάλει απαγόρευση δανεισμού στην προβληματική τράπεζα, γεγονός που σήμανε την ακύρωση δανείου που προετοίμαζε η τράπεζα προς τον Χρήστο Καλογρίτσα, έναν από τους «προτιμητέους από την κυβέρνηση» συμμετέχοντες στην «ευαίσθητη και αμφιλεγόμενη» διαδικασία τηλεοπτικών αδειοδοτήσεων. Στο σημείο αυτό γίνεται αναφορά και στα βοσκοτόπια των εγγυήσεων Καλογρίτσα για τη συμμετοχή στον διαγωνισμό για τις τηλεοπτικές άδειες. Όπως προσθέτει η κ. Νικολοπούλου, η έφοδος πραγματοποιήθηκε χωρίς την απαραίτητη νομική εξουσιοδότηση, χωρίς υπογεγραμμένο ένταλμα έρευνας. «Ήμουν έξαλλη αλλά και σοκαρισμένη που κάτι τέτοιο μπορούσε να συμβαίνει σε μία δημοκρατική χώρα», δηλώνει η σύζυγος του κ. Στουρνάρα.
Όπως σημειώνει η εφημερίδα, κυβερνητικές πηγές απορρίπτουν τις κατηγορίες περί πολιτικών κινήτρων πίσω από τη συγκεκριμένη έρευνα στα γραφεία της Λίνας Νικολοπούλου. Το δημοσίευμα σχολιάζει ότι μετά από έξι ταραχώδη χρόνια στις σχέσεις Αθήνας-Βρυξελλών «τώρα υπάρχουν φόβοι πως η Ελλάδα θα μπορούσε να γίνει ένα ακόμα μέτωπο στην προσπάθεια της ΕΕ να αναχαιτίσει απειλές εναντίον βασικών αρχών καλής διακυβέρνησης και σεβασμού για τους ανεξάρτητους θεσμούς».
Η ανεξαρτησία των θεσμών
Σε αυτό το πλαίσιο η βρετανική εφημερίδα τοποθετεί την Ελλάδα στο ίδιο κάδρο με την Πολωνία και την Ουγγαρία των ακροδεξιών κυβερνήσεων. Η απειλή για το κράτος δικαίου στην Ελλάδα μπορεί να συγκριθεί με την απειλή σε αυτές τις δύο χώρες. «Δεν είναι τόσο έντονη, αλλά σε μεθοδολογία είναι η ίδια. Υπάρχει ένα μεγάλο θέμα που αφορά την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης», λέει στους FT ο Ευάγγελος Βενιζέλος. Η εφημερίδα σχολιάζει ότι μεταξύ των παρατηρητών του ελληνικού προγράμματος διάσωσης υπάρχει μια έγνοια ότι η έλλειψη σεβασμού στην ανεξαρτησία ορισμένων θεσμών, ιδίως της δικαιοσύνης, «θα μπορούσε να γίνει η Αχίλλειος πτέρνα στην προσπάθεια της χώρας να στρίψει τη γωνία και να προσελκύσει έξωθεν επενδύσεις».
Αναφερόμενη σε φόβους περί εμβάθυνσης της κουλτούρας της πολιτικής παρέμβασης στο δημόσιο τομέα η εφημερίδα επικαλείται τον πρώην Πρόεδρο του ΣτΕ και πρώην υπηρεσιακό πρωθυπουργό Παναγιώτη Πικραμμένο που κάνει λόγο για σημείο καμπής: «Λίγο-λίγο η τήρηση του κράτους δικαίου στην Ελλάδα εξαφανίζεται. Νιώθω πως κάθε μέρα που περνά οι Έλληνες πολίτες απομακρύνονται όλο και περισσότερο από τους Ευρωπαίους πολίτες».
Ο διαγωνισμός για τις τηλεοπτικές άδειες και η υπόθεση Γεωργίου
Το δημοσίευμα συνεχίζει αναφέροντας ότι ο διαγωνισμός για τις τηλεοπτικές άδειες κατέρρευσε εν μέσω «περαιτέρω σκανδάλων», με κατηγορίες περί απόπειρας επιρροής των μελών του ΣτΕ με υποσχέσεις για αύξηση αποδοχών, κάτι που απορρίπτουν κυβερνητικές πηγές επιρρίπτοντας την ευθύνη στην αντιπολίτευση για την παράκαμψη του ΕΣΡ. Γίνεται επίσης σύντομη αναφορά στην αποτυχημένη «κυβερνητική απόπειρα» καθαίρεσης της ηγεσίας της Επιτροπής Ανταγωνισμού που στην ουσία εμποδίστηκε από τις Βρυξέλλες. Τέλος, εκτενής αναφορά γίνεται στο θέμα των νομικών περιπετειών του πρώην επικεφαλής της ΕΛΣΤΑΤ Ανδρέα Γεωργίου, με την κατηγορία της εσκεμμένης υπερβολής των υπολογισμών για το δημοσιονομικό έλλειμμα. Οι FT τονίζουν ότι οι διεθνείς ανησυχίες για το επίπεδο σεβασμού της ελληνικής κυβέρνησης προς τους ανεξάρτητους θεσμούς προηγούνται του ΣΥΡΙΖΑ. «Είναι εκπληκτικό και πραγματικά απογοητευτικό ότι επίσημοι στατιστικολόγοι διώκονται πολιτικά και ανηλεώς εντός των συνόρων της ΕΕ», δηλώνει στην εφημερίδα ο κ. Γεωργίου. Στο δημοσίευμα των FT υπάρχει τέλος και η θέση του ΣΥΡΙΖΑ ότι οι κατηγορίες περί υποχώρησης του κράτους δικαίου είναι μια απόπειρα σπίλωσης της πρώτης αριστερής κυβέρνησης στη χώρα. Κυβερνητική πηγή υποστηρίζει ότι οι επιθέσεις γίνονται ακριβώς επειδή πλήττονται επενδυμένα συμφέροντα. Παρόλα αυτά, προστίθεται, σε μια ένδειξη του πόσο μεγάλες είναι πλέον οι ανησυχίες, το θέμα του σεβασμού της ανεξαρτησίας των θεσμών θα αναδειχθεί στην επόμενη προεκλογική περίοδο από την αντιπολίτευση. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης δηλώνει: «Έχουμε εκφράσει σοβαρές ανησυχίες ότι γινόμαστε μάρτυρες μίας διάβρωσης της ποιότητας των δημοκρατικών θεσμών μας από τότε που ανέλαβε την εξουσία ο ΣΥΡΙΖΑ». Τέλος, ο κ. Βερέμης σχολιάζει ότι παρά τις απόπειρές του κατά της ανεξαρτησίας θεσμών ο ΣΥΡΙΖΑ «στερείται στρατηγικής και επομένως αυτοσχεδιάζει, κάτι που οδηγεί σε προχειρότητες και τελικά σε αποτυχία».
