Του Ηλία Καραβόλια
Οι καλά καλυμμένες συστημικές προσταγές συγχέουν : «θυσία- απόλαυση», «ειδίκευση- κουλτούρα», « κτήση-χρήση».
Με αυτές ο τεχνολογικός νευροκαπιταλισμός εγκλωβίζει τον παραγωγό και τον εργαζόμενο σκόπιμα, εμπρόθετα.
Χανόμαστε μέσα στις διπλές αυτές «εντολές», μέσα στην έκσταση της πληροφορίας και της επικοινωνίας, και ξεχνάμε τον χαμηλό μισθό ή το βουνό του χρέους που συσσωρεύεται.
Η δε επιστράτευση της ατομικής ευθύνης στην επιλογή ( για εμβόλιο, τιμολόγιο ρεύματος, ασφαλιστικό ρίσκο κ.α) ειναι το colpo grosso της νεοφιλελεύθερης ιδεολογίας.
Αναφέρομαι στα παραπάνω με αφορμή το εξής : ο νομπελίστας καθηγητής Οικονομικών Πισσαρίδης, επικεφαλής της ομώνυμης εθνικής μας επιτροπής, ειδικεύεται σε θέματα απασχόλησης και ανθρώπινου κεφαλαίου, σε συνέντευξη του αναφέρθηκε στους «σπόρους της αυτοκαταστροφής» που κινδυνεύουν λέει να σπείρουν οι ίδιοι οι εργαζόμενοι – κυρίως στον τομέα της πληροφορικής – αφού οι δεξιότητες που απαιτεί η τεχνητή νοημοσύνη θα είναι σύντομα παρωχημένες.
Αυτός ο σημειολογικός λόγος της ακαδημαϊκής διαλεκτικής καθιστά την εργασία (άρα και τον άνθρωπο) μόνιμο όμηρο της παραγωγικότητας και της καινοτομίας.
Με ενδιαφέρει να εμβαθύνουμε σε ποιο σημείο καμπής της σύζευξης εργασίας-τεχνολογίας βρισκόμαστε τελικά ως εργαζόμενοι και παραγωγοί, ως υποκείμενα αγοράς και ως δρώντες της οικονομίας.
Οι επιστήμονες μας φοβίζουν και μας καθησυχάζουν ταυτόχρονα( αυτή είναι η δουλειά τους). Ξεχνούν όμως ότι παγιώνουν στο ασυνείδητο αυτό που προσωπικά αποκαλώ «φόβητρο δράσης»: αδρανοποίηση της ορθολογικής σκέψης και καθίζηση ψυχολογίας με παράλληλη ακινητοποίηση των παραγωγικών ενστίκτων και των δημιουργικών ορμέμφυτων του ατόμου.
Στην πραγματικότητα είμαστε σε συνθήκη μετάλλαξης της ανθρώπινης υπόστασης : γινόμαστε από άτομα «μαζάνθρωποι» και από πολίτες «υπήκοοι».
« Η ουσία του νόμου για σένα ειναι να κάνεις αυτο που θέλεις» έλεγε ο αποκρυφιστής Κρόουλι πριν ενα αιώνα περίπου αποθεώνοντας τον αναρχοκαπιταλισμό με την ναρκισσιστική ελευθερία επιλογών.
Διότι όλο αυτό το αντιφατικό σκηνικό στήνεται με την συναίνεση μας, εντός φιλελεύθερων καθεστώτων υποτίθεται.
Μόνο που τελικά είμαστε «ελεύθεροι να υπακούμε» στα πάντα (στην τεχνολογία, στην εξουσία , στην επιστήμη, στην αυθεντία)
ΥΓ : Μεταξύ άλλων ο R. Sennett εδώ και χρόνια εξετάζει στο έργο του τις αλλαγές στην εργασιακή οργάνωση και ηθική, τις νέες πεποιθήσεις και αξίες που αποδίδονται στο ταλέντο, στη δεξιοτεχνία, στην αποδοτικότητα και εκβάλλουν σε μια νέα κουλτούρα που εγκαθιστά «το φάντασμα της αχρηστίας» τόσο ανάμεσα στα στελέχη όσο και στους απλούς εργαζομένους και υπαλλήλους. «Μια κουλτούρα στην οποία το όριο μεταξύ κατανάλωσης και πολιτικής εξαλείφεται»( από το οπισθόφυλλο του βιβλίου του «Η κουλτούρα του νέου καπιταλισμού», εκδ. Σαβάλλα)
