Του Θανάση Φροντιστή*
Η δεκαετής εμπειρία μου με τους Κινέζους κατά τα χρόνια της θητείας μου ως Αντιπροέδρου του Ελληνοκινεζικού Επιμελητηρίου, με δίδαξε κάποια απλά μαθήματα, που, δυστυχώς, δεξαμενές σκέψης, πολιτικοί σύμβουλοι, στρατηγικοί σχεδιαστές και άλλοι θεωρητικολογούντες περί το «Κινεζικό φαινόμενο» δεν μπόρεσαν να συλλάβουν. Κατά καιρούς, έχω δημοσιοποιήσει τις απόψεις μου πάνω στο «φαινόμενο Κίνα», διακινδυνεύοντας ακόμα και τον αφορισμό ότι δεν έχει μέλλον όποια χώρα δεν κάνει κάτι με την Κίνα, τώρα! Που, βέβαια, δεν συγκίνησαν τους «σοφούς». Ένα κραυγαλέο παράδειγμα: προ δεκαετίας περίπου, οι σοφοί της Δύσης πρόβλεπαν ότι η Κίνα θέλει ακόμα 50 χρόνια για να φτάσει τη Δύση. Τότε, γελούσα και έγραφα, ότι αυτό θα γίνει πολύ νωρίτερα, σε δέκα χρόνια! Και, φυσικά, δεν διαψεύστηκα. Γιατί πλέον η Κίνα είναι τώρα η δεύτερη οικονομική δύναμη στον κόσμο και πολύ σύντομα η πρώτη. Τώρα, αρχίζουν να βλέπουν τον… κίνδυνο της Κίνας!
Διαβάζω στην Καθημερινή της Κυριακής 7/3, ότι «ο Τζο Μπάιντεν ετοιμάζει αντεπίθεση στην Κινεζική επέλαση», πως «ο Αμερικανός Πρόεδρος έχει καταστήσει σαφές πως δεν βλέπει περιθώρια συμπόρευσης με το Πεκίνο». Και γελάω! Γιατί, όταν ένας Πρόεδρος μιας χώρας, όχι βέβαια ο πλανητάρχης όπως τον αποκαλούν οι ανόητοι, θέλει να αγνοεί ότι το Πεκίνο, δηλ. η Κίνα είναι και θα παραμείνει η μεγαλύτερη αγορά στον κόσμο, νομίζει ότι πολύ εύκολα μπορεί να τη διαγράφει, ή μάλλον δεν θέλει να σκέπτεται αυτό που η Κίνα αντιπροσωπεύει. Δηλ. τι; την παγκόσμια ηγετική δύναμη. Γιατί αυτή μετράει. Δηλ. η παγκόσμια οικονομική ισχύς.
Η πιο καπιταλιστική χώρα στον κόσμο, κατά την «αιρετική» βέβαια άποψή μου, ήταν και θα παραμείνει η Κίνα. Γιατί; διότι πιστεύει πραγματικά στην δημιουργική δύναμη του ατόμου και στον καταλυτικό για την ανάπτυξη ρόλο τού ανταγωνισμού. Αυτή είναι η πραγματική δύναμη της συγκρότησης της Κίνας. Η οποία έχει βαθιές σχετικά ρίζες που τις έβαλαν ο Μάο, ο Ντέγκ Σιάο Πινγκ και τις «ποτίζουν» οι μεταγενέστεροι πρόεδροι μέχρι τον σημερινό Σι Τζινπίνγκ. Ο Μάο κατήργησε την μοιρολατρία, δηλ. τις θρησκείες και έδωσε οντότητα και πίστη στον απλό Κινέζο, ότι αυτός θα χτίσει το μέλλον το δικό του και της Κίνας. Ο Ντέγκ έχτισε πάνω σε αυτή τη βάση διακηρύσσοντας επιπλέον, ότι δεν ενδιαφέρει τι χρώμα έχει η γάτα, αρκεί να πιάνει ποντίκια. Μ’ αυτό σηματοδότησε την δημιουργική δύναμη του ανταγωνισμού και πριμοδότησε την επιχειρηματικότητα, τις επιχειρηματικές πρωτοβουλίες . Δηλ. το μήνυμα «θα επιβιώσεις και θ’ αναπτυχτείς με το καλύτερο». Γι’ αυτό και η Κίνα, είναι η χώρα που πραγματικά πίστεψε, ενίσχυσε και ανέπτυξε την αποκεντρωμένη οικονομική ανάπτυξη. Οι αυτόνομες περιοχές της λειτουργούν σαν διαφορετικές Κίνες. Και η κάθε μία προσπάθησε και έχτισε το δικό της ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Ενώ στη Δύση, με την λέξη ανταγωνισμός, εννοούν μονοπώλια, ολιγοπώλια, καρτέλ, κλπ. Οι μεταγενέστεροι πρόεδροι μέχρι τον τωρινό πρόεδρο τον Σι Τζινπίνγκ προώθησαν σταδιακά μεγάλα αναπτυξιακά έργα, όπως δρόμους, συγκοινωνίες, λιμάνια, βιομηχανικές ζώνες, εξωστρέφεια. Ως των προαπαιτούμενων της ανάπτυξης. Κυρίως όμως την έρευνα. Ο σημερινός μάλιστα Πρόεδρος τα βάζει όλα στην έρευνα, επενδύει πάνω από το 10% του ΑΕΠ στην έρευνα. Από αυτό όμως προκύπτει και η αυτοπεποίθησή του, όταν λέει ότι «ο κόσμος υφίσταται βαθύτατες μεταβολές που δεν έχουμε δει τον τελευταίο αιώνα, αλλά ο χρόνος και οι καταστάσεις λειτουργούν υπέρ μας. Και από αυτό απορρέει η αποφασιστικότητά μας και η αυτοπεποίθησή μας».
Απέναντι σ’ αυτή την δυναμική της Κίνας, θα παραθέσω την εθελοτυφλία της Δύσης, της καπιταλιστικής Δύσης, με ένα παράδειγμα. Έκανα πολλά ταξίδια στην Κίνα και έμαθα πολλά. Ένα ταξίδι όμως παραμένει στη μνήμη μου σημαδιακό, εκείνο στο Θιβέτ. Που μου έμαθε, ότι η Πολιτική Οικονομία την οποία αρχικά διδάχτηκα στην ΑΣΟΕΕ στην δεκαετία του ‘50 είναι πράγματι η Επιστήμη των απλών παρατηρήσεων. Έτσι λοιπόν, όταν έφτασα στην πρωτεύουσα του Θιβέτ, τη Λάσσα, σε ύψος 4.000 μ.. πήρα το μάθημα της ζωής μου. Από δύο παρατηρήσεις: (1) πάνω στα βουνά είχαν κατασκευάσει δίκτυα δρόμων, σιδηροδρόμων και τηλεπικοινωνιών, ως θεμέλια για την ανάπτυξη μιας περιοχής που οι θρησκόληπτοι Δαλάι Λάμα είχαν αφήσει υπανάπτυκτη. Επισκέφθηκα πολλούς τόπους και βιομηχανίες, ακόμα και μπύρας και εμφιαλωμένου νερού των… Ιμαλαΐων, που το σέρβιραν και στα κυβερνητικά γραφεία του Πεκίνου! (2) Επισκέφθηκα επίσης και ένα εκπληκτικό σχολείο Βουδιστών μοναχών, που η στολή τους είχε το χρώμα του μανδύα του Αριστοτέλη, το κροκί και έναν τεράστιο Βουδικό ναό, που απόρησα πώς επιβίωσαν από την διαλαλούμενη στη Δύση και την προπαγανδιζόμενη από τον Δαλάι Λάμα κομμουνιστική ….καταδίωξη, στις τοιχογραφίες του οποίου με την ιστορία του Βουδισμού στο Θιβέτ είδα και τον δικό μας τον Μένανδρο. Τον επίγονο του Μ. Αλεξάνδρου, βασιλιά της Ινδίας, που μυήθηκε από τον Βούδα στον Βουδισμό, άφησε το βασίλειό του στον γιό του και πέρασε στο Θιβέτ. Εκεί, μετέτρεψε την Βουδιστική φιλοσοφία σε θρησκεία. Ως Μιλίντα! Έλληνας κι αυτός! Αυτή τη θρησκεία συνέχισε και ο μεταγενέστερος και γνωστός μας Δαλάι Λάμα, που ήθελε να είναι ο θρησκευτικός αλλά και πολιτικός ηγέτης του Θιβέτ, δεν του αρκούσε η θρησκευτική ηγεσία μόνο που του πρόσφερε η κυβέρνηση της Κίνας και έτσι αυτοεξορίστηκε. Αυτόν τον Δαλάι Λάμα στήριξαν, ενάντια βέβαια στην επίσημη Κίνα, οι… πλανητάρχες και οι ανόητες ηγεσίες της Δύσης, ως δήθεν αντίποδα στον Κομμουνισμό (τρομάρα τους) της Κίνας! Κάτι που κάνουν δυστυχώς ακόμα, που εκ των πραγμάτων όμως ουδόλως έχει βλάψει την Κίνα.
Η Κίνα προχωράει. Χωρίς τις αφελείς δοξασίες και ιδεοληψίες της Δύσης. Στο δρόμο που της χάραξαν, στην εποχή τους ο καθένας, ο Μάο, ο Ντεγκ και τώρα ο Πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ. Τον δρόμο της έρευνας, της καινοτομίας και του ανταγωνισμού. Αυτά, που υποτίθεται ότι έχει διδάξει ο καπιταλισμός, που όμως δεν εφαρμόζει η Δύση, αλλά που εφαρμόζει η Κίνα. Με τις όποιες ιδιαιτερότητες.
*Δρ. Οικονομολόγος – Συγγραφέας
