Του Αντώνη Βενέτη
Πρόσφατα εις τον τηλεοπτικό σταθμό ΣΚΑΙ, η εκπομπή PRIME TIMES αναφέρθη εις τον ελληνισμό της Νότιας Αφρικής.
Εις εκ των αφηγητών αυτής ήταν ο Αλέξης Μπίζος, γιος του αποβιώσαντος διακεκριμένου δικηγόρου Γεωργίου Μπίζου, ο οποίος υπήρξε όχι μόνον δικηγόρος του Νέλσον Μαντέλα, αλλά και προσωπικός φίλος του, ο οποίος κατήγετο από το Βασιλίτσι της Μεσσηνίας.
Η σύζυγος του Γεωργίου Μπίζου, ήτο και αυτή Ελληνίδα, Αρετή Ντάφλου, ο πατέρας της οποίας, Βασίλης Ντάφλος, γεννήθηκε στην τουρκοκρατούμενη τότε Ήπειρο και στο χωριό Λεια Φιλιατών, σκαρφαλωμένο ψηλά στη Μουργκάνα.
Στα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1910, ο νεαρός Βασίλης Ντάφλος, βρέθηκε στη Ν. Αφρική, και να με ποιο τρόπο.
Είχε προηγηθεί στις εσχατιές της Αφρικής ένας άλλος Λειώτης, μια αληθινή οδυσσεϊκή φυσιογνωμία, ο θρυλικός Τζων Κώστας (1868 – 1932).
Τότε εμαίνετο ο πόλεμος (1899 – 1902) μεταξύ της κοσμοκράτειρας βρετανικής αυτοκρατορίας και των πρώτων Ευρωπαίων μεταναστών, των αποκαλούμενων Μπόερς.
Ο Τζων Κώστας ετάχθη με το μέρος των Μπόερος.
Στη μεγάλη μάχη του ποταμού Μόντερ (28.2.1900), ο Τζων Κώστας συλλαμβάνεται αιχμάλωτος από τους Άγγλους και μεταφέρεται στην Κεϋλάνη (Σρι Λάνκα) μαζί με 4.000 αιχμάλωτους Μπόερς.
Επέστρεψε στη Ν. Αφρική με τη συνθήκη ειρήνης του 1902.
Το 1911 επανέρχεται στην τουρκοκρατούμενη Ήπειρο, σχηματίζει αντάρτικες ομάδες και εισέρχεται από τους πρώτους στα απελευθερωμένα Ιωάννινα (21.2.1913).
Τότε, με προτροπή του μετανάστευσε στη Ν. Αφρική μια ομάδα νεαρών Λειωτών, μεταξύ των οποίων και ο Βασίλης Ντάφλος, ο μετέπειτα πεθερός Γεωργίου Μπίζου, και ο αδελφός του πατέρα μου, ο Φώτης Βενέτης, ο οποίος επέστρεψε σύντομα στην Ελλάδα, για να πεθάνει το 1914.
Ο Γ. Μπίζος και η Αρετή Ντάφλου παντρεύτηκαν στο Γιοχάνεσμπουργκ στις 22.8.1954 και απέκτησαν τρία παιδιά, τον Δάμωνα, Κίμωνα, και Αλέξη, άπαντες επιστήμονες.
Εν τέλει, παραθέτω τις εντυπώσεις Έλληνος μετανάστη εις τη Ν. Αφρική της δεκαετίας του 1890, όπως αυτές αποτυπώθηκαν σ’ αθηναϊκή εφημερίδα της εποχής εκείνης.
ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ, 8.9.1899 – ΕΝΑΣ ΕΛΛΗΝ ΠΟΥ ΜΑΣ ΗΛΘΕΝ ΑΠΟ ΤΟ ΤΡΑΝΣΒΑΑΛ
Προ δέκα ετών ακριβώς ο εκ Γαλαξειδίου νέος Νίκολ Σιδερόπουλος, παραιτήσας του Γυμνασίου τα θρανία, ανεχώρησε διά την Νότιον Αφρικήν, όπου παρέμεινε επί μίαν ολόκληρον δεκαετίαν. O κ. Σιδερόπουλος… ήνοιξεν ίδιον ξενοδοχείον, το οποίον αφήκεν εσχάτως υπό την διεύθυνσιν του αδελφού του διά να επισκεφθή ο ίδιος την Ελλάδα, […] Ο κ. Σιδερόπουλος είχε κατοικήσει εις το Βήκονσφηλδ, το οποίον είναι προάστειον του Κίμπερλυ, το οποίον χωρίζεται από την Πραιτωρίαν, την πρωτεύουσαν του Τρανσβάαλ διά της Δημοκρατίας του Οράγγη. […] Εις το Κίμπερλυ υπάρχουν τρεις το όλον Έλληνες. Εις το Βήκονσφηλδ 15 όλοι εκ Γαλαξειδίου, εις την Πραιτωρίαν δύο μόνον και εις Γιοχάνεσμπουργκ 400. […]
ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ, 9.10.1899 – … δεν ενθυμούμαι έλεγεν ο κ. Σιδερόπουλος καθ’ όλον το μακρόν διάστημα της δεκαετίας μου πλησίον των Μπόερς, ούτε έναν φόνον, ούτε ένα μαχαίρωμα, ούτε ένα επεισόδιον…
Οι Έλληνες της Αφρικής τώρα με την έναρξιν του πολέμου με ποιούς ετάχθησαν;
Οι Έλληνες εκεί καθώς σας είπα, δεν είναι παρά μια φούχτα. […] Εκείνο μόνο το οποίο γνωρίζω είναι ότι υπό τους Μπόερς εύρον μεγάλην προστασίαν. Οι τελευταίοι τους συνέτρεξαν όσον ήτο δυνατόν, τους εφιλοξένησαν, τους επροστάτευσαν, συνεδέθησαν μαζί των. Εάν συμπαθούν πολύ τους Μπόερς είναι φυσικόν. […]
